در روزهای اخیر، موجی از افشاگریها و گزارشهای غیررسمی که از اسرائيل منتشر میشود و بر تشدید تنش با ایران و ضرورت آغاز دور تازهای از اقدام علیه تهران تمرکز دارد، انتظار میرود در آستانه دیدار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائيل، با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در واشنگتن شدت بیشتری بگیرد.
وبسایت واینت (Ynetnews)، وابسته به روزنامه یدیعوت آحارونوت اسرائيل در گزارشی به این موضوع پرداخته و تحلیل کرده این موج از انتشار اخبار در خصوص حمله احتمالی علیه ایران، خطر سومحاسبه را افزایش میدهد.
این رسانه اسرائيلی در گزارش خود مینویسد: دیدار ترامپ و نتانیاهو قرار است اواخر ماه جاری میلادی برگزار شود و به نظر میرسد فضای رسانهای اسرائيل از هماکنون در حال آمادهسازی افکار عمومی برای آن است.
انحراف افکار عمومی و خطر سوءمحاسبه
فراتر از منحرف کردن توجه افکار عمومی از مسائل مهم داخلی ــ از جمله تحقیقات رسمی درباره حملات هفتم اکتبر و تأخیر در اجرای مرحله دوم توافق آتشبس غزه با حماس ــ این تیترها که اغلب به «یک مقام ارشد دیپلماتیک» یا «منابع اطلاعاتی غربی» نسبت داده میشوند، میتوانند به برافروخته شدن یک درگیری واقعی منجر شوند.
مقامهای امنیتی هشدار دادهاند که سوءارتباط با ایران ممکن است جرقه درگیری تازهای را بزند؛ جنگی که در حال حاضر، نه اسرائيل و نه ایران، هیچکدام قصد آغاز آن را ندارند.
هشدار ارتش اسرائيل پس از جنگ ۱۲ روزه
افسران ارشد ارتش اسرائيل در طول سال جاری، بهویژه پس از جنگ ۱۲ روزه ماه ژوئن، بارها هشدار دادهاند که مدیریت نادرست پرونده ایران میتواند مهمترین عامل آغاز دوباره درگیریها باشد، نه لزوما تصمیم آگاهانه دو طرف برای رفتن به سمت جنگ.
وابستگی تهران به رسانههای اسرائيلی
در حال حاضر، ارزیابیهای تهدید در ایران، بنا بر گزارشها، بهشدت متکی به گزارشهای رسانههای اسرائيلی است؛ چرا که فعالیت میدانی نیروهای اطلاعاتی ایران در داخل اسرائيل با دشواریهای فزایندهای روبهرو شده است. از آغاز جنگ، ۳۴ تلاش جاسوسی منتسب به ایران در داخل اسرائيل خنثی شده و اجازه انتشار یافته است.
یک مقام ارشد امنیتی هشدار داده است: «اگر ایرانیها این تصور را پیدا کنند که دوباره بادهای جنگ از اینجا به سمت شرق میوزد، ممکن است به این نتیجه برسند که باید ضربه اول را وارد کنند. اگر هدف، ازسرگیری حملات یا حتی حفظ آتشبس فعلی است، سکوت بهتر از پر کردن فضا با این حجم از هیاهوی رسانهای است.»
به گفته این مقامها، بخشی از فعالیتهای غیرمعمولی که سرویسهای اطلاعاتی غربی در ایران شناسایی کردهاند، ممکن است ناشی از شایعات بیپایهای باشد که در کانالهای تلگرامی اسرائيلی درباره آمادگی برای تشدید تنش منتشر شده است.
بازسازی توان نظامی ایران بدون مانع جدی
در غیاب هرگونه سازوکار اجرایی بینالمللی یا توافق دیپلماتیک برای مهار تهران، ایران بلافاصله پس از پایان درگیری کمسابقه تابستان امسال با اسرائيل، روند بازسازی توان موشکی خود را آغاز کرده است. دانش فنی پیشرفته تولید موشک و منابع مالی قابل توجه، در ماههای اخیر بهطور پیوسته در اختیار نیروهای نیابتی ایران، از یمن تا لبنان، قرار گرفته است.
مقامهای ارتش اسرائيل ارزیابی کردهاند که اگر این روند ادامه یابد، احتمال وقوع دور تازهای از درگیری با ایران وجود دارد. با این حال، آنها آستانههایی را برای هرگونه ابتکار عمل نظامی تازه اسرائيل تعریف کردهاند که جزئیات آن محرمانه باقی مانده است.
