هما روستا، بازیگری با کارنامه ای درخشان در تئاتر

هما روستا، بازیگری با کارنامه ای درخشان در تئاتر
نگارش از Parviz Jahed
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

هما روستا، بازیگر برجسته تئاتر و سینمای ایران، بعد از مدت ها تحمل بیماری سرطان، روز چهارم مهر ماه (مصادف با روز تولدش) در بیمارستانی در شهر لوس آنجلس درگذشت. با مرگ هما روستا، تئاتر و سینمای ایران یکی از بهترین بازیگران زنش را از دست داد. بازیگری که نزدیک به نیم قرن در تئاتر ایران حضور داشت و علاوه بر اجراهای به یادماندنی در تئاتر، در چند فیلم سینمایی هم بازی کرد که از میان آنها، بازی در فیلم «مسافران» به کارگردانی بهرام بیضایی، به اعتقاد بسیاری از منتقدان سینما نقطۀ درخشان کارنامۀ بازیگری اش در سینما بود. در سکانس آغازین غافلگیرکننده و تاثیرگذار فیلم «مسافران»، هما روستا به شیوۀ نمایش های برشت و بر اساس تکنیک فاصله گذاری، رو به دوربین و تماشاگران کرده و با گفتن مونولوگ: «ما به تهران نمی رسیم، ما همگی می میریم»، از مرگ قریب الوقوع خود و همراهانش در جاده خبر می داد. با این حال، بسیاری از تماشاگران سینما، او را به خاطر بازی در ملودرام جنگی «از کرخه تا راین» ساختۀ ابراهیم حاتمی کیا به یاد می آورند. بازی عاطفی و پر احساس هما روستا در این فیلم، در تضاد با نقش سرد و به شدت کنترل شدۀ فیلم «مسافران» بیضایی بود.

![](https://static.euronews.com/articles/314240/560x380_Homa 3.jpg)

هما روستا، از نسل بازیگران تحصیل کرده در رشتۀ تئاتر بود. او که فرزند رضا روستا، از گروه ۵۳ نفر و از رهبران حزب توده و جنبش سندیکایی ایران بود، پس ازمهاجرت به شوروی، در مسکو و بعد در رومانی به تحصیل تئاتر پرداخت و از دانشکده هنرهای دراماتیک بخارست فارغ التحصیل شد.

هما روستا بعد از مرگ پدرش در برلین به ایران بازگشت و به تدریس در دانشکدۀ هنرهای دراماتیک پرداخت. در سال ۱۳۵۰، با بازی در ملودرام خانوادگی «دیوار شیشه ای» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان، فعالیت هنری اش را شروع کرد. آغاز کار هما روستا در تئاتر، کارگردانی نمایش «باغ وحش شیشه ای» اثر تنسی ویلیامز بود که حمید سمندریان آن را ترجمه کرده بود. در همین دوره بود که با سمندریان آشنا شد و با او ازدواج کرد. ازدواجی که از سطح زندگی معمولی زناشویی فراتر رفت و به همکاری مستمر و پردوام در تئاتر و سینما انجامید. بعد از آن نمایشی از سمندریان نبود که به روی صحنه برود و هما روستا در آن نقشی نداشته باشد.

![](https://static.euronews.com/articles/314240/560x380_Homa 4.jpg)

او همکاری تئاتری اش را با سمندریان در سال ۱۳۵۱ با بازی در نمایش «بازی استریندبرگ» اثر فردریش دورنمات در تالار مولوی تهران آغاز کرد. بعد از آن در سال ۱۳۵۶ در نمایش «مرغ دریایی» اثر آنتون چخوف به کارگردانی سمندریان به بازی در کنار بازیگران مطرحی چون جمیله شیخی، محمدعلی کشاورز و محمد مطیع پرداخت.

هما روستا همانند همسرش، حمید سمندریان، شیفتۀ ادبیات دراماتیک غرب و تئاتر مدرن غربی بود. او از سمندریان آموخت که چگونه با قدرت بر صحنۀ تئاتر ظاهر شود و دیالوگ اجرا کند.

پس از انقلاب اسلامی، حمید سمندریان به اتهام دارا بودن گرایش های چپ، از فعالیت در تئاتر ممنوع شد و در نتیجه هما روستا نیز خانه نشین گردید. هما روستا پس از مدتی بیکاری و خانه نشینی، در اواسط دهۀ شصت به سینما رو آورد و در سال ۱۳۶۵ به بازی در فیلم «گزارش یک قتل» ساخته محمدعلی نجفی پرداخت که روایتی از تسویه حساب های درون حزبی در حزب تودۀ ايران، پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد بود.

