برابری دستمزد، تقسیم کارهای منزل، فرصتهای شغلی برابر، اینها اقداماتی است که در ایسلند برای برابری جنسیتی انج�
طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد مربوط به برابری جنسیتی، ایسلند ۹ سال متوالی دارای بالاترین شاخص برابری جنسیتی است، نبردی سخت در کشوری که یکی از سردمداران جنبشهای دفاع از حقوق زنان است. والری گوریا خبرنگار یوورنیوز در این گزارش نشان می دهد که جامعه ایسلند با چه ابتکارها و اقداماتی به پیشرو ترین جامعه در دستیابی به حقوق برابر برای زنان تبدیل شده است.
«خدا، زن یا مرد، نیست و من برای خدا ضمیر خنثی را به کار می بریم»
در مراسم دعای صبح یکشنبه در کلیسایی در ریکاویک، پایتخت ایسلند هستیم. کشیش این مراسم یک زن است. او که گودرون کارلس هلگودوتیر نام دارد یکی زنانی است که تلاش می کند تعداد کشیشان زن در کلیسای ملی لوتری ایسلند بیشتر شوند.
گوردون کارلس هلگودوتیر می گوید یکی دیگر از اقداماتشان این است که سوگیری جنسیتی را از الهیات و گفتار دینی بزدایند. او می افزاید: «اگر بخواهیم از ایمان یا از خدا بگوییم باید طوری سخن بگوییم که بر همه اثر بگذارد. خدا مثل زن یا مرد یا پدر یا مادر نیست بنابراین من در صحبت هایم برای خدا ضمیر خنثی را به کار می بریم اما در عین حال فکر می کنم که اگر بخواهیم ضمیر مؤنث یا مذکر را به کار ببریم مانند کلیسای ما در آیسلند باید از هر دو ضمیر استفاده کنیم و فقط ضمیر مذکر را به کار نبریم. بنابراین هر وقت بتوانم ضمیر مؤنث را به کار می برم. می خواهم که نقش زن در پارلمان و مدیریت کلیسا تغییر دهم. تنها بیست درصد این دو گروه زن هستند و تمام تصمیم گیری ها در این گروه ها انجام می شود و قدرت در کلیسا از این نهادها سرچشمه می گیرد.»
فردای روز ملاقاتمان، گودرون کارلس هلگودوتیر با اسقف اعظم کلیسای ایسلند در باره شهادت ۶۴ زن کشیشی حرف می زند که قربانی آزار و اذیت جنسی بوده اند. اسقف اعظم کلیسای ایسلند که یک زن است و به کمپین «من هم » که در اکتبر ۲۰۱۷ برای محکوم کردن اذیت و آزار جنسی علیه زنان در شبکه های اجتماعی به راه افتاد، پیوسته است.
طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد ایسلند از نظر شاخص برابری جنسیتی رتبه اول را دارد
در گزارشِ سالانه مجمع جهانی اقتصاد، شکاف جنسیتی میان زنان و مردان و روند تغییرات آن در چهار زمینه بهداشت، آموزش، اقتصاد و سیاست در ۱۴۴ کشور جهان بررسی می شود.
قانون جدیدی در این کشور به تصویب رسیده که طبق آن دستمزد زنان و مردان باید در شرکتهای خصوصی و دولتی که بیشتر از ۲۵ کارمند دارند مساوی باشد. و شرکت باید این تساوی حقوق را ثابت کند در غیر اینصورت جریمه می شود. قانون جدید در ایسلند تنها مربوط به برابری جنسیتی نیست و تبعیض علیه قومیت سن و گرایشات جنسی افراد و معلولان را شامل می شود.
بیشتر بخوانید:
ایسلند دستمزد برابر به زنان و مردان را قانونی می کند
نخستین کشور جهان در حذف شکاف جنسیتی در پرداخت دستمزد
مدیر «ایکیا» در ایسلند: دستمزد برابر زن و مرد بهره وری شرکت را افزایش می دهد
برای مدیر عامل فروشگاه زنجیره ای ای ک آ در ایسلند برابری دستمزد زن و مرد چیز تازه ای نیست. قانون دستمزد برابر زن و مرد از پنج سال پیش در این شرکت اجرا می شود.
در شرکت نیمی از کارمندان زن هستند. بازاریابی امور مالی کارهای مربوط به فروش خرید و تدارکات و اکثر پستهای مدیریتی را در این شرکت زنان برعهده دارند
قبلا فقط مردان در بخش تدارکات کار می کردند الان تمام کارمندان این بخش زن هستند و مدیریت بخش فروش کل شرکت نیز بر عهده سه زن است.