در شرایط کنونی، مقامهای نظامی معتقدند ایران هنوز از این آستانه عبور نکرده است. منابع ارتش روز دوشنبه نسبت به موج اخیر اظهارات علنی مقامهای سیاسی ابراز تردید کرده و گفتهاند، برای مثال، یک رزمایش نظامی ایران در ماه جاری لزوما به معنای آمادگی برای حمله قریبالوقوع به اسرائيل نیست.
منطق بقا بر انتقام غلبه دارد
بر اساس ارزیابی مقامهای امنیتی اسرائيل، ایران در مقطع فعلی فاقد انگیزه راهبردی برای تلافی علیه اسرائيل است. تهران تمرکز خود را بر ارتقای توان نظامی، درس گرفتن از ناکامیهای تابستان، تقویت جمعآوری اطلاعات و مسلحتر کردن حزبالله و حوثیها گذاشته است. در این چارچوب، غریزه بقا در رأس حاکمیت ایران، فعلا بر میل به انتقام غلبه دارد.
با این حال، مقامهای اسرائيلی هشدار میدهند که برداشت اشتباه ایران از آمادگیهای نظامی اسرائيل میتواند به حمله پیشدستانه تهران منجر شود؛ حملهای که در صورت شلیک روزانه دهها موشک سنگین به خاک اسرائيل، میتواند برای آمریکا توجیه سیاسی لازم جهت حمایت نظامی و دیپلماتیک دوباره از اسرائيل، دستکم در چارچوب دفاعی، فراهم کند.
درسهای جنگ و مصرف توانمندیهای خاص
افسران ارشد ارتش اسرائيل همچنین تأکید کردهاند که نهادهای دفاعی این کشور باید درسهای مهمی از عملیات علیه ایران بگیرند؛ عملیاتی که در مراحل پایانی یک جنگ طولانی، پیچیده و چندجبههای از زمان حملات هفتم اکتبر انجام شد.
یک افسر ارشد ارتش گفته است: «در جنگ با ایران، مجموعهای از توانمندیهای خاص را مصرف کردیم؛ فریبهای بیسابقه، تسلیحات ویژه، فناوریها و تاکتیکهای محرمانهای که دو دهه حفظ شده بودند تا فقط در نبرد با ایران، در حلقه سوم، استفاده شوند.»
آیا حزبالله این بار وارد جنگ میشود؟
یکی دیگر از پرسشهای حلنشده پیش روی جامعه اطلاعاتی اسرائيل، نقش احتمالی حزبالله در دور بعدی درگیریهاست: آیا این گروه شیعه در صورت تشدید تنش، از لبنان وارد عمل خواهد شد، یا اگر اسرائيل برای متوقف کردن بازسازی نظامی حزبالله اقدام کند، ایران مستقیما مداخله خواهد کرد؟
در جریان جنگ ۱۲ روزه تابستان گذشته، حزبالله که بهشدت تضعیف شده بود، حتی یک موشک هم شلیک نکرد. با این حال، ارتش اسرائيل خود را برای سناریویی آماده میکند که این خویشتنداری تکرار نشود. تشدید همزمان در چند جبهه، سناریویی که پیش از حملات هفتم اکتبر نیز درباره آن هشدار داده شده بود، همچنان یک نگرانی جدی است.
سه جبهه فعال روی میز واشنگتن
در روزهای آینده، توافق آتشبس با میانجیگری آمریکا و لبنان که سال گذشته به درگیریها در مرز شمالی اسرائيل پایان داد، منقضی میشود و هنوز تمدید نشده است. در همین حال، گزارش شده که افسران آمریکایی به دولت واشنگتن توصیه کردهاند در صورت اقدام احتمالی اسرائيل علیه حزبالله، از این کشور حمایت کند؛ گروهی که همچنان از ارتش لبنان قدرتمندتر و مجهزتر است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
با توجه به اینکه هر سه جبهه فعال، غزه، مرز شمالی و ایران، محور گفتوگوهای ترامپ و نتانیاهو خواهند بود، این احتمال وجود دارد که نخستوزیر اسرائيل ناچار شود در یک حوزه، مانند غزه، امتیازهایی بدهد تا حمایت آمریکا را برای رویکردی تهاجمیتر در جبههای دیگر به دست آورد.