دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا روز دوشنبه ۱۳ اکتبر وارد اسرائیل شد تا آتشبس و توافق تبادل گروگانها میان اسرائیل و حماس را که با میانجیگری واشنگتن حاصل شده است، جشن بگیرد؛ توافقی که او آن را «پایان واقعی جنگ» و گامی برای ساختن صلحی پایدار در خاورمیانه توصیف کرد.
همزمان با فرود هواپیمای ریاستجمهوری آمریکا، کاروانی حامل نخستین گروه از گروگانهایی که حماس در چارچوب این توافق آزاد کرده بود، وارد اسرائیل شد.
در فرودگاه بنگوریون، اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهوری اسرائیل و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این کشور از ترامپ استقبال کردند و گروهی از نظامیان نیز به افتخار او سرود نظامی نواختند. در میدان «گروگانها» در تلآویو، جایی که در طول دو سال گذشته صحنه تجمعهای اعتراضی مداوم بود، جمعیت از ورود ترامپ استقبال کرد.
با این حال، شرایط همچنان شکننده است؛ زیرا اسرائیل و حماس تنها در مراحل اولیه اجرای نخستین فاز از طرحی هستند که هدف آن پایان دادن به جنگی است که از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ شبهنظامیان تحت رهبری حماس آغاز شد.
در مرحله نخست این توافق، آزادی آخرین ۴۸ گروگان باقیمانده در دست حماس، آزادی صدها زندانی فلسطینی از زندانهای اسرائیل، ارسال گسترده کمکهای بشردوستانه به غزه و عقبنشینی نسبی نیروهای اسرائیلی از شهرهای اصلی نوار غزه پیشبینی شده است.
با وجود شادی خانوادهها از دیدار دوباره با عزیزانشان و امید فلسطینیها به افزایش کمکهای انسانی، ترامپ معتقد است اکنون «فرصتی محدود» برای بازطراحی چهره منطقه و بازتنظیم روابط پرتنش اسرائیل با همسایگان عربش فراهم شده است.
او در گفتوگو با خبرنگاران در هواپیمای ریاستجمهوری گفت:«جنگ تمام شده، قبول؟ فکر میکنم همه از آن خسته شدهاند.»
ترامپ تاکید کرد که همین خستگی عمومی میتواند تضمینی برای پایداری آتشبس باشد.
به گفته رئیسجمهور جمهوریخواه، احتمال برقراری صلح زمانی فراهم شد که دولت او از «درهمکوبیدن نیروهای نیابتی ایران» از جمله حماس در غزه و حزبالله در لبنان حمایت کرد.
کاخ سفید نیز اعلام کرد که همزمان با این روند، کشورهای عربی و اسلامی بر حل مناقشه دیرینه اسرائیل و فلسطین متمرکز شدهاند و برخی از آنها نیز روابط خود با ایالات متحده را تقویت کردهاند.
ترامپ پیشتر در ماه فوریه پیشبینی کرده بود که نوار غزه میتواند به «ریویِرای خاورمیانه» تبدیل شود، اما در گفتوگوی روز یکشنبه خود در هواپیمای ریاستجمهوری، محتاطتر سخن گفت: «فعلا بعید است غزه شبیه ریویرا شود. آنجا ویران شده، مثل یک منطقه تخریبشده است. ولی امیدوارم روزی بتوانم از آنجا دیدن کنم، حداقل دلم میخواهد پا روی خاکش بگذارم.»
برنامه ترامپ در سفر به تل آویو
بر اساس برنامه اعلامشده، ترامپ در نخستین بخش از سفر خود به اسرائیل، با خانوادههای گروگانها دیدار خواهد کرد و در پارلمان اسرائیل (کنست) سخنرانی میکند، افتخاری که آخرین بار در سال ۲۰۰۸ به جورج دبلیو. بوش، رئیسجمهور وقت آمریکا اعطا شده بود.
او سپس راهی مصر میشود تا همراه با عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر، اجلاس صلحی را در شرمالشیخ با حضور سران بیش از ۲۰ کشور برای بررسی روند صلح در غزه و خاورمیانه برگزار کند.
دولتهای اسرائیل و مصر هر دو اعلام کردند که بالاترین نشان غیرنظامی کشورشان را به رئیسجمهور آمریکا اعطا خواهند کرد.
با این حال، آتشبس همچنان شکننده است و هنوز مشخص نیست که دو طرف درباره نحوه اداره غزه پس از جنگ، بازسازی آن، و درخواست اسرائیل برای خلع سلاح حماس به توافقی رسیده باشند. مذاکرات درباره این مسائل ممکن است شکست بخورد و اسرائیل هشدار داده است که در صورت برآورده نشدن خواستههایش، عملیات نظامی را از سر خواهد گرفت.
بخش عمدهای از نوار غزه به ویرانه تبدیل شده و حدود دو میلیون ساکن آن همچنان در شرایط انسانی بحرانی به سر میبرند. طبق مفاد توافق، اسرائیل پذیرفته است پنج گذرگاه مرزی را بازگشایی کند تا روند ورود غذا و سایر اقلام ضروری به مناطقی از غزه که دچار قحطی هستند، تسهیل شود.
حدود ۲۰۰ نیروی آمریکایی نیز در قالب گروهی متشکل از کشورهای شریک، سازمانهای غیردولتی و بخش خصوصی، برای پشتیبانی و نظارت بر اجرای آتشبس در منطقه مستقر خواهند شد.