«اتکا باید در داخل مرزهای ملی و مردم باشد چرا که نه فقط ترکیه و روسیه که دیگر کشورهای اروپایی و امریکا هم نشان داده اند که قابل اعتماد نیستند.»
گزارش از فرشته قاضی
حوزه‌های اختلاف و تفاوت در رویکردهای سیاست خارجی این سه کشور به دلیل برجسته شدن منافع مشترک آنها کمرنگ شود و تحت تاثیر فشارهای دولت امریکا، ما شاهد توسعه همکاری‌های منطقه ای به این سه کشور به دلیل شرایط ایجاد شده در سطح نظام بین الملل هستیم
نماینده سابق مجلس ایران
الهه کولایی، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس در مصاحبه با یورونیوز گفت که پیامد سیاست های افراطی دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، سه کشور ایران، روسیه و ترکیه را به سمت چشم پوشی از حوزه های اختلاف و یکپارچه سازی و هماهنگ سازی سیاست ها در برابر تهدیدهای مشترک برده است.
خانم کولایی معتقد است که نشست سران این کشورها در روز جمعه اهمیت فراوانی دارد «اما نقطه اتکا باید در داخل مرزهای ملی و مردم باشد چرا که نه فقط ترکیه و روسیه که دیگر کشورهای اروپایی و امریکا هم نشان داده اند که قابل اعتماد نیستند.»
نشست سران سه کشور ایران، ترکیه و روسیه روز جمعه در تهران برگزار خواهد شد. نشستی که هرچند گفته می‌شود با محوریت مسائل سوریه است اما توسعه مناسبات اقتصادی، سیاسی و بین المللی نیز از گزینه های مورد بحث در این نشست خواهد بود. پیش از این قرار بود که این نشست در شهر تبریز در شمال غربی ایران برگزار شود.
مطالب یورونیوز را در واتس‌اپ دریافت کنید
الهه کولایی، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس ایران در مصاحبه با یورونیوز فارسی درباره این نشست گفت: «وضعیتی که در سالهای اخیر برای سه کشور روسیه، جمهوری اسلامی ایران و ترکیه به وجود آمده باعث شده که این سه کشور با وجود برخی تفاوت ها در رویکرد خود در سیاست خارجی چه در سطح منطقه و چه در نظام بین‌الملل، به سمت گسترش همکاری ها با یکدیگر سوق پیدا کنند. درواقع سیاستی که در سالهای اخیر دولت امریکا در برابر این سه کشور دنبال کرده باعث شده به طور فزاینده حوزه‌های اختلاف و تفاوت در رویکردهای سیاست خارجی این سه کشور به دلیل برجسته شدن منافع مشترک آنها کمرنگ شود و تحت تاثیر فشارهای دولت امریکا، ما شاهد توسعه همکاری‌های منطقه ای به این سه کشور به دلیل شرایط ایجاد شده در سطح نظام بین الملل هستیم.»
به گفته الهه کولایی نشست روز جمعه در ادامه تلاش‌های هر سه کشور برای پیشبرد اهداف خود در سطح منطقه است و برای ایران به ویژه در شرایطی که با اعمال فشار فزاینده از سوی ایالات متحده امریکا در برابر موضوع برجام روبرو است به طور طبیعی اهمیت ویژه ای دارد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اختلاف نظرهای این کشورها می‌افزاید: «هر سه کشور با سیاستهای تحریم‌های فزاینده امریکا روبرو هستند هرچند که در نوع این تحریم ها و گستره آن در قبال هر سه کشور تفاوت‌هایی وجود دارد و هرچند که در سطح مسائل منطقه ای به ویژه در مسائل مربوط به سوریه و کردها اختلاف نظرهایی در میان این کشورها می‌تواند وجود داشته باشد؛ اما در نهایت با همه تفاوت ها، در عمل سیاستهای دولت امریکا سبب شده هر سه کشور با چشم پوشی از حوزه‌های تفاوت و اختلاف نظر، تامین منافع مشترک خود را در شرایطی که به طور روزافزون از سوی ایالت متحده امریکا تهدید و تعمیق می شود از طریق توسعه همکاری‌های دوجانبه و سه جانبه مورد توجه قرار دهند به ویژه که هم روابط ترکیه و روسیه و هم روابط ایران و روسیه و نیز روابط ایران و ترکیه، همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده اما پیامد سیاستهای افراطی دولت ترامپ این بوده که سه کشور با چشم پوشی از حوزه های اختلاف خود به سمت یکپارچه سازی و هماهنگ سازی سیاستهای خود در برابر تهدیدهای مشترک رفته اند. از این منظر نشست روبرو اهمیت فراوانی دارد.»
