آیا راهحلهای پایدار و فناوریهای نوین میتوانند مسیر بازیافت پلاستیک و مدل اقتصاد چرخشی آن را، هم در اروپا و هم در سطح جهانی، دگرگون سازند؟ برای یافتن پاسخ، راهی اتریش شدیم.
در نگاه اول یک کارخانهی تولیدی به نظر میرسد، اما در حقیقت یک مرکز پژوهشی بزرگ است. در «سالن نوآوریِ» شرکت بورئالیس در شهر لینتس اتریش، مواد خامی با نامهای ناآشنا ــ مانند پلیمرها ــ همراه با افزودنیها، آنتیاکسیدانها یا الیاف شیشهای ترکیب میشوند تا تولید طیف گستردهای از محصولات روزمره آزمایش شود.
دُریس ماخل، رئیس مرکز تخصصیِ توسعه و بازیافت مواد پلاستیکی، توضیح میدهد: «محصولاتی که طراحی میکنیم ممکن است لوله، سپر خودرو یا حتی مواد بستهبندی برای پیچیدن یک شیرینی باشد.»
از مواد عایق گرفته تا فیلمهای شفافِ کاملاً قابلبازیافت؛ این خطوط تولیدِ ساختهشده در مقیاس واقعی به توسعهدهندگان امکان میدهد در شرایطی مشابهِ محیط کارخانه، بهروشنی به مشتریان بالقوه نشان دهند که چگونه میتوان به مواد پلاستیکی دوباره زندگی بخشید.
این تأسیسات نقش مقر نوآوریِ شرکت بورئالیس را دارد؛ شرکتی که یکی از بزرگترین مجموعههای شیمیایی اروپا به شمار میرود. این شرکت ۶۲۰۰ نفر را در سراسر جهان به کار گرفته است، در ۱۲۰ کشور حضور دارد و میگوید کاملاً متعهد است پسماندهای پلاستیکی را به محصولاتی نوآورانه تبدیل کند.
ما از معدود شرکتهایی هستیم که هم مواد اولیهی نو تولید میکنیم، هم از پسماندهای پلاستیکی بهره میبریم و هم محصولاتی میسازیم که واقعاً برای کاربردهای با کارایی بالا طراحی شدهاند. پس اینها نه سطل هستند و نه صفحهی حمل بار. بهگفتهی مدیرعامل شرکت، اشتفان دوبُچکی: «فعالیت ما صرفاً بازیافت نیست؛ بلکه نوعی بازتولیدِ ارتقایافته است.»
براساس گفتهی این گروه، سادهترین و مؤثرترین راهِ مقابله با پسماند پلاستیک جلوگیری از رهاشدن آن در محیطزیست است. به همین دلیل، آنها در سال ۲۰۱۷ پروژهای به نام «اِستاپ» را آغاز کردند؛ طرحی که هدفش مقابله با زبالههای پلاستیکی در اندونزی بود.
اندونزی را انتخاب کردیم، زیرا ۶۰درصد پسماند در این کشور جمعآوری نمیشود؛ یعنی یا سوزانده میشود، یا در محلهای دفنِ غیرقانونی رها میشود، رودخانهها را آلوده میکند و در نهایت به اقیانوس میریزد. ما این سیستم را طراحی و در سه شهرِ همکار بهطور عملی پیادهسازی کردهایم. بهگفتهی مارکوس هورخِر، معاون پایداری و امور عمومی: «تاکنون بیش از ۶۰۰هزار نفر را تحت پوشش مدیریت پسماند قرار دادهایم و ۲۶۰ شغل محلی ایجاد کردهایم.»
این شرکت تا به امروز بیش از ۱۲هزار اختراع را به نام خود ثبت کرده است.