![](https://static.euronews.com/articles/314240/560x380_Homa 5.jpg)

فیلم ملودرام «پرنده کوچک خوشبختی»ساخته پوران درخشنده، فیلم بعدی هما روستا به عنوان بازیگر بود که او را نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن در جشنواره فجر کرد. پس از آن او در فیلم «تمام وسوسه های زمین» که تنها کار حمید سمندریان در سینما بود بازی کرد اما همان گونه که بالاتر اشاره کردم، این بازی در فیلم «مسافران» بیضایی بود که اعتبار هنری ویژه ای در سینما برای هما روستا کسب کرد.

بازی اش در فیلم «از کرخه تا راین» ساخته حاتمی کیا، در نقش زنی که پس از چند سال دوری از ایران، ارتباط عاطفی شدیدی با برادر بسیجی مجروحش که برای درمان به آلمان می رود، برقرار می کند، بسیاری از تماشاگران سینما را تحت تاثیر قرار داد و باعث محبوبیت و شهرت وسیع او در میان مردم گردید.

بعد از رفع ممنوعیت کاری سمندریان، هما روستا در نمایش «ازدواج آقای می سی سی پی» اثر فردریش دورنمات (نمایشنامه نویس برجستۀ آلمان) به کارگردانی همسرش و در کنار رضا کیانیان، احمد آقالو و میکائیل شهرستانی به روی صحنه رفت. در سال ۱۳۷۸ حمید سمندریان، بار دیگر، نمایش «بازی استریندبرگ» اثر فردریش دورنمات را در سالن چهارسوی تئاتر شهر تهران به روی صحنه برد که این بار نیز هما روستا در آن در کنار رضا کیانیان به ایفای نقش پرداخت.

![](https://static.euronews.com/articles/314240/560x380_Homa 6.jpg)

هما روستا علاوه بر نمایش «باغ وحش شیشه ای»، نمایش «سانتاکروز» اثر ماکس فریش، نمایشنامه نویس برجستۀ آلمانی را با ترجمه ای از خودش به روی صحنه برد. «آنتیگونه در نیویورک»، اثر یانوش گلادوفسکی، نمایشنامه نویس لهستانی، نمایشی دربارۀ بی‌خانمان های نیویورک بود که هما روستا آن را کارگردانی کرد و با استقبال تماشاگران مواجه شد.

بازی در تله تئاتر «شعبده باز» و سریال های تلویزیونی «خاک سرخ» اثر ابراهیم حاتمی کیا، و «محاکمه» ساختۀ حسن هدایت، از کارهای تلویزیونی هما روستا بود. او برخلاف سینما و تلویزیون، که احتمالا به خاطر تامین مخارج زندگی، به بازی در برخی فیلم های متوسط و حتی ضعیف و یا سریال های تلویزیونی تن داد، در تئاتر با پسند عامه سازش نکرد و جز در آثار برجستۀ ادبیات نمایشی غرب مثل «بازی استریندبرگ» و «ملاقات با بانوی سالخورده» فردریش دورنمات، حاضر به بازی در هیچ نمایش دیگری نشد.

«بازرس» و «شنل» اثر گوگول، «مرده‌های بی کفن و دفن» اثر ژان پل سارتر، «دائی وانیا» اثر چخوف و « ببر گراز دندان» اثر فریتس هوخ ولدر، از دیگر نمایش‌هایی بود که هما روستا در آنها بازی کرد.

هما روستا بعد از مرگ حمید سمندریان در سال ۱۳۹۱، مدتی ادارۀ آموزشگاه بازیگری او را به عهده گرفت. پس از آن با بازی در نمایش «باغ آلبالو» اثر آنتون چخوف و به کارگردانی حسن معجونی، بعد از ۱۴ سال به صحنۀ تئاتر بازگشت اما بیماری سرطان به او اجازه نداد که بیش از این بر روی صحنۀ تئاتر ایران بماند. مرگ هما روستا در غربت در سن ۷۱ سالگی ، مرگ تلخ و غم انگیزی است.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

گرایش جوانان ایرانی به خالکوبی؛ تاتوکاران با همه محدودیت‌ها به کار خود ادامه می‌دهند

اکبر گلپایگانی خواننده صاحب سبک ایرانی درگذشت

لیلی افشار، نوازنده برجسته گیتار کلاسیک درگذشت