یکی از کارمندان زن بخش تدارکات شعبه «ایکیا» در ایسلند می گوید: «من کارم را در سال ۲۰۰۷ بطور نیمه وقت شروع کردم. همزمان مدرسه می رفتم و کار می کردم. تمام فرصتهایی لازم در اختیارم قرار گرفت. هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و اینجا دستمزد زن و مرد برابر است و در چیزهای دیگر هم از حقوق مساوی برخوردارند.»
از نظر مدیر شعبه «ایکیا» شاخه ایسلند برابری زن و مرد در محیط کار باعث افزایش سودآوری شرکت می شود.
او می گوید:«کمپانی ای که رضایت کارمندانش را جلب نمی کند امکان ندارد در طولانی مدت سودآور باشد. وقتی نیمی از کارمندانتان راضی نباشند امکان ندارد که در کسب و کارتان موفق باشید. کارمند راضی کارایی بالا دارد و حال دیگران را هم خوب می کند.»
رییس کارزار برابری زن و مرد در ایسلند: مبارزه ادامه دارد
چندین سال پیش برای از بین بردن شکافهای جنسیتی ویدئو کلیپی درباره «سقفهای شیشه ای» زنان در محیط کار ساخته شد. این ویدئو را کارزاری تهیه شد که هدفش از میان بردن شکافهای جنسیتی و نابرابری موجود بین زنان و مردان در زمینه دستمزد و پیشرفت حرفه ای است. رییس این کارزار می گوید که به این معنی نیست که مبارزه به پایان رسیده و پیروزی نهایی به دست آمده است.
راگنا تور اینگولفسون می گوید: «در فرهنگ ما دستمزد مردها برای همان شغل باید از دستمزد زنان بیشتر باشد. قانونی وجود دارد که طبق آن تعداد مردها و زنان عضو هیات مدیره شرکتها نیز باید برابر باشد. ما هنوز برای پیداکردن زنانی که مایل باشند عضو هیات مدیره شرکتها و نهادها شوند مشکل داریم. به همین دلیل هم باید به مبارزه ادامه بدهیم چون اگر دست از مبارزه بکشیم شکافهای جنسیتی عمیق می شود.»
ایسلند؛ میراث یک قرن مبارزات فمینیستی
پایداری زنان ایسلندی میراث یک قرن مبارزات فمینیستها برای تقویت حضور زنان در بازار کار است. گردور جزء کمیته برگزارکنندگان روز تاریخی اعتصاب زنان در ایسلند بود: ۲۴ اکتبر سال ۱۹۵۷ میلادی ۹۰ درصد زنان این کشور برای دفاع از حقوقشان دست به اعتصاب سراسری زدند.
این معلم و محقق می گوید: «آن روز زنان مثل رود از جهات مختلف به خیابانها سرازیر شدند. مثل یک اقیانوس بزرگ در میدان به هم پیوستند. حضور زنان شانه به شانه هم فوق العاده بود. به نظرم شالوده چیزی را که امروز در حال ساختنش هستیم همان روز با وحدت زنان رقم خورد.
این روز تاریخی چندین بار دیگر در ایسلند تکرار شد. زنان ایسلندی در سال ۲۰۱۶ میلادی تصمیم گرفتند به خاطر اختلاف دستمز بین زنان و مردان راس ساعت ۲ و ۳۸ دقیقه بعد ازظهر دست از کارکردن بکشند و اعتراض کنند. حقوق زنان ۱۶ درصد کمتر از حقوق مردان بود.
تورگردور اینارسدوتیر، محقق مطالعات جنسیتی در ایسلند است. از او می پرسیم که دلایل بسیج عمومی زنان ایسلندی چیست؟ آیا عاملی خاص فرهنگ ایسلند در آن دخیل است؟ ویژگی فرهنگی ایسلندی ها موجب آن است؟ او می گوید: «به نظرم کوچک بودن کشور به این موضوع کمک می کند. زیرا ارتباط برقرارکردن و ایجاد شبکه ساده تراست. اطلاعات بسیار ساده و سریع پخش می شود. زنان می تواند فعالیت کنند و در زمان کوتاه دیگران را بسیج کنند.»
دنیای زنانه سیاست در ایسلند
اعتراضات زنان ایسلندی باعث تقویت حضور زنان در عرصه سیاسی نیز شده است. در سال ۱۹۸۰ میلادی ایسلند اولین کشور جهان شد که زنی را به ریاست جمهوری انتخاب کرد. در سال ۲۰۰۹ میلادی زمانیکه بحران مالی منجر به سقوط دولت شد برای اولین بار یک زن در ایسلند به مقام نخست وزیری رسید.
نوامبر سال ۲۰۱۷ میلادی نیز کاترین جاکوبسدوتیر شخصیتی پرجاذبه از حزب چپگرای سبزها نخست وزیر شد. یکی از عوامل مؤثر در انتخاب او، رسوایی سوء استفاده جنسی در دولت قبلی بود که موجب سقوط آن دولت شد. اما علیرغم این انتخاب تعداد نمایندگان زن در مجلس از ۴۸ درصد به ۳۸ درصد کاهش یافت. > Iceland’s new feminist, socialist, environmentalist prime minister, Katrín Jakobsdóttir discusses changing perception of politics in country through bold systemic policy change on climate sustainability, public services and gender equality. https://t.co/oOwb5KJmfU
— Nobel Women (@NobelWomen) February 11, 2018
«مسئولیتهای خانه باید بین زن و مرد تقسیم شود»
در ایسلند تساوی حقوق برای مردها نیز مطرح است. یالمار مدیر حمل و نقل و بازیگر است او را موقع فیلمبرداری ویدویی برای شبکه های اجتماعی ملاقات می کنیم. یالمار قرار است به زودی برای مراقبت از پسر هشت ماهه اش به مرخصی برود. یوسبرا دوست دختر او مدیر یک بانک بزرگ ایسلندی است و اخیرا پس از پایان دوران مرخصی زایمان به سر کارش برگشته است.
یالمار می گوید: «من معمولا در شرکتهای خانوداگی کار می کنم. اما الان بیشتر کار بازیگری می کنم. بزودی به مدت شش ماه به مرخصی زایمان می روم. بعد از آن هم از مرخصی تعطیلات استفاده خواهم کرد. در نتیجه می توانم هشت ماه با پسرم باشم. این فقط در ایسلند ممکن است. خوب است که وقتی کودک دارد رشد می کند و کارها و چیزهای جدید یاد می گیرد با من اخت شود، به من اخت بگیرد»
یوسبرا دوست دختر یالمار می گوید مسئولیت کارهای خانه باید بین زن و مرد تقسیم شود. او می گوید: «من بعد از بدنیا آمدن بچه ام به مرخصی زایمان رفتم. به همه کارهای بچه می رسیدم. الان هر روز به سر کار می روم و یالمار باید مراقب بچه باشد. برای من خیلی مهم بود که بتوانم سر کار برگردم. شغلم را دارم و درآمدم هم بالاست و هیچ فرقی با دستمزد مردها ندارد. زنان و مردها باید در همه چیز از حقوق برابر برخوردار باشند. تساوی حقوق تنها مربوط به دستمزد نیست. هم زن و هم مرد باید بتوانند مسئولیت کارهای خانه را بر عهده بگیرند.»
با این وجود ۶۰ درصد موارد زنان، برای مراقبت از نوزاد ۹ ماه به مرخصی زایمان می روند. دلیلش این است که هر کدام از والدین که به مرخصی پس از زایمان می رود ۸۰ درصد حقوقش را دریافت می کند و بطور میانگین دستمزد مردها بالاتر از دستمزد زنهاست .
آموزش اجباری برابری جنسیتی در دبیرستانهای ایسلند
برابری جنسیتی در مدارس ایسلند تدریس می شود.
مبتکر این کار هانا بیروگ ویلیالمسدوتیر بود. او آموزش برابری جنسیتی در دبیرستانها کشور را ۱۰ سال پیش شروع کرد. اینک این درس در ۲۷ مدرسه از ۳۳ مدرسه کل کشور اجباری است.
هانا بیورگ ویلهایالمسدوتیر می گوید: «ما با هم وضعیت جامعه را تجزیه تحلیل می کنیم و سعی می کنیم بینیم چرا و چگونه تبعیض جنسیتی وجود دارد. قبل از هر چیز می خواهم همه مردم متوجه این واقعیت بشوند. به این دلیل که همه نسبت به آن آگاه نیستند یا متوجه آن نشده اند. فکر می کنند امری عادی است. مواجهه با این کلیشه ها به توانمند شدن مردم کمک کرد. درنهایت هدف ما این است که مردمی شادتر داشته باشیم. جوامع خوب را مردم شاد می سازند.»
