جبل الطارق؛ تاثیر برکسیت بر سرنوشت سرزمین‌های ماوراء بحار بریتانیا
نظرها
هفته گذشته اتحادیه اروپا جبل‌الطارق را «مستعمره پادشاهی بریتانیا» خواند و با این کار خشم لندن را برانگیخت.
این توصیف از جبل الطارق پس از آن ارائه شد که لندن و بروکسل توافق کردند که شهروندان بریتانیا حتی درصورت خروج بدون توافق این کشور از اتحادیه اروپا نیز بتوانند بدون ویزا وارد خاک اتحادیه اروپا شوند. اما با «مستعمره» خواندن جبل الطارق، بروکسل میان کسانی که در بریتانیا زندگی می‌کنند و ساکنان جبل الطارق، یعنی بخشی از سرزمین‌های ماوراء بحار بریتانیا که اسپانیا نیز به دنبال حاکمیت بر آن است، تمایز قائل شد.
این اولین بار نیست که جبل‌ا لطارق در مرکز اختلافات لندن و بروکسل قرار می‌گیرد. پیش از این در ماه نوامبر نیز پدرو سانچز، نخست وزیر اسپانیا هشدار داده بود چنان‌چه بریتانیا موضع خود درباره آیندۀ این تنگه پس از برکسیت را به‌طور شفاف اعلام نکند، مادرید مانع اجماع و تصویب نهایی پیش‌نویس برکسیت در نشست سران اتحادیه اروپا خواهد شد.
اما چرا حاکمیت بر سرزمین ۶.۷ کیلومتری جبل‌الطارق در جنوبی‌ترین نقطۀ شبه جزیرۀ ایبری تا این اندازه محل اختلاف است؟
جبل الطارق برای قرن‌ها تحت کنترل پادشاهی‌های مختلف بود و سرانجام در سال ۱۴۶۲ میلادی (۵۵۵ سال پیش) تحت حاکمیت اسپانیا درآمد. اسپانیا حدود سیصد سال بر جبل‌الطارق حکومت راند تا این‌که در سال ۱۷۰۴ میلادی یک ناوگان انگلیسی- هلندی این منطقه را به اشغال خود درآورد و یک دهه پس از آن در پی پیمان اوتریخت، جبل‌الطارق به مجموعه سرزمین‌های ماوراء بحار بریتانیا اضافه شد.
پس از آن اسپانیا چند بار تلاش کرد تا بار دیگر بر این منطقه کنترل یابد اما هر بار ناکام ماند و حاکمیت بر این قلمرو هرگز تغییر نکرد و در دهه‌های اخیر نیز جبل الطارق به یک پایگاه مهم نیروی دریایی بریتانیا تبدیل شد.
جنگ جهانی دوم همه چیز را تغییر داد
در نیمه اول قرن بیست، اهالی جبل الطارق عمدتا اسپانیایی صحبت می‌کردند و از نظر فرهنگی نیز به اسپانیا نزدیکتر بودند اما در پایان این قرن ساکنان این منطقه هم از نظر سیاسی و هم فرهنگی بیشتر انگلیسی شدند. اما این تغییرات چگونه روی داد؟
در جریان جنگ جهانی دوم، بریتانیا شمار قابل توجهی از ساکنان غیرنظامی جبل الطارق را به لندن منتقل کرد تا بتواند از این منطقه در مقابل حملات آلمانی‌ها بهتر دفاع کند. پس از تخلیۀ جبل‌الطارق از ساکنان غیرنظامی، شمار قابل توجهی نیروی نظامی به این منطقه فرستاده شد و به این ترتیب تا سال ۱۹۴۲ میلادی بیش از ۳۰ هزار سرباز، دریانورد و نظامی بریتانیایی در جبل‌الطارق مستقر شدند.
پس از پایان جنگ نیز با اعمال محدودیتهای فرانسیسکو فرانکو، دیکتاتور اسپانیا برای رفت و آمد میان جبل‌الطارق و خاک اسپانیا، ساکنان این منطقه بیش از گذشته به بریتانیا نزدیک شدند و سرانجام نیز به حفظ ارتباط خود با بریتانیا رای دادند.
اسپانیا در تلافی نتیجۀ این رای‌گیری، مرزهایش را بطور کامل روی ساکنان جبل‌الطارق بست و تمام ارتباطات اقتصادیش را با این منطقه متوقف کرد. اگرچه این مرزها بار دیگر در سال ۱۹۸۵ میلادی، پیش از پیوستن اسپانیا به جامعه اقتصادی اروپا باز شدند اما بسته ماندن شانزده سالۀ آن به نزدیک شدن بیشتر جبل‌الطارق و بریتانیا کمک کرد.
در سال‌های پس از جنگ همچنین اصلاحات آموزشی گسترده‌ای در جبل‌الطارق به اجرا گذاشته شد که یکی از این اصلاحات، آموزش زبان انگلیسی در مدارس این منطقه بود.
نسل جدید بریتانیایی‌ها دربارۀ جبل‌الطارق چگونه می‌اندیشند؟
تنش میان لندن و مادرید بر سر جبل الطارق درحالی ادامه دارد که نظرسنجی‌ها در بریتانیا نشان داده است که بسیاری از مردم این کشور دیدگاه مشخصی دربارۀ این بخش از سرزمین‌های ماوراء بحار بریتانیا ندارند و حتی خیلی‌ها نمی‌دانند که چنین منطقه‌ای وجود دارد.
در میان مردم جبل الطارق نیز نگرش‌ها تغییر کرده است. بر اساس مطالعات، از دهه ۹۰ میلادی به این سو در جبل الطارق یک توسعۀ آگاهانۀ دیدگاه‌های ناسیونالیستی دیده می‌شود، دیدگاهی که نه طرفدار حاکمت اسپانیاست و نه بریتانیا.
اما نگاه اهالی جبل‌الطارق به برکسیت چگونه است؟
اندرو کانسا، استاد جامعه شناسی بریتانیا می‌گوید: «تا کنون جبل الطارق موضوع اختلاف میان دو عضو اتحادیه اروپا بود و خود اتحادیه اروپا نیز سعی می‌کرد در این دعوی بی‌طرف باشد. اما اکنون جبل الطارق، موضوع اختلاف اسپانیا به عنوان عضوی از اتحادیه اروپا با کشوری خارج از این اتحادیه محسوب می‌شود و چیزی که از هفته گذشته بیشتر به چشم آمده این است که بروکسل نیز شروع به حمایت از اسپانیا کرده است... مردم جبل الطارق بسیار نگران هستند و با توجه به رشد دیدگاه‌های ناسیونالیستی در این منطقه، ترجیح می‌دهند که یک کشور مستقل باشند تا سرزمینی مستعمره.»
قرار است این سرزمین به همراه بریتانیا در مارس ۲۰۱۹ میلادی اتحادیه اروپا را ترک کند.
بیشتر بخوانید: