مسعود پزشکیان، رئيس جمهور ایران، با هشدار درباره وضعیت منابع آبی کشور، گفت: «هر کسی مدعی است میتواند مشکل آب را حل کند بیاید یک استان یا شهرستان را به او بسپاریم مشکل را حل کند.»
او همچنین بحران آب را یکی از «مسائل حیاتی و فوری» ایران توصیف کرد و گفت اگر بهدرستی مدیریت نشود، پیامدهای آن به سادگی قابل جبران نخواهد بود.
پزشکیان این سخنان را روز سهشنبه، دوم دیماه ۱۴۰۴، هنگام ارائه لایحه بودجه سال آینده به مجلس شورای اسلامی بیان کرد. او با اشاره به گزارش جامعی که از سوی حدود ۸۰ نفر از اعضای هیات علمی دانشگاهها درباره وضعیت آب کشور تهیه شده، گفت این گزارش در اختیار دولت و نمایندگان مجلس قرار گرفته تا مبنای تصمیمگیریهای بعدی قرار گیرد.
این در حالی است که ایران طی سالهای اخیر با یکی از شدیدترین دورههای خشکسالی خود روبهرو بوده است. بر اساس دادههای رسمی، میانگین بارندگی سالانه کشور در دهه گذشته کاهش محسوسی داشته و در برخی حوضههای آبریز، میزان بارش تا بیش از ۳۰ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بوده است. همزمان، افت شدید سطح آبهای زیرزمینی و خالیشدن مخازن سدها، نگرانیها درباره تامین آب شرب و کشاورزی را تشدید کرده است.
پزشکیان با اشاره به تجربه تابستان امسال گفت اگر آب سد طالقان بهموقع به تهران منتقل نمیشد، پایتخت از اوایل پاییز با کمبود جدی آب روبهرو میشد. او تاکید کرد این انتقال با هزینه بالا انجام شده و به معنای محرومشدن مناطق دیگر از همان منابع آبی است. به گفته پزشکیان، «با اصلاح یک بخش، ممکن است دهها نقطه دیگر به دلیل مداخلات ما آسیب ببینند».
تهران در آستانه بنبست آبی
مسعود پزشکیان همچنین تصریح کرد که استانهای تهران، البرز و قزوین دیگر ظرفیت توسعه جمعیتی بیشتر را ندارند و ادامه روند فعلی میتواند بحران آب را تشدید کند. او گفت اختلاف نظر میان مسئولان درباره وجود یا نبود آب، مانع حل مساله شده و بدون اجماع کارشناسی، امکان مدیریت بحران وجود ندارد.
بر اساس گزارشهای رسمی وزارت نیرو، مصرف آب در کلانشهر تهران همچنان بالاتر از استانداردهای جهانی است و بخش قابل توجهی از منابع آبی این منطقه از حوضههای مجاور تامین میشود؛ موضوعی که به تنشهای بیناستانی دامن زده است.
قوانین زیاد، بحران عمیقتر
رئيس جمهور ایران با انتقاد از سیاستگذاریهای گذشته تاکید کرد که مشکل آب تنها با تقسیم منابع حل نمیشود و اقتصاد آب، الگوی کشت، شیوههای آبیاری و توسعه صنعتی همگی نیازمند بازنگری جدی هستند؛ بهویژه در شرایطی که به گفته کارشناسان، بیش از ۹۰ درصد مصرف آب کشور در بخش کشاورزی انجام میشود.
او همچنین در ادامه گفت: « تمام قوانینی که از اول انقلاب تا حالا جهت کنترل و بهبود مصرف بهینه آب نوشته شده، باعث شده وضعیت آب ما روز به روز بدتر شود»
اختلافات منطقهای بر سر آب
رئیسجمهور در بخش دیگری از سخنانش به تنشهای اجتماعی و منطقهای ناشی از کمبود آب اشاره کرد و گفت: «واقعیت این است که در شرایط فعلی، تقریبا همه استانها بدون استثنا با مشکل آب مواجهاند. اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و یزد در سالهای اخیر به دلیل بحران آب دچار اختلاف شدهاند.» او در ادامه تاکید کرد دعوا و تنش بر سر آب راهحل نیست و باید به جای منازعه، به مدیریت علمی و کارشناسی روی آورد.
در سالهای اخیر، اعتراضهای محلی بر سر انتقال آب بین حوضهای و کاهش سهم آب کشاورزان در چند استان مرکزی و جنوبی ایران بارها خبرساز شده و به یکی از چالشهای اجتماعی کشور تبدیل شده است.
نقشه راه دانشگاهیان
پزشکیان اعلام کرد که طی چهار ماه گذشته، گروهی از استادان دانشگاه چارچوب و دستورالعملی را برای مدیریت آب تدوین کردهاند و قرار است این طرح، علاوه بر تهران، در ۱۲ منطقه آبریز کشور اجرا شود. به گفته او، دانشگاهیان و کارشناسان قرار است برای هر منطقه نقشه راه جداگانهای ارائه دهند تا تصمیمگیریها بر اساس واقعیتهای محلی و علمی انجام شود.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
او همچنین اضافه کرد که دولت برای حل بحران آب بهدنبال استفاده از نظر کارشناسان است و از هر طرح عملی که بتواند در یک استان بهطور موفق اجرا شود، در سایر مناطق کشور نیز استفاده خواهد کرد.