Euroviews. رویکرد دونالد ترامپ در قبال کارکرد محاکم بین‌المللی

رویکرد دونالد ترامپ در قبال کارکرد محاکم بین‌المللی
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
مطالب بیان شده در مقاله های بخش دیدگاهها، تنها نظر شخصی نگارنده مطلب است

به اعتقاد جان بولتون، مسائل مطرح شده در شکایات ایران و فلسطین بازتاب سیاستهای دائمی و کلی ایالات متحده بوده و بنابراین ورود دیوان لاهه به این موضوعات در چارچوب صلاحیتهای آن نیست.

آگهی

سعید باقری/پژوهشگر حقوق بین الملل

با نگاهی کلی به تاریخچه سیاست خارجی ایالات متحده میتوان مشاهده کرد که مقامات آمریکایی همواره مانع مداخله سازمانهای بین المللی در سیاست خارجی خود شده اند. اما دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده معتقد است که تنها اتخاذ سیاستهای متناقض داخلی و خارجی است که به کشورهای دیگر این جرات را داده است تا منافع آمریکا در محاکم بین المللی (اشاره به دو شکایت ایران علیه آمریکا در دیوان لاهه) را به چالش بکشند. از دیدگاه وی تنها راه مقابله با چنین فرآیندی خروج آمریکا از این محاکم و یا قطع بودجه آنها است.

حتی منتقدان ترامپ که اغلب او را به اتخاذ تدابیر ضد و نقیض در سیاست خارجی متهم می کنند، تنها در این یک مورد خاص بر این باور هستند که ترامپ سیاست کاملا یک دست و شفافی را در قبال مقررات حقوقی بین الملل و سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل و محاکم بین المللی در پیش گرفته است.

دیوان بین المللی کیفری مستقر در لاهه از جمله محاکم بین المللی است که در سال ۲۰۰۲ تاسیس شد تا اشخاص حقیقی را برای ارتکاب جرایم بین المللی همچون نسل کشی، جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی محاکمه کند. ایالات متحده و اسرائیل از جمله کشورهایی هستند که به دلایلی اساسنامه این دادگاه (موسوم به اسانامه رم) را هنوز به تصویب نرسانده اند. در ماه نوامبر سال ۲۰۱۷ یکی از دادستانهای دیوان خواستار تحقیق در خصوص جنایات جنگی علیه بازداشت شدگان در جنگ افغانستان توسط ارتش آمریکا شد. همچنین در ماه ژوئیه ۲۰۱۸ و در پی یک اقدام غیر منتظره سه تن از قضات دیوان دستور دادند که در اسرع وقت یک سیستم اطلاعات عمومی و فعالیت های حمایتی به نفع قربانیان و اقشار آسیب دیده در فلسطین (ناشی از درگیریهای بین اسرائیل و فلسطین) نیز ایجاد بشود. این در حالی است که مقامات فلسطین پیشتر خواستار تحقیق در مورد جرایم جنگی اسرائیل در کرانه باختری رود اردن و غزه شده بودند. اما این درخواست فلسطین از دیوان بین المللی کیفری باعث خشم آمریکاییها و بخصوص جان بولتون مشاور امنیتی ایالات متحده گردید.

در سپتامبر سال ۲۰۱۸، ایالات متحده و اسرائیل صلاحیت دیوان بین المللی کیفری در خصوص موارد فوق را زیر سوال برده و رسیدگی دیوان به این قضایا را غیر قابل قبول دانستند. به گونه ای که جان بولتون در نشست جامعه محافظه کاران در واشنگتن اعلام کرد که دیوان بین المللی کیفری اکنون حکم یک سازمان مرده را برای ایالات متحده دارد. مهم ترین دلیل این عکس العمل مقامات آمریکایی آن است که ایالات متحده صلاحیت کیفری را هرگز به رسمیت نشناخته است. بنابراین، در چنین تهدید ایالات متحده به اعمال تحریم های سنگین علیه دیوان من جمله قطع بودجه آن و نیز ممانعت از ورود قضات و دادستانهای دیوان به ایالات متحده را می توان یک اقدام نامنتعارف در سیاست خارجی دونالد تلقی نمود.

دیوان بین المللی دادگستری یکی دیگر از محاکم بین المللی است که با رسیدگی به چند شکایت اخیر (در خصوص ایران و فلسطین) علیه ایالات متحده واکنشهای تند دولت ترامپ را در پی داشته است. دیوان بین المللی دادگسرتی مستقر در لاهه در سال ۱۹۴۵ و به منظور رسیدگی به اختلافات بین کشورهای عضو سازمان ملل متحد و اعلام نظریه های مشورتی در پاسخ به سوالات سازمانها و نهادهای زیر مجموعه سازمان ملل می پردازد.

