پس از آنکه شورای نظامی حاکم بر کشور مالی در سال ۲۰۲۱ میلادی از قدرت سابق استعماری خود یعنی فرانسه رویگردان شد، این کشور به روسیه و گروه شبه‌نظامی بدنام «واگنر» که در ماه ژوئن به «قشون آفریقا / Africa Corps» تغییر نام داد، روی آورد.
نیروهای روسی مستقر در مالی تا کنون نتوانسته‌اند این کشور محصور در خشکی واقع در غرب آفریقا را از محاصره سخت و حملات شبه‌نظامیان جهادی آزاد کنند. همزمان، منطقه وسیع‌تر «ساحل» در آفریقا نیز بیش از پیش گرفتار درگیری و خشونت شده است.
سربازان «قشون آفریقا» که مستقیما زیر نظر وزارت دفاع روسیه هستند، مأمور مقابله با گروه‌های جهادی که اخیرا حملات خود را در جنوب و غرب مالی بیشتر کرده‌اند، شده‌اند.
گروه واگنر در سال ۲۰۲۳ میلادی برای ارتش مالی در شمال این کشور پیروزی‌هایی به ارمغان آورد و مواضع کلیدی را از دست جهادی‌ها و جدایی‌طلبان «طوارق» بازپس گرفت، اما این پیروزی‌ها برای بهبود امنیت ملی مالی به‌طور کلی کافی نبود.
در همین حال، نیروهای روسیه در مالی متهم به آزار غیرنظامیان شده‌اند و جهادی‌ها با نشان دادن خود به‌عنوان حافظ مردم محلی، از این موقعیت سوءاستفاده کرده‌اند.
سازمان غیردولتی «ابتکار جهانی علیه جرایم سازمان‌یافته فراملی» در ژنو در گزارشی در ماه اکتبر نوشت که گروه واگنر در حوادث زیادی از جمله کشتار، شکنجه و تجاوز به غیرنظامیان مرتکب جنایت شده است.
مرکز اصلی فعالیت‌های تروریستی در جهان
طبق تازه‌ترین آمار جهانی تروریسم، این منطقه حالا به مرکز اصلی فعالیت‌های تروریستی در جهان تبدیل شده است.
یک گروه وابسته به القاعده به نام «گروه حمایت از اسلام و مسلمانان» (جماعة نصرة الإسلام والمسلمين) از ماه سپتامبر، چند شهر را محاصره کرده و به کاروان‌های سوخت حمله کرده است؛ این کاروان‌ها بیشتر از سنگال و ساحل عاج می‌آیند و مسیر اصلی ورود کالاهای وارداتی مالی هستند.
ارتش مالی تا کنون در تأمین امنیت جاده‌ها با مشکل مواجه بوده است و این مسئله، جان رانندگان و سربازان را به خطر انداخته است. کمبود سوخت که کل کشور و باماکو (پایتخت مالی) را تحت فشار گذاشته نیز هنوز حل نشده است.
در ابتدا، حضور «قشون آفریقا» تنها به پشتیبانی هوایی محدود بود، اما اکنون در صحنه زمینی نیز وارد عمل شده است.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز پنج‌شنبه اعلام کرد که قشون آفریقا «در پاسخ به درخواست مقامات مالی، فعالانه در زمین مستقر شده تا تأمین سوخت را بازگرداند.» او افزود که اسکورت‌های زمینی و هوایی برای تانکرها فراهم شده است.
با این حال، یک منبع اطلاعاتی اروپایی به خبرگزاری فرانسه گفت که تلاش‌های ارتش مالی و قشون آفریقا «ناموفق بوده و بسیار پرهزینه بوده است.»
«گروه حمایت از اسلام و مسلمانان» روز سه‌شنبه تهدید کرد که محاصره باماکو (پایتخت مالی) را تشدید خواهد کرد و اعلام کرد که از این پس همه رانندگان تانکر به‌عنوان «اهداف نظامی» در نظر گرفته شده و «به‌طور مقتضی با آن‌ها برخورد خواهد شد.»
راهبرد روسیه در آفریقا
حضور «قشون آفریقا» در مالی بخشی از استراتژی گسترده مسکو برای تقویت نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی خود در قاره آفریقا است، به‌خصوص حالا که بسیاری از کشورهای غربی از روسیه فاصله گرفته‌اند.
این گروه هم‌اکنون در کشورهای آفریقایی دیگری مانند لیبی، نیجر و بورکینافاسو نیز حضور دارد و عمدتاً به آموزش نیرو می‌پردازند. «قشون آفریقا» همچنین در جمهوری آفریقای مرکزی و گینه استوایی نیز مشاهده شده است.
«قشون آفریقا» برخلاف اسلاف خود در گروه واگنر، رویکردی محتاطانه‌تر در میدان به‌کار می‌گیرد. این گروه در نبردهای بسیار کمتری شرکت کرده و به‌شدت بر پشتیبانی هوایی، پهپادی و مواضع دفاعی تکیه دارد.
قشون آفریقا جز در چند عملیات محدود عمدتاً در جنوب مالی حضور ندارد؛ اما به‌طور فزاینده‌ای در کمک به ارتش مالی برای تأمین امنیت کاروان‌های سوخت مشارکت دارد.
روسیه به‌طور سنتی عملیات‌های خود را در شمال مالی متمرکز کرده است، جایی که معادن غنی وجود دارد و مورد توجه مسکو است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
شورای نظامی حاکم بر کشور مالی امیدوار است از این معادن بهره‌برداری کند، معادنی که اغلب تحت کنترل «گروه حمایت از اسلام و مسلمانان» و گروه «داعش در ساحل» قرار دارند؛ به‌ویژه معادن طلا که روسیه نیز به آن چشم دارد.
شرکت روسی یادران با مالی همکاری کرده تا یک پالایشگاه طلای جدید بسازد که قرار است سالانه ۲۰۰ تن طلا فرآوری کند.
در همین حال، ارتش مالی و نیروهای روسیه در اواسط نوامبر معدن اینتاهاکا در استانی شمالی گائو را بازپس گرفتند.
مسکو در هفته‌های اخیر رسانه‌هایی به مالی فرستاده است تا گزارش‌های مثبت درباره قشون آفریقا تولید کنند و تصویر آن را بهبود بخشند.
طبق داده‌های موسسه «آمار و اطلاعات مربوط به محل و رخدادهای درگیری‌های مسلحانه / ACLED» در سال ۲۰۲۴ میلادی، ۹۲۴ غیرنظامی در حوادثی که گروه واگنر و ارتش مالی در آن نقش داشتند کشته شدند.
این سازمان اعلام کرده است که از ژانویه ۲۰۲۵ تاکنون، ۴۳۴ نفر دیگر نیز جان خود را از دست داده‌اند.