آژانس دفاع موشکی آمریکا با ناترازی عرضه و تقاضای سامانههای رهگیر موشکی «تاد» مواجه شده و کارشناسان هشدار دادهاند که موشکهایی که در سال ۲۰۲۱ خریداری شدهاند، طبق برنامه تا پیش از آوریل ۲۰۲۷ وارد موجودی این آژانس نخواهند شد.
مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی، سیاسآیآس میگوید به دلیل استفاده ارتش آمریکا از تعداد زیادی از سامانههای ضدموشکی تاد (دفاع منطقهای در ارتفاع بالا) برای دفاع از اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه علیه ایران، اکنون تحویل این سامانهها متوقف شده است.
وس رامباگ، عضو پروژه دفاع موشکی سیاسآیآس، با ارائه آنلاین مطالعه اخیر خود در این زمینه در روز چهارشنبه گفت: «شکافی پیشبینیشده بین ژوئیه ۲۰۲۳ و آوریل ۲۰۲۷ در تحویل سامانههای ضدموشکی تاد برای آمریکا وجود دارد.»
تحلیل سیاسآیآس با عنوان «کاهش موجودی سامانههای ضدموشکی» که در ۵ دسامبر منتشر شد، نه تنها موجودی سامانههای رهگیر تاد، بلکه ذخایر سامانههای موشکی پاتریوت ارتش و موشکهای استاندارد ۳ و ۶ نیروی دریایی را نیز بررسی کرده است.
تام کاراکو، رئیس پروژه دفاع موشکی سیاسآیآس، گفت: «میدانید، قبلاً میگفتند نمیتوان یک گلوله را با گلولهای دیگر زد. حالا این کار را آنقدر مرتب انجام میدهیم که نگرانیم کم بیاوریم.»
اگرچه آمار دقیق تاد و سایر سامانههای دفاع موشکی جزو اسناد طبقهبندی شده است، مطالعه سیاسآیآس دادههای خریداریشده از حسابرس وزارت دفاع را تحلیل کرده و نشان داده است که آژانس دفاع موشکی آمریکا اکنون ۱۰۰ موشک تاد در انبار اقلام معوقه دارد، موشکهایی که بین سالهای مالی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ خریداری شده اما هنوز تحویل داده نشدهاند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در این مطالعه گفته شده: «طبق بودجه ژوئن ۲۰۲۵، این کمبود قرار نیست تا پیش از آوریل ۲۰۲۷ جبران شود، زیرا در آن زمان است که آژانس سامانههای رهگیری را دریافت میکند که بودجه آنها در سال مالی ۲۰۲۱ تخصیص یافته است.»
پایگاه خبری «بریکینگ دیفنس» که این گزارش را تهیه کرده نوشت که آژانس دفاع موشکی آمریکا در پاسخ، این رسانه را به دفتر وزیر دفاع ارجاع داده است.
در مطالعه پیشگفته تأکید شده که به دلیل نحوه گزارش دادههای بودجهای و شکاف بین خرید و تحویل، برآورد تعداد سامانههای رهگیر موشکی از هر نوع در موجودی پنتاگون «پیچیدهتر از آن است که در ابتدا به نظر میرسید». اما رامباگ روز چهارشنبه گفت دست کم قبل از ژوئن ۲۰۲۵ که ارتش آمریکا تعداد نامعلومی از رهگیرها را در اسرائیل برای کمک به مهار حمله موشکی و پهپادی ایران شلیک کرد، تعداد تادهای موجود در انبار را ۵۳۴ فروند برآورد کرده است.
آژانس موشکی آمریکا در مطالعه خود میگوید: «ایالات متحده هشت واحد پرتابگر تاد را مستقر کرده است، هر واحد با شش پرتابگر و هشت رهگیر در هر پرتابگر، یعنی ۴۸ رهگیر در هر واحد. با این فرض، ۳۸۴ رهگیر تاد تحویلشده قبلی به پرتابگرهای مستقر (در جنگ ایران و اسرائیل) اختصاص داده شدهاند و ۱۵۰ رهگیر برای ظرفیت ذخیره و بازپرکردن باقی مانده است.»
با این حال، پس از آنکه گزارش شد ارتش در طول تابستان بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ رهگیر از واحدهای تاد را برای دفاع از اسرائیل شلیک کرده است، معلوم شد که این تعداد احتمالاً بسیار کمتر است. رامباگ گفت هنوز مشخص نیست دقیقاً چه تعداد شلیک شده، اما بازههای گزارششده تحمینی در این زمینه به دست میدهند.
در گزارش توضیح داده شده: «اگر دو واحد مستقر شده باشند، میتوانند ۹۶ رهگیر شلیک کنند قبل از اینکه نیاز به شارژ مجدد داشته باشند. با خوشبینانهترین برآوردها، میتوان گفت که در این عملیات حدود ۱۰۰ رهگیر تاد شلیک شده است.»