در کلاس در باره همه چیز بحث می شود و موضوعی نیست که نتوان در باره اش حرف زد و دانش آموزان هم از اینکه فرصت دارند چیزی یاد بگیرند خوشحالند. یکی از دانش آموزان دبیرستانی که هانا بیورگ ویلهایالمسدوتیر در آن تدریس می کند، می گوید: «یادگیری این چیزها در مدرسه از هر چیز دیگر مهمتر است. مثلا زیست شناسی یا زیست شناسی گیاهی یاد می گیریم. اما به نظرم نمی توانیم از آن استفاده کنیم. اما مطالعات مروبط به برابری زن و مرد چیزی است که هر روز و در هر موقعیتی با آن مواجه می شویم.»
هانا بیورگ ویلهایالمسدوتیر می گوید که باید از سنین پایین بچه ها را با موضوعات مرتبط با برابری زن و مرد آشنا کرد. او می گوید: «فکر می کنم در هیچ جامعه ای تساوی حقوق زن و مرد محقق نمی شود مگر اینکه نظام آموزشی فعالانه در آن مشارکت کند. باید از دوران مدرسه بذر این ایده ها را در سر کودکان بکاریم.»
از بین بردن کلیشه های جنسیتی در مهد کودک
مارگرتا پالا اولافسدوتیر از ۳۰ سال پیش به همین کار مشغول است. او مبتکر طرحی بوده که «ریادلی» نام دارد و در حدود ۲۰ دبستان و آمادگی در ایسلند اجرا می شود.
در این طرح دختران و پسران از هم جدا می شوند تا کاملا شکوفا شوند. فعالیتهای هر دو یکسان است. اسباب بازی ها، ابزار آموزشی و لباس دختران و پسران یکسان است. یکبار در روز دخترها و پسرها با هم ملاقات می کنند تا چیزهایی را که یاد گرفته اند تمرین کنند.
به گفته مبتکر این طرح کودکان با این شیوه یاد می گیرند که رفتارهای کلیشه ای که در کلاسهای مختلط ناگزیر به وجود می آید. او می گوید: «هدفمان این است که دخترها از منطقه امن خود بیرون بروند می خواهیم به آنها یاد بدهیم پر سرو صدا باشند. به آنها یاد می دهیم فریاد بزنند بپرند و خودشان را نشان بدهند. به آنها یاد می دهیم که بتوانند حرفشان را بزنند.می خواهیم دخترها هم اجتماعی باشند و هم از نظر فردی قوی باشند. می خواهیم از نظر اجتماعی شایسته تر از پسرها باشند.»
او ادامه می دهد: «ما می خواهیم به کودکان کمک کنیم که همه استعدادهایشان فارغ از کلیشه (الگو) های دختر و پسر، تحقق یابد و طوری بار بیایند که هم توانایی های فردی داشته باشند و هم توانایی های اجتماعی. فقط در این صورت است که با انسان های کامل سر و کار خواهیم داشت.
رپ فمینیستی؛ مبارزه برای برابری حقوق زن و مرد با رپ خواندن
گروه رپ «دختران ریکیاویک» متشکل از ۱۵ دختر خواننده رپ است که خود را به تدریج به دنیای مردانه خوانندگان رپ تحمیل می کنند.
یکی از خوانندگان این گروه می گوید: «ما هر کاری که می خواهیم بدون عذرخواهی روی صحنه انجام می دهیم. به نظر من فمینیسم امروز فقط در این باره نیست که زنان در جامعه جایی داشته باشند بلکه زن باید در تمام جنبه های زندگی از زن بودن هراسی نداشته باشد. مشکل فقط به زیبایی و جاذبه جنسی محدود نمی شود، زن بودن با طیف گسترده ای از مشکلات همراه است چون در جامعه ای زندگی می کنیم که ساختارش زن را در رده های پایین نگاه می دارد با چنین واقعیتی مواجه هستیم.
گروه رپ «دختران ریکیاویک» در کارزار مبارزه با خشونت علیه زنان فعالیت می کنند.
یک دیگر از اعضای این گروه می گوید: «من به خاطر موضعهای فمینیستی گروه به آن ملحق نشدم من برای جشن گرفتن و رپ خواندن در این گروه هستم.» دیگری می گوید: «جشن گرفتن یک کاری فمینیستی است.»
Une publication partagée par Reykjavíkurdætur (@rvkdtr) le 8 Févr. 2018 à 3 :39 PST
بیشتر بخوانید:
شکاف جنسیتی در ایران، در گفتگو با دو کنشگر حقوق زنان
“اعتراض زنان فرانسوی به اختلاف دستمزدها برای زنان و مردان”:
http://fa.euronews.com/2016/11/07/french-feminists-walk-off-the-job-to-highlight-gender-pay-gap