شکایت ایران علیه ایالات متحده در نزد دیوان در خصوص بلوکه شدن حدود دو میلیارد دلار از داراییهای بانک مرکزی ایران در سال ۲۰۱۶ توسط آمریکا و شکایت ایران در ماه ژوئیه ۲۰۱۸ در خصوص نقض معاهده مودت توسط ایالات متحده در نتیجه اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران از جمله دلایلی هستند که دولت ترامپ را به موضع گیری سر سختانه در مقابل دیوان بین المللی دادگستری وا داشته است.

مقامات آمریکایی در واکنش به ادعاهای ایران اظهار داشتند که ایران پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ به دشمنی علیه ایالات متحده پرداخته و نه تنها پیمان دوستی را نقض کرده (در جریان گروگانگیری در سفارت ایالات متحده در تهران)، بلکه تمام تعهدات خود در خصوص روابط دیپلماتیک را نیز نادیده گرفته است. بنابراین، اگر چه دیوان در خصوص شکایت اخیر به نفع ایران رای داده، اما از نظر مقامات آمریکایی دیوان لاهه صلاحیت رسیدگی در این خصوص را ندارد چرا که اختلاف مذکور مربوط به امنیت ملی آمریکا است.

همچنین در سپتامبر ۲۰۱۸، شکایتی از طرف فلسطین علیه ایالات متحده در نزد دیوان لاهه مطرح شد در خصوص انتقال سفارت ایالات متحده از تل آویو به اورشلیم. استدلال فلسطینیها این بود که این اقدام آمریکاییها نقض آشکار کنوانسیون ۱۹۶۱  وین در خصوص روابط دیپلماتیک است. استدلال دیگر فلسطین مبتنی بود بر اینکه اورشلیم تحت کنترل نظامی اسرائیل بوده و مالکیت این شهر هنوز مورد اختلاف میان طرفین هست. اما به اعتقاد آمریکاییها این شهر هرگز مورد اختلاف طرفین اسرائیلی و فلسطینی نبوده و هرگز تحت تسلط و کنترل نیروهای نظامی قرار نداشته است. به علاوه، از نظر مقامات آمریکایی فلسطین یک دولت نبوده و سازمان ملل آن را به عنوان یک کشور عضو به رسمیت نشناخته است. بنابراین، فلسطین در مقام طرح شکایت علیه یک کشور در نزد دیوان لاهه نیست.

به اعتقاد جان بولتون، مسائل مطرح شده در شکایات ایران و فلسطین بازتاب "سیاستهای دائمی و کلی ایالات متحده" بوده و بنابراین ورود دیوان لاهه به این موضوعات در چارچوب صلاحیتهای آن نبوده و هر گونه رسیدگی و اظهار نظر بی اثر و بی نتیجه خواهد بود. کما اینکه فسخ پیمان مودت و خارج شدن از پروتکل الحاقی کنوانسیون ۱۹۶۳ وین در خصوص حل و فصل اختلافات شکایات ایران و فلسطین و احکام دیوان لاهه علیه ایالات متحده را بی اثر خواهد نمود.

با در نظر گرفتن استدلاهای مقامات آمریکایی در خصوص کارکرد مهمترین محاکم بین المللی، شکی نیست که اعتراض به صلاحیت دیوان کیفری بین المللی و دیوان بین المللی دادگستری در رسیدگی به جرایم بین المللی و اختلافات بین المللی در مقام دفاع نمادی از اصل حاکمیت کشورهاست. اما بی تردید تهدید به اعمال تحریم های سنگین علیه محاکم فوق صرفا به دلیل محکومیت ایالات متحده در مواردی خاص مستقیما با کلیت محاکم بین المللی در ارتباط بوده و مغایر با اصل حل و فصل اختلافات بین المللی از طرق مسالمت آمیز بر طبق اصـول عـدالت و حقوق بین الملل است.

به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

دیوان بین‌المللی دادگستری: تحریم آمریکا نباید بر کمک‌های بشردوستانه به ایران تاثیر بگذارد

فلسطین اسناد «جنایت جنگی اسرائیل» را تسلیم دیوان کیفری بین المللی کرد

فاجعه‌بارترین سوانح فروریختن پل در ایالات متحده بر اثر برخورد کشتی‌‌ها