دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا روز پنج‌شنبه ۳۰ اکتبر به ارتش آمریکا دستور داد پس از وقفه‌ای ۳۳ ساله، فوراً آزمایش سلاح‌های هسته‌ای را از سر گیرد. او این دستور را دقایقی پیش از آغاز دیدارش با «شی جین‌پینگ»، رئیس‌جمهور چین، اعلام کرد.
پس از صدور این فرمان، رویترز به بررسی این موضوع پرداخته که تاکنون چند آزمایش سلاح هسته‌ای در جهان انجام شده، چرا این آزمایش‌ها متوقف شدند و چرا قرار است دوباره آغاز شوند؟
عصر هسته‌ای
آمریکا در ژوئیه ۱۹۴۵ با آزمایش یک بمب اتمی ۲۰ کیلوتنی در آلاموگوردو، نیومکزیکو، عصر هسته‌ای را آغاز کرد و سپس در اوت ۱۹۴۵، بمب‌های اتمی را روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی ژاپن انداخت تا توکیو را در جنگ جهانی دوم مجبور به تسلیم کند.
اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز چهار سال بعد، در اوت ۱۹۴۹، با انفجار نخستین بمب هسته‌ای خود، غرب را شوکه کرد.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در پنج دهه بین سال ۱۹۴۵ تا پیمان جامع منع آزمایش هسته‌ای (سی‌تی‌بی‌تی) در سال ۱۹۹۶، بیش از ۲ هزار آزمایش هسته‌ای انجام شده که یک هزار و ۳۲ مورد آن توسط آمریکا و ۷۱۵ مورد آن توسط اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفته است.
همچنین بریتانیا ۴۵ آزمایش، فرانسه ۲۱۰ و چین نیز ۴۵ آزمایش هسته‌ای انجام داده‌اند.
از زمان امضای پیمان جامع منع آزمایش هسته‌ای هم ۱۰ آزمایش هسته‌ای انجام شده است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، هند ۲ آزمایش در سال ۱۹۹۸، پاکستان ۲ آزمایش در سال ۱۹۹۸، و کره شمالی آزمایش‌هایی در سال‌های ۲۰۰۶، ۲۰۰۹، ۲۰۱۳، ۲۰۱۶ (دو بار) و ۲۰۱۷ انجام داده‌اند.
آخرین آزمایش هسته‌ای آمریکا در سال ۱۹۹۲، چین و فرانسه در سال ۱۹۹۶ و اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۰ بود. اما روسیه که بیشتر زرادخانه‌های هسته‌ای شوروی را به ارث برده، از آن زمان هرگز آزمایش هسته‌ای انجام نداده است.
روسیه با وجود اینکه به‌تازگی رزمایش هسته‌ای برگزار و یک موشک کروز هسته‌ای و یک اژدر هسته‌ای را آزمایش کرده، اما کلاهک هسته‌ای آزمایش نکرده است.
چرا آزمایش‌های هسته‌ای متوقف شدند؟
طی سال‌ها نگرانی‌ها درباره تأثیر آزمایش‌ها در سطح زمین، زیرزمین و زیر آب و نیز تأثیر این آزمایش‌ها بر سلامت انسان و محیط زیست افزایش یافته است.
همزمان تأثیر آزمایش‌های غرب در اقیانوس آرام و آزمایش‌های شوروی در قزاقستان و قطب شمال بر محیط زیست و مردم قابل‌توجه گزارش شدند. کارشناسان بر این نظرند که با آزمایش‌های هسته‌ای، زمین‌های میلیون‌ها نفر در اقیانوس آرام و قزاقستان آلوده شده و این افراد دهه‌ها با مشکلات سلامتی مواجه بوده‌اند.
با این حال برخی بر این نظر بودند که با محدود کردن شتاب آزمایش‌های هسته‌ای در جنگ سرد، تنش بین مسکو و واشنگتن کاهش یافت.
پیمان جامع منع آزمایش هسته‌ای، انفجارهای هسته‌ای را برای همه در همه جا ممنوع می‌کند. این معاهده در سال ۱۹۹۶ توسط روسیه امضا و در سال ۲۰۰۰ تصویب شد. آمریکا نیز این پیمان را در سال ۱۹۹۶ امضا کرد اما هنوز آن را تصویب نکرده است.
در سال ۲۰۲۳، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به صورت رسمی تصویب پیمان جامع منع آزمایش هسته‌ای توسط روسیه را لغو و کشورش را در این زمینه با آمریکا همسو کرد.
چرا آزمایش‌های هسته‌ای دوباره انجام می‌شوند؟
یکی از دلایل انجام دوباره آزمایش‌های هسته‌ای، جمع‌آوری اطلاعات یا ارسال سیگنال عنوان شده است، به این معنی که این آزمایش‌ها شواهدی از عملکرد سلاح‌های هسته‌ای جدید ارائه می‌دهند و قابلیت‌های سلاح‌های قدیمی‌تر نیز مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
در سال ۲۰۲۰، «واشنگتن پست» در گزارشی خبر داد که در دولت دونالد ترامپ درباره انجام آزمایش هسته‌ای گفتگوهایی صورت گرفته است.
علاوه بر ارائه داده‌های فنی، انجام چنین آزمایش‌هایی در روسیه و چین برای قدرت‌نمایی مقابل قدرت استراتژیک آمریکا تلقی می‌شود.
پوتین بارها هشدار داده که اگر آمریکا آزمایش هسته‌ای را از سر بگیرد، روسیه نیز این کار را انجام خواهد داد. او می‌گوید یک مسابقه تسلیحاتی هسته‌ای جهانی در جریان است.
قدرت‌های بزرگ با سلاح‌های هسته‌ای خود چه می‌کنند؟
بر اساس داده‌های فدراسیون دانشمندان آمریکایی، با آن‌که تعداد دقیق کلاهکهای هسته‌ای هر کشور محرمانه است، اما روسیه حدود ۵ هزار و ۴۵۹ کلاهک و آمریکا حدود ۵ هزار و ۱۷۷ کلاهک دارد. بر اساس اعلام این فدراسیون، این آمار شامل کلاهکهای مستقر، ذخیره‌شده و ازکارافتاده است.
انجمن کنترل تسلیحات مستقر در واشنگتن نیز اعلام کرده است آمریکا ۵ هزار و ۲۲۵ کلاهک هسته‌ای و روسیه ۵ هزار و ۵۸۰ کلاهک دارد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در سال ۱۹۸۶، ذخایر جهانی کلاهکهای هسته‌ای به اوج خود یعنی بیش از ۷۰ هزار کلاهک رسید که بیشتر آن‌ها در اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا بودند، اما از آن زمان به حدود ۱۲ هزار کلاهک کاهش یافته که همچنان بیشتر آن‌ها در روسیه و آمریکا هستند.
بر اساس گزارش فدراسیون دانشمندان آمریکایی، چین با ۶۰۰ کلاهک، سومین قدرت هسته‌ای بزرگ است، و فرانسه با ۲۹۰ کلاهک، بریتانیا با ۲۲۵ کلاهک، هند با ۱۸۰ کلاهک، پاکستان با ۱۷۰ کلاهک، اسرائیل با ۹۰ کلاهک و کره شمالی با ۵۰ کلاهک در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
شواهد موجود نشان می‌دهند که روسیه، آمریکا و چین به صورت گسترده در حال نوسازی زرادخانه‌های هسته‌ای خود هستند.