بیشتر بخوانید: پوتین، اردوغان و روحانی در تهران با یکدیگر دیدار می‌کنند
روزنامه دولتی ایران گزارش داده است که سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه روز جمعه در تهران گردهم می‌آیند تا پیرامون آخرین تحولات سوریه و در راستای پایان دادن به بحران و جنگ در این کشور با یکدیگر رایزنی کنند. این اولین بار نیست که حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان رؤسای جمهوری سه کشور پایه‌گذار و ضامن روند صلح سوریه موسوم به روند «آستانه» برای تصمیم‌گیری درباره گره‌هایی که در این مسیر وجود داشته است با یکدیگر مذاکره می‌کنند. چه آنکه نشست‌های قبلی آبان ۹۶ در سوچی و فروردین سال جاری در آنکارا برگزار شد. با این حال آنچه نشست تهران را حائز اهمیت می‌سازد، قرار گرفتن سوریه در ایستگاه‌های پایانی بحران و تصمیم‌گیری درباره اقدامات مقتضی است که قدرت‌های فرامنطقه‌ای تلاش دارند با تأثیرگذاری بر آنها به نحوی بر سرنوشت این بحران اثر بگذارند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
اما غیرقابل اعتماد بودن روسیه و ترکیه مساله ای است که طی روزهای گذشته بارها از سوی کارشناسان و فعالان ایرانی مطرح شده است. صالح نیکبخت در روزنامه شرق نوشته است که تحریم‌های ظالمانه علیه ترکیه و ایران باعث نزدیکی ترکیه به ایران نخواهد شد و رقابت تاریخی و منطقه‌ای این دو کشور انکار‌ناپذیر است. دیپلماسی خارجی و منطقه‌ای ما در دام اشتباهات گذشته نیفتد و در طرحی که ترکیه ایفای نقش می‌کند، وارد نشود.
آگهیالهه کولایی در این زمینه در مصاحبه با یورونیوز گفت: «نکته اتکای هرکشوری باید در داخل مرزهای ملی آن و مردم باشد. نه فقط روسیه و ترکیه که امریکا و دیگر کشورهای اروپایی در موارد مختلف نشان داده اند که قابل اعتماد نیستند. ما اگر درباره روسیه تاریخ طولانی بی اعتمادی را داریم، در مورد امریکا با این همه فشار و تمهیداتی که برجام شکل گرفت وقتی نقض عهد می‌بینیم به این معنی است که امریکا و روسیه و در مواردی برخی کشورهای دیگر هیچ کدام شرکای قابل اتکایی برای ما نبوده اند.»
خانم کولایی اضافه کرد: «وضعیت ژئوپولتیکی ایران دیکته می‌کند که با همه کشورهای بزرگ روابط متعادل داشته باشیم اما دولت ایالات متحده امریکا متاسفانه همه تلاش‌هایی که در سالهای اخیر علیرغم فشارهای داخلی دنبال شد را به یک تجربه ناکام و ناموفق تبدیل کرد و این باعث شد به طور طبیعی در شرایط تشدید فشارهای این کشور، جمهوری اسلامی ایران تقویت روابط منطقه ای و به ویژه روابط همکاری با کشورهای پیرامونی خود به ویژه قدرتی مثل روسیه را مدنظر قرار دهد و هرچه که فشار در سالهای گذشته از سوی غرب بیشتر شده این روابط هم نزدیک تر و نزدیک تر شده و سیاستی است که به طور اجبارآمیز بر کشور ما دارد دیکته می‌شود و چنانچه غرب به ویژه امریکا در پایبندی بر تعهدات خود، رویکرد متفاوتی را دنبال می‌کرد حتما در سمت و سو دادن به سیاست ایران هم می‌توانستیم آثارش را مشاهده کنیم اما نتیجه طبیعی اعمال فشارهای فزاینده بر ایران همین مسیری است که مشاهده می کنیم.»
الهه کولایی به نقش نهادهای مدنی در اعتمادسازی و پیشبرد سیاستهای بین المللی کشورها اشاره کرده و گفت: «در سطح منطقه ای که ما زندگی می‌کنیم قدرت بیشتر و نقش تاثیرگذار بیشتر از آن دولت ها است اما به نظر می‌رسد که دولت ها هم ابزارهای سیاست نرم یا قدرت نرم را هم باید مورد بهره برداری قرار دهند. کمتر در این منطقه به این حوزه از سیاست توجه می‌شود یعنی نقش جامعه مدنی در روابط بین الملل در این منطقه بسیار ضعیف است و به نظر می‌رسد اگر نخبگان و دانشگاهیان و آن چیزی که در حوزه دیپلماسی علمی و فرهنگی می‌شناسیم در این زمینه بیشتر به کار گرفته شوندد یعنی به جای سطح عالی قدرت، در سطح پایین قدرت بیشتر تمرکز پیدا بکنیم شاید بتوانیم در یک فرآیند زمانی بخشی از این اعتمادسازی را با همه کشورهای جهان دور و نزدیک به نتیجه برسانیم.»
به گفته خانم کولایی به دلیل تصویری که از ایران در سطح منطقه تلاش شده ساخته شود تا به «ایران هراسی» دامن زده شود، «اگر جمهوری اسلامی در حوزه‌های سیاست نرم در منطقه بیشتر تمرکز کند و حتی ایرانیان خارج از کشور در سطح جامعه مدنی این ارتباطات را تقویت کنند، تصور من این است که مردم می‌توانند در عملکرد دولت ها تاثیرگذار باشند.»
بیشتر بخوانید: