افشای جزئیات معاملات سلاح میان اروپا و کشورهای آسیایی و آمریکا
نظرها
تازه‌ترین گزارش موسسه بین‌المللی تحقیق برای صلح که در اختیار یورونیوز قرار گرفته است جزئیات تازه‌ای را از روند معاملات سلاح میان کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکایی افشاء می کند.
بررسی‌های موسسه بین‌المللی تحقیق برای صلح که در سوئد مستقر است، نشان می‌دهد، گرایش کشورهای همسایه روسیه برای تامین سلاح بیشتر به سوی سایر کشورهای اروپایی معطوف شده و دیگر کشورهای اروپایی صادرکننده اسلحه چندان توجهی به مشتری قدیمی خود یعنی ترکیه ندارند و این اتفاق به مثابه دو گام رو به جلو در بازار سلاح اروپا محسوب می شود.
«کسب و کاری مثل همیشه»، این توصیف پیتر وزمن، کارشناس موسسه بین‌المللی تحقیق برای صلح است که در بررسی اخیر خود تجارت اسلحه در اروپا را طی دوره پنجساله ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ با دوره پنجساله پیشین یعنی ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ مقایسه کرده است. نتایج بررسی او حاوی برخی موارد قابل تامل در مورد بازار سلاح است.
روسیه، همسایه‌ای دردسرساز
پیتیر وزمن در گفتگو با یورونیوز گفت:«روابط تجاری کشورهای اروپایی با روسیه تا سال ۲۰۱۴ رو به افزایش بود، این رشد شامل تجارت اسلحه نیز می شد ولی با رخداد بحران کریمه و اعمال تحریم های تجاری اتحادیه اروپا علیه روسیه که تجارت اسلحه را نیز دربر‌گرفت، شرایط دگرگون شد.»
بیشتر بخوانید:
- پوتین: نسل جدید موشک‌های روسیه می‌تواند هر نقطه از جهان را هدف بگیرد
- پوتین: جنگ سرد آغاز نشده اما سلاح‌های هسته‌ای آماده‌اند
- کارشناس تسلیحاتی: آزمایش سلاح‌های جدید روسیه احتمالا نقض مقررات بین‌المللی است
کارشناس موسسه بین المللی تحقیق برای صلح ادامه داد:«احساس ناامنی در کشورهای همسایه روسیه در حال افزایش است.» بررسی موسسه بین المللی تحقیق برای صلح نشان می‌دهد که تاثیر این احساس ناامنی، کشورهای همسایه روسیه در حال افزایش تقاضای خرید سلاح از سایر کشورهای اروپایی هستند.
تعیین دقیق میزان جابجایی تقاضای کشورهای همسایه روسیه برای موسسه بین المللی تحقیق برای صلح دشوار است چرا که بنابر اعلام آن «این کشورها کوچک هستند و به همین نسبت حجم تقاضای آنها نیز پایین است.» اما آقای وزمن اطمینان می دهد که تقاضای این کشورها به کشورهای اروپایی صادرکننده سلاح جلب شده است. این موسسه در گزارش خود یادآور شده است که طولانی بودن مدت قراردادهای خرید سلاح همواره مانع از مشخص شدن تازه‌ترین تغییرات در بازار سلاح طی دوره مورد بررسی می شود. ولی در عین حال تاکید کرده که تاثیر تغییرات مورد اشاره در بازار سلاح برای تیم‌های مطالعاتی این موسسه مسجل شده است.
ترکیه هم همسایه‌ای دردسرساز است؟
ترکیه یک بازار بسیار مهم برای بازیگران بزرگ تجارت سلاح در اروپا محسوب می شود. این کشور یازدهمین مشتری بزرگ بازار سلاح جهان و پنجمین مقصد صادرات سلاح اروپا پس از چین است. اما نتایج بررسی‌های موسسه بین المللی تحقیق برای صلح نشان می‌دهد که بازار سلاح اروپا طی دهه آینده و تحت تاثیر ایفای نقش متفاوت ترکیه دستخوش تغییراتی خواهد شد.
چرا که ترکیه همچنان در حال توسعه صنایع اسلحه‌سازی خود است و صادرات این کشور از محل سلاح طی پنج سال گذشته و در مقایسه با سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ بیش از دو برابر(۱۴۵ درصد رشد) شده است. طی دوره مورد بررسی، ترکمنستان مقصد ۳۱ درصد صادرات سلاح ترکیه بوده و امارات عربی متحده و عربستان نیز به ترتیب ۲۴ و ۱۳ درصد سلاح‌های صادراتی ترکیه را خریداری کرده‌اند. اما موسسه بین المللی تحقیق برای صلح تاکید می کند:«ترکیه همچنان وابستگی قابل توجهی به تکنولوژی ساخت و تولید سلاح دارد و با برخی تامین‌کنندگان این تکنولوژی ها روابط خوبی ندارد.»
به طور مشخص آلمان در حال بررسی اعمال محدودیت‌هایی در خصوص فروش سلاح به ترکیه است. همچنین مداخله ترکیه در سوریه و تخاصم این کشور با کردها و مساله دموکراسی در ترکیه، موجب بروز تنش‌هایی میان این دو کشور شده است. اما آقای وزمن معتقد است که سایر کشورهای اروپایی فعال در بازار سلاح چندان توجهی به این بحث‌ها نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید:آلمان: در سیاست خود در قبال ترکیه تجدید‌نظر می‌کنیم
تاثیر مخرب بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ بر بازار سلاح
گزارش موسسه یادشده نشان می‌دهد که تجارت اسلحه در داخل اروپا «یک بازار مهم برای تمام بازیگران این بازار است، به عنوان مثال می توان به یونان و اسپانیا اشاره کرد که طی سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ برای صادرکننده‌ای مثل آلمان از اهمیت بالایی برخوردار بودند.»
بروز بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ موجب کاهش تقاضای اسلحه در اروپا شد. به عنوان نمونه آلمان که معمولا ۲۹ درصد صادرات سلاح خود را به کشورهای اروپایی انجام می‌دهد، طی دو دوره مورد بررسی شاهد افت ۱۴ درصدی صادرات سلاح بود. بخش عمده این کاهش متاثر از کاهش خرید یونان و اسپانیا به دلیل گرفتار آمدن در بحران اقتصادی بود. یونان که دومین مشتری بزرگ سلاح آلمان طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ محسوب می‌شود و ۶۸ درصد از واردات سلاح خود را طی این مدت از آلمان تامین کرده با اجرای برنامه ریاضت اقتصادی در سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ به ناچار خرید سلاح از آلمان را کاهش داد. اسپانیا نیز تحت تاثیر بحران اقتصادی به طور مستمر خریدهای خود از آلمان را طی سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ کاهش داده است.
در مقابل، بریتانیا و فرانسه که مشتری های عمده سلاح هایشان در خارج از اروپا هستند، طی این مدت به ترتیب شاهد رشد ۲۷ و ۳۷ درصدی صادرات سلاح بوده اند. آقای وزمن در این خصوص به یورونیوز گفت:«البته یونان مشتری سلاح فرانسه نیز بود ولی به دلیل وخامت اوضاع اقتصادی این کشور، فرانسه مشتریان دیگری را جایگزین کرد.»
تجارت سلاح در اروپا به زبان اعداد
فرانسه و آلمان در میان ۵ کشور بزرگ صادرکننده اسلحه در جهان قرار دارند. این دو کشور در مجموع ۱۲.۵ درصد کل صادرات اسلحه در جهان را در اختیار دارند. همچنین ۲۷ درصد از صادرات اسلحه در سراسر جهان متعلق به کشورهای عضو اتحادیه اروپاست.
