هیأتی از نمایندگان اسرائیل و حماس قرار است در چهارچوب طرح صلح ترامپ و با هدف توافق بر سر تبادل گروگانهای باقی‌مانده در غزه با هزاران فلسطینی زندانی در خاک اسرائیل، با یکدیگر گفتگو کنند.
آگهی
مذاکرات در حالی بسرعت به میزبانی مصر آغاز خواهد شد که امیدها برای آتش‌بس پس از آنکه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت که توافق آزادی گروگان‌ها ممکن است همین هفته اعلام شود، افزایش یافته است.
به گفته دفتر نتانیاهو، هیأت اسرائیلی به رهبری «ران درمر» مذاکره‌کننده ارشد، روز دوشنبه عازم شرم‌الشیخ خواهد شد.
یک مقام مصری نیز به آسوشیتدپرس گفت که نمایندگان حماس نیز به رهبری خلیل الحیه، رهبر تبعیدی این گروه در غزه، قبلاً وارد مصر شده‌اند و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده نیز به مذاکرات می‌پیوندد.
انتظار می‌رود که جرد کوشنر، داماد ترامپ همچنین نماینده‌ای از سوی قطر نیز در این مذاکرات حضور داشته باشند.
برآورد می‌شود که حدود ۴۸ گروگان همچنان در اختیار حماس باشند که حدود ۲۰ نفر از آنها نیز هنوز زنده هستند. حماس روز جمعه اعلام کرد که آماده است مطابق با طرح صلح دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده فوراً همه گروگان‌ها را آزاد کند؛ با این وجود سایر مفاد این طرح نیاز به «مشورت بیشتر» دارد.
گفