تنش‌ها در آمستردام پنجشنبه شب گذشته پس از درگیری میان هواداران یک تیم اسرائیلی و شماری از شهروندان بالا گرفت و رهبران اروپایی به طور گسترده خشونت‌ها را به عنوان مصداق بارز یهودی‌ستیزی محکوم کردند.
آگهی
یورونیوز برای رمزگشایی از ماجرا یک گروه خبری را روانه پایتخت هلند کرد تا جزئیات بیشتری از این حادثه بدست آورد.
اخبار این رویداد در حالی هنوز در رسانه‌ها انعکاس دارد که پاریس روز پنجشنبه خود را برای میزبانی از مسابقه تیم ملی این کشور مقابل اسرائيل در چارچوب رقابت‌های لیگ ملت های اروپا آماده می‌کند.
بازتاب درگیری‌های هفته گذشته بین هواداران مکابی تل‌آویو و معترضان حامی فلسطین همچنان ادامه دارد. این درگیری‌ها باعث برانگیخته شدن خشم و موضع‌گیری‌هایی از هر دو سوی ماجرا در سطح بین‌المللی شد و تهدیدی دوباره نسبت به تشدید قطبی‌سازی موجود میان دو جامعه به حساب آمد.
رهبران اروپایی حملات به هواداران اسرائیل را خشونت‌هایی ضد یهودی خواندند، اما بسیاری در شبکه های اجتماعی مدعی شدند که هواداران مکابی در روز و ساعات منتهی به بازی روز پنجشنبه دست به اقدامات تحریک‌آمیز زده و سبب برانگیخته شدن خشونت‌ها شدند.
یورونیوز به آمستردام رفت و با نمایندگان هر دو جامعه صحبت کرد؛ این گزارش نشان می‌دهد که حادثه روز پنجشنبه پیچیده‌تر از آن است که در ابتدا به نظر می‌رسید.
ماجرا از چه قرار بود؟
با وجود گزارش‌هایی مبنی بر اینکه خشونت‌ها در طول شب پنجشنبه هفت نوامبر/۱۷ آبان و پس از مسابقه مکابی و آژاکس در چارچوب رقابت‌های لیگ اروپا رخ داده، آمستردام یک روز قبل از شروع بازی شاهد افزایش تنش‌ها بود.
شواهد و ویدیو‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که هزاران هوادار ماکابی تل‌آویو که روز چهارشنبه به پایتخت هلند رسیدند از شب قبل از بازی دست به اقدامات تحریک آمیز زدند.
پلیس محلی در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که تنش‌ها ابتدا زمانی شروع شد که هواداران مکابی پرچم فلسطین را در یکی از میدان‌های شهر آتش زدند؛ پرچم‌های دیگری نیز از بالای برخی منازل مسکونی پایین کشیده شد.
به گفته پلیس، هواداران اسرائیلی همچنین خساراتی به یک تاکسی وارد کردند که منجر به درگیری بین حدود ۴۰۰ هوادار مکابی و رانندگان تاکسی از سراسر پایتخت هلند شد.
ویدئوهایی در فضای مجازی پخش شده که نشان می‌دهد یک هوادار مکابی به داخل کانال آب پرتاب شده و عده‌ای تقلای او را برای خروج از کانال تماشا می‌کنند و از او می‌خواهند بگوید «فلسطین آزاد می‌شود و ما از آنجا می‌رویم»؛ یورونیوز قادر به تأیید مستقل این ویدیو نبود.
با وجود تلاش‌های پلیس برای کاهش تنش، عصر پنجشنبه، ساعاتی قبل از شروع مسابقه درگیری‌های متعددی بین هواداران و مخالفان مکابی در میدان مرکزی شهر روی داد و تنش دوباره بالا گرفت.
قبل از شروع مسابقه، ویدئوهایی در شبکه های اجتماعی دست به دست شد که حامیان مکابی را در حال سردادن شعارهایی رکیک علیه فلسطین و رجز خوانی در خصوص پیروزی اسرائیل و شکست اعراب نشان می‌داد.
در بخشی از این ویدیو‌ها که یورنیوز قادر نیست به طور مستقل آنها را تایید کند این شعار سر داده شد که «مدرسه‌ای دیگر در غزه وجود وجود ندارد چون بچه‌ای نمانده است.»
گزارش برخی رسانه‌ها نیز نشان داد که هواداران اسرائيلی حاضر در ورزشگاه هنگام اعلام یک دقیقه سکوت به احترام قربانیان سیل مرگبار در والنسیای اسپانیا اقدام به سر دادن شعار و سوت کشیدن کردند.
این بی‌توجهی عمدی در حالی صورت گرفت که اسپانیا ماه مه گذشته رسما فلسطین را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت.
با این حال، به گفته پلیس، به نظر می رسد اوضاع تا پایان مسابقه تحت کنترل بوده و هیچ درگیری مستقیماً در خارج از ورزشگاه گزارش نشده است.
تنش اما با تجمع گروهی از افراد در مرکز پایتخت پس از پایان مسابقه بار دیگر بالا گرفت. پلیس می‌گوید: «شورش‌گران در این میان اقدام به حملات ضربتی کرده و حامیان اسرائیلی را هدف قرار دادند. این امر منجر به چندین حمله جدی در مکان‌های مختلف شهر شد.»
ویدئوهای منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی نشان داد که گروه‌هایی به دنبال حامیان مکابی می‌دویدند و ضمن حملات لفظی آنها را کتک می‌زدند. برخی ویدئوها گروه‌هایی از افراد را نشان می‌دهند که به سوی یکدیگر مواد آتش‌زا پرتاب می‌کنند.
حدود ۶۲ نفر در جریان حوادث پنجشنبه شب گذشته در آمستردام دستگیر شدند؛ پنج طرفدار مکابی به دلیل جراحات به بیمارستان منتقل و سپس ترخیص شده و به کشورشان بازگشتند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هواپیماهای نجات را برای بازگرداندن حامیان مکابی به آمستردام فرستاد و همتای هلندی‌اش این حملات را به عنوان اقدامات ضدیهودی محکوم کرد.
دیگر نفت روی آتش نریزیم
این درگیری‌ها قبل از سالروز واقعه کشتار جامعه یهودیان توسط نازی‌ها در شب‌های ۹ و ۱۰ نوامبر ۱۹۳۹ که به «کریستال‌ناخت» یا شب بلورین معروف است، روی داد.
رهبرانی که به این رویداد واکنش نشان دادند، دو واقعه را به هم مرتبط کردند؛ اسرائیل به سرعت این دو را به هم ربط داد؛ شهردار آمستردام از همین اصطلاح برای توصیف خشونت‌ها در روز پنجشنبه استفاده کرد.
به گفته یائیر استراندِرز، عضو هیئت مدیره اتحادیه یهودیان پیشرو آمستردام و مشاور شورای شهر، استفاده از کلمه «پوگروم» یا حملهٔ خشونت‌آمیز و مرگبار علیه یهودیان توسط برخی رهبران به ابزاری برای تفرقه میان جوامع تبدیل شده است.
وی در ادامه یادآور می‌شود که «قطبی‌سازی به خودی خود بخشی از دموکراسی است» اما مشکلات زمانی بروز می‌کند که این قطبی‌سازی به یک سلاح تبدیل شود.
عضو هیئت مدیره اتحادیه یهودیان پیشرو آمستردام می‌افزاید: «فکر می‌کنم بسیار مهم است که دیگر نفت روی آتش نریزیم.»
او معتقد است که «سیاستمداران و جریان‌های راست‌گرا در حال انجام این کار هستند و واکنش آنها مانند آنچه که باید از یک رهبر مسئول انتظار داشته باشیم، نیست. آنها این مسائل را به ابزارهایی تبدیل کرده و از آن برای مقصر دانستن مسلمانان، مهاجران و جناح چپ استفاده می‌کنند.»
بسیاری از افرادی که یورونیوز با آنها گفتگو کرده، حملات را هدفمند توصیف کرده‌اند، به طوری که هم حامیان فلسطینی و هم اسرائیلی‌ها بر اساس هویتشان مورد هدف قرار گرفته‌اند.
یائیر استراندِرز ضمن درک این موضوع که حملات هدفمند پتانسیل ترساندن جامعه یهودی را دارد، می‌افزاید: «با دیدن تصاویری از اسرائیلی‌ها که البته بخشی از آنها هواداران اوباش و افراطی هستند و روز قبل کارهایی کردند که واقعاً ناپسند بود و باید به شدت محکوم شود؛ کاملا درک می‌کنم که جوانان مسلمان از این گونه رفتارها احساس تحریک کنند.»
او ادامه داد: «من با این موضوع موافق نیستم، اما می‌توانم درک کنم که این قضیه چگونه کار می‌کند.»
اشتباهاتی که به خشونت انجامید
روس یکه‌ما، فعال حقوق فلسطین و بنیان‌گذار MiGreat که چفیه به سر داشت و جلیقه‌ای به تن کرده بود که روی آن عبارت «فلسطین باید آزاد شودن نوشته شده بود، از اینکه او و جامعه‌‌ای که به آن تعلق دارد به دلیل هویتشان هدف حملات قرار گرفته‌اند، به شدت ابراز نگرانی کرد.
یکه‌ما به یورونیوز گفت: "بسیاری از بیم حملات نژادپرستانه و هدف گرفتن افراد و مکان‌ها به دلیل ظاهر اسلامی از پوشیدن چفیه احساس ناامنی کردند.»
گروه‌های حامی حقوق فلسطینیان در هلند چندین روز قبل از برپایی مسابقه از مقامات شهری خواسته بودند که این مسابقه را در اعتراض به جنگ جاری در غزه لغو کنند.
این مسابقه در نهایت لغو نشد اما شهردار آمستردام برای جلوگیری از بروز هرگونه تنش از برپایی تظاهرات حامیان فلسطین در نزدیکی استادیوم محل برگزاری مسابقه جلوگیری کرد.
یکه‌ما می‌گوید که جنبش تحریم سال‌هاست که خواستار ممنوعیت حضور اسرائیل و تیم‌های فوتبال اسرائیلی در مسابقات اروپایی است.
پس از خشونت‌های روز پنجشنبه، شهردار آمستردام تصمیم به اعمال ممنوعیت سه‌روزه برای برپایی تظاهرات گرفت و به پلیس اختیارات اضطراری برای ایست بازرسی و جستجو داد.
یکه‌ما ضمن انتقاد از تصمیم دولت می‌گوید که اعتراض حقی انسانی است و نباید تظاهرات تحت عنوان یهودی‌ستیزی ممنوع شود.
او با تاکید بر اینکه: «تصمیم دولت یک اقدام سیاسی بود و نمی‌توان یهودی‌ستیزی را بهانه کرد تا جلوی اعتراض‌ها را گرفت» می‌افزاید: «این شهر پر از افرادی است که یهودی هستند و در کنار ما اعتراض می‌کنند.»
باب اسنیولیت، روزنامه‌نگار نشریه «لیزر چپ» نیز همین احساس و طرز نگاه را به اشتراک گذاشت. او به یورونیوز گفت: «این یک سرکوب دولتی تمام عیار است.»
به گفته این روزنامه‌نگار هلندی، مقامات محلی اشتباهات حیاتی را قبل از این حادثه مرتکب شدند و آنچه که پیش آمد، نتیجه‌ای پیش‌بینی‌شده از ممنوعیت تظاهرات حامی فلسطین بود.
اسنیولیت افزود که اگر این ممنوعیت وجود نداشت، حامیان فلسطین در یک مکان جمع می‌شدند و نه اینکه در گروه‌های کوچک در سطح شهر پراکنده شوند؛ این امر مدیریت شرایط را برای پلیس ضد شورش که نحوه کنترل گروه‌های هواداری فوتبال را خوب بلد است، آسان‌تر می‌کرد.
او ادامه داد: «دوم اینکه، اجازه دادن به هولیگان‌های مکابی برای گشت‌زنی در خیابان‌ها به مدت دو روز که با اقدامات تحریک آمیز و ایجاد ترس همراه بود، شرایط را برای افزایش خشونت و دامن زدن به تنش‌ها مهیا کرد.»
چفیه و کیپا دو نماد همبستگی
مالاچی، یکی از اعضای جمعیت یهودی و ضد صهیونیست موسوم به Erev Rav در هلند که در یک گردهمایی برای یادبود مقاومت یهودیان شرکت کرده بود به یورونیوز گفت که با وجود تنش‌های اخیر احساس امنیت می‌کند.
او گفت: «بشترین ناامنی را زمانی احساس کردم که شهردار آمستردام دستور لغو تظاهرات را صادر کرد و خواستار تشدید بازرسی‌های شهری افراد در هر زمان شد.»
مالاچی یک چفیه به گردن انداخته و یک کیپا با طرح هندوانه به سر داشت. او توضیح داد که هندوانه رنگ‌های پرچم فلسطین را در خود دارد دارد و به عنوان نمادی از همبستگی عمل می‌کند.