پنج کشورعمده صادرکننده سلاح در اروپا نیز فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا و بریتانیا هستند. مشتریان اصلی پنج کشورعمده صادرکننده سلاح در اروپا، عربستان‌سعودی، مصر، اماراتعربیمتحده و هند هستند.
بیشتر بخوانید:کدام کشورهای اروپایی به عربستان سعودی سلاح می فروشند؟
در فهرست متقاضیان سلاح کشورهای اروپایی نام کشورهایی همچون عربستان‌سعودی، اماراتعربیمتحده، اندونزی، ایالات‌متحده‌آمریکا و عمان نیز به چشم می‌خورد اما در میان ۵۰ مشتری بزرگ این صادرکنندگان، این کشورها نیز رتبه بندی شده اند: برزیل رتبه ۱۸، لهستان رتبه ۲۰، تایلند رتبه ۲۳، کلمبیا رتبه ۲۷، پاکستان رتبه ۲۹ و اردن رتبه ۴۵.
این کشورها عمده‌ترین واردکنندگان سلاح در جهان محسوب می شوند.
یازده صادرکننده بزرگ سلاح در اروپا و مشتریان آنها
توضیح خوانش اطلاعات آماری زیر:
- سطر اول نشان دهنده درصد افزایش یا کاهش صادرات سلاح کشور مورد بررسی طی سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ است.
- سه سطر بعدی مشتریان عمده و درصد سهام آنها از صادرات کشور مربوطه را نشان می دهد.
- سطر پایانی هر بخش نیز درصد سهم کشور مربوطه را در صادرات جهانی سلاح ارائه می کند.
↗ فرانسه ۲۷٪
..................... مصر ۲۵٪
..... چین ۸.۶٪
..... هند ۸.۵٪
٪۶.۷
↘ آلمان ۱۴-٪
..............کره جنوبی۱۴٪
.......... یونان ۱۱٪
..... اسرائیل ۸.۷٪
٪۵.۸
↗ بریتانیا ۳۷٪
...................... عربستان‌سعودی ۴۹٪
............. عمان ۱۴٪
..... اندونزی ۹.۹٪
٪۴.۸
↗ اسپانیا ۱۲٪
.......................... استرالیا ۳۴٪
............... ترکیه ۱۴٪
.عربستان‌سعوی ۸.۳٪
٪۲.۹
↗ ایتالیا ۱۳٪
.اماراتعربیمتحده ۱۲٪
............ترکیه ۱۰٪
.........الجزایر ۹.۹٪
٪۲.۵
↗ هلند ۱۴٪
................... اردن ۱۵٪
................ اندونزی ۱۵٪
.ایالات‌متحده‌آمریکا ۱۱٪
٪۲.۱
↘ سوئیس ۱۱-٪
.............. عربستان‌سعودی ۲۰٪
..................... چین ۱۷٪
.ایالات‌متحده‌آمریکا ۱۱٪
٪۰.۹
↘ سوئد ۵۳-٪
....امارات عربی متحده ۱۷٪
.................. تایلند ۱۶٪
...عربستان‌سعودی ۱۳٪
٪۰.۹
↗ نروژ ۱۴٪
................................ فنلاند ۲۹٪
............................. عمان ۲۳٪
......... ایالات‌متحده‌آمریکا ۱۸٪
٪۰.۶
↗ ↗جمهوری چک ۴۶۷٪
....................................... عراق ۴۴٪
...........ایالات‌متحده‌آمریکا ۱۹٪
................. ویتنام ۱۱٪
٪۰.۳
↘ فنلاند ۵.۷-٪
........................................... لهستان ۵۹٪
.................. سوئد ۱۱٪
.عربستان‌سعودی ۵.۸٪
٪۰.۲
↗ پرتغال ۷۴٪
...................................................... رومانی ۹۰٪
.............. بلژیک ۷.۱٪
....اروگوئه ۲.۸٪
٪۰.۲