دانشمندانی که به دنبال مقابله با بحران چاقی مداوم هستند، به کشف مهمی دست یافتهاند: محدودیت متناوب کالری منجر به تغییرات قابل توجهی هم در روده و هم در مغز میشود.
محققان چینی وضعیت ۲۵ داوطلب چاق را در یک دوره ۶۲ روزه مورد مطالعه قرار دادند و در این مدت یک برنامه محدودیت متناوب انرژی (IER) را اجرا کردند؛ رژیمی که شامل کنترل دقیق کالری دریافتی و روزهداری نسبی (فستینگ) در برخی روزها است.
شرکتکنندگان در این مطالعه نهتنها وزن کم کردند (به طور متوسط ۷.۶ کیلوگرم (۱۶.۸ پوند) یا ۷.۸ درصد از وزن بدنشان) بلکه شواهدی از تغییر در فعالیت نواحی مرتبط با چاقی در مغز و در ترکیب باکتریهای روده نیز مشاهده شد.
کیانگ زنگ، محقق سلامت از مرکز ملی تحقیقات بالینی بیماریهای سالمندان در چین، هنگام انتشار نتایج این تحقیق در دسامبر ۲۰۲۳ گفت: «در اینجا نشان داده شده که رژیم غذایی IER محور مغز-روده-میکروبیوم انسان را تغییر میدهد. تغییرات مشاهده شده در میکروبیوم روده و فعالیت در مناطق مغزی مرتبط با وابستگی، در طول و پس از کاهش وزن بسیار پویا هستند و با گذشت زمان به هم مرتبط میشوند.»
مشخص نیست چه چیزی باعث این تغییرات میشود، همچنین اینکه آیا روده بر مغز تأثیر میگذارد یا برعکس. با این حال میدانیم که روده و مغز ارتباط نزدیکی با هم دارند، بنابراین درمان مناطق خاصی از مغز میتواند راهی برای کنترل مصرف غذا باشد.
تغییرات در فعالیت مغز، که از طریق اسکنهای fMRI مشاهده شد، در مناطقی بود که به عنوان مناطق مهم در تنظیم اشتها و وابستگی شناخته میشوند.
علاوه بر این، تغییرات میکروبیوم روده، که از طریق نمونههای مدفوع و اندازهگیریهای خون تجزیه و تحلیل شدند، با مناطق خاصی از مغز مرتبط بودند.
شیائونینگ وانگ، دانشمند پزشکی از مرکز کلینیک دولتی سالمندان در چین میگوید: «تصور میشود میکروبیوم روده به روشی پیچیده و دو طرفه با مغز ارتباط برقرار میکند. میکروبیوم انتقالدهندههای عصبی و نوروتوکسینهایی تولید میکند که از طریق اعصاب و گردش خون به مغز دسترسی پیدا میکنند. در مقابل، مغز رفتار خوردن را کنترل میکند. مواد مغذی حاصل از رژیم غذایی ما نیز ترکیب میکروبیوم روده را تغییر میدهند.»
تخمین زده میشود که بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان مشکل چاقی دارند که منجر به افزایش خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات مختلف سلامتی، از سرطان گرفته تا بیماریهای قلبی میشود.
دانستن بیشتر درباره چگونگی وابستگی مغز و روده ما به یکدیگر، میتواند تفاوت زیادی در پیشگیری و کاهش موثر چاقی ایجاد کند.
لیمینگ وانگ، دانشمند زیستپزشکی از آکادمی علوم چین میگوید: «سوال بعدی که باید به آن پاسخ داده شود، مکانیسم دقیقی است که میکروبیوم روده و مغز در افراد چاق، از جمله در طول کاهش وزن، از طریق آن ارتباط برقرار میکنند؛ و اینکه کدام نواحی خاص میکروبیوم روده و مغز برای کاهش وزن موفق و حفظ وزن سالم، حیاتی هستند؟»
این تحقیق در Frontiers in Cellular and Infection Microbiology منتشر شده است.