نگاهی به دو فیلم درباره فاجعه کشتار جمعی ارامنه در جشنواره استانبول

نگاهی به دو فیلم درباره فاجعه کشتار جمعی ارامنه در جشنواره استانبول
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

امسال برای جشنواره فیلم استانبول، سالی پرماجرا بود. ممنوعیت مستندی درباره شبه نظامیان حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) و فیلمهایی درباره صدمین

آگهی

امسال برای جشنواره فیلم استانبول، سالی پرماجرا بود. ممنوعیت مستندی درباره شبه نظامیان حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) و فیلمهایی درباره صدمین سالگرد فاجعه کشتار جمعی ارامنه، بحث و جدلهای زیادی بدنبال داشت.

ولفگانگ اشپیندلر، خبرنگار یورونیوز در این گزارش دو مستند «میراث سکوت» و «اوموس پلیتیکوس (انسان سیاسی) » را مرور می کند که به موضوع قتل عام بیش از یک و نیم میلیون ارمنی در سال ۱۹۱۵ میلادی پرداخته اند، فاجعه ای که ترکیه از پذیرفتن آن بعنوان نسل کشی سرباز می زند. این فاجعه در خلال جنگ جهانی اول و در قلمرو امپراطوری عثمانی رخ داد.

مستند «میراث سکوت»

سایه گذشته هنوز بر زندگی بسیاری از مردم امروز ترکیه سنگینی می کند. بسیاری از ارمنه هایی که از این کشتار جان به در بردند، هویت ارمنی خود را پاک کردند و حال، پس از گذشت صد سال، نوادگان آنها از خاستگاه ارمنی خود آگاه می شوند. فیلم «میراث سکوت» به سراغ این موضوع رفته است و داستان چهار نفر را بازگو می کند که دچار درگیری با هویت خود شده اند.

فیلم، ساخته آنا بنجامن و گیوم کلر، دو فیلمساز فرانسوی است. آنا بنجامن می گوید: «برای ما مهم بود که تاریخ نسل کشی ارامنه را بازگو کنیم، اما تاریخی که به زمان حال متصل است. ترک بودن امروز در ترکیه به چه معناست و کرد بودن چه معنایی دارد؟ از میراث ارامنه در ترکیه چه بر جای مانده است؟ چگونه صد سال ترکیه درباره این موضوع سکوت اختیار کرد و چگونه پس از صد سال سکوت هنوز هم درباره این موضوع صحبت می شود؟ اینها سوالاتی است که فیلم مطرح می کند.» حدود صدهزار تا دویست هزار نفر توانستند از این فاجعه بگریزند. این افراد توسط خانواده های ترک و کرد نجات یافتند و در کوه های آناتولی پنهان شدند. گیوم کلر می گوید: «تاریخی رسمی وجود دارد که کاملا با حوادثی که این مردم واقعا از سر گذرانده اند، در تناقض است. فیلم، مضمونی سیاسی ندارد. صحبت از اعتراف به جنایات، پرداخت غرامت، یا بازگرداندن سرزمین به صاحبان اصلیش نیست. موضوع اصلی فیلم این است: می خواهیم بدانیم چه بر سر پدربزرگها و مادربزرگهایمان آمد.»

فیلم رنجهای ارامنه ای را بتصویر می کشد که پس از کشف حقیقت درباره ریشه های خود، زندگی شان زیر و رو می شود. این فیلم مستند فرانسوی بخش بزرگی از بودجه خود را روی شبکه ی اینترنت جمع آوری کرد.

فیلم داستانی «انسان سیاسی»

حاجی اورمان کارگردان و روزنامه نگار ترکیه ای برای ساخت فیلم داستانی بیست دقیقه ای خود با نام «اوموس پلیتوکوس» (Homo Politicus) با مشکلات فراوانی دست وپنجه نرم کرده است.
وی می گوید:«یافتن کادر و عوامل تهیه فیلم کار بسیار مشکلی بود، زیرا مردم به محض این که می شنیدند موضوع فیلم چیست، می ترسیدند و کنار می کشیدند. جمع وجور کردن گروه فیلمبرداری یک سال وقت مرا گرفت.»

این فیلم، اولین فیلم داستانی تهیه شده در ترکیه است که به موضوع قتل عام ارامنه می پردازد. فیلم داستان فردی به نام یوهانس لپسیوس، عالم الهیات از آلمان است، که تلاش می کند به انورپاشا، قدرتمندترین ژنرال ارتش عثمانی بقبولاند که عثمانیها باید سیاست «تبعید اجباری» ارامنه را متوقف کنند.

حاجی اورمان می افزاید: «همه کتابهایی که به موضوع ارامنه می پردازند، یا ممنوع هستند یا نابود شده اند. به همین دلیل باید به آلمان و فرانسه می رفتم تا به مطالب بایگانی شده دسترسی پیدا کنم. اما بزرگترین مشکل پیدا کردن محلی برای فیلمبرداری بود چون هر کسی که می شنید موضوع فیلم چیست، اجازه نمی داد از آن مکان برای فیلمبرداری استفاده کنم.»

فیلم در باره گفتگوی بین دو مرد قدرتمند است، بین یک نظامی و یک عالم الاهیات: یکی سربازی است که از شرق می آید و دیگری انسانگرایی است غربی. فیلم «انسان سیاسی» ناتوانی و سادگی انسانگرایی در مواجهه ملیت گرایی افراطی و اخلاقیات در مواجهه با سیاست را نشان می دهد.

ولفگانگ اشپیندلر، خبرنگار یورونیوز می گوید: «این فیلمسازان برگی سیاه از تاریح ترکیه را بتصویر کشیدند و هم سهم مهمی در بازگویی تاریخ و گذشته خواهند داشت و هم در کنار آمدن ترکیه با این فصل تیره در تاریخ خود نقش دارند.»

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

فیلم چی ببینیم؟ با آثار محبوب کارگردان‌های سرشناس آشنا شوید

جوایز فیلم اروپا؛ با ۵ فیلم برتر اروپایی سال ۲۰۲۳ آشنا شوید

شمارش معکوس برای اعلام برنده جایزه «لوکس» پارلمان اروپا به فیلم برتر ۲۰۲۳ آغاز شد