در این گزارش همچنین آمده است: «اگر تعداد گزارششده ۱۵۰ رهگیر استفاده شده درست باشد، این بدان معناست که حدود ۵۴ رهگیر دیگر از ذخیره بازپُرشده استفاده شده است، یعنی تقریباً یکسوم موجودی که قبلاً به پرتابگر اختصاص نیافته بود. همچنین بر این مبنا فقط ۹۶ رهگیر برای دوباره شارژکردن دو واحد باقی میماند که در این صورت باید گفت نیروی نظامی هیچ رهگیر ذخیرهای ندارد.»
شارژ کردن تاد
سیاسآیاس تأکید کرد که در حالی که وزارت دفاع آمریکا «اقدامات محدودی» برای بازگرداندن موجودی تاد انجام داده است، این کار چالشبرانگیزتر از آن است که به نظر میرسد.
در مطالعه گفته شده اولین مشکل این است که «تداوم عدم قطعیت بودجهای اجرای برنامه و راهحلهای بلندمدت را مختل خواهد کرد.»
برای مثال، مطالعه نشان داد که پنتاگون در ماههای مه و ژوئن «بیش از ۷۰۰ میلیون دلار را از منابع تصویبشده قبلی قانون امنیتی اسرائیل به برنامه خرید تاد سال مالی ۲۰۲۵ منتقل کرده است» که برای ۴۵ موشک با قیمت هر کدام ۱۵ میلیون دلار کافی است.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
مطالعه میگوید که در سال مالی ۲۰۲۶، آژانس دفاع موشکی آمریکا برای خرید ۲۵ رهگیر در بودجه اصلی و ۱۲ رهگیر دیگر بودجه اضافی درخواست کرده است. هنوز مشخص نیست که این ۱۲ رهگیر تأیید شود یا نه، چون وزارت دفاع با کنگره درباره نحوه استفاده از بودجه اضافی در حال مذاکره است.
سیاسآیاس تأکید کرد اگرچه «این بودجه یک شروع است، اما حتی جایگزینی خوشبینانهترین برآوردهای مصرف تاد را نیز تأمین نمیکند.»
دومین مشکل پنتاگون در بازپر کردن ذخایر تاد، نوسان بودجه دولت آمریکاست که مانع افزایش تولید میشود. مشکل از توقف خطوط تولید لاکهید مارتین نیست؛ این شرکت تاکنون نهصدمین سامانه تاد را تحویل آژانس دفاع موشکی داده است.
رامباگ گفت: «سؤال این است که خط تولید متوقف نیست، چون سازنده اعلام کرده که رهگیرهای تاد بیشتری تحویل خواهد داد. فرض ما این است که آنها بر روی چیزی مانند یک پرونده فروش نظامی خارجی کار میکنند.»
پنتاگون میتواند سفارشهای خود را اولویت دهد، اما این کار ممکن است پیامدهای منفی داشته باشد.
گزارش هشدار داد: «اولویتبخشی صرف به رهگیرهای آمریکا و انتقال این سفارشها به ابتدای خط تولید، ممکن است فروشهای بینالمللی آینده را با ایجاد ابهام درباره زمانبندی تحویلهای قبلاً توافقشده تضعیف کند.»
راه پیش رو
رامباگ گفت تحلیل او نشان میدهد که وزارت دفاع باید چند اقدام کلیدی انجام دهد تا خرید، تولید و نهایتاً سطح موجودی سامانههای ضدموشکی را تثبیت کند، نه تنها برای تاد بلکه برای تمام انواع رهگیرهای دفاع هوایی و موشکی.
اول، باید عدم قطعیت بودجهای و نوسانات سفارشهای خرید سالانه را که به دلیل منابع بودجهای اضافی ایجاد میشود، برطرف کند. اگرچه منابع اضافی اغلب قابل توجه بودهاند، اما این روند به سازنده اطمینان نمیدهد که تأمین بودجه کافی و پایدار است تا برای ظرفیتی بیشتر سرمایهگذاری کند.
دوم، برای حل مشکل طولانی بودن زمان تولید، رامباگ گفت که وزارت دفاع میتواند با برنامهریزی دقیق، نیاز به مهمات بیشتر و ذخایر بزرگتر رهگیرها را رسماً مشخص کند.
مطالعه تأکید کرده که برای تاد و سایر رهگیرها باید ذخایر کافی و پایدار وجود داشته باشد و ظرفیت تولید بهطور مستمر افزایش یابد. در غیر این صورت، ارتش آمریکا دوباره با کمبود مهمات مواجه خواهد شد.
در این مطالعه چنین نتیجهگیری شده است: «اگر هر بار استفاده از یک رهگیر آمریکایی باعث نگرانی درباره کمبود موجودی انبار شود، وقت آن است که یا نحوه استقرار سامانهها را بازنگری کنیم یا روش خرید کافی رهگیرها را بررسی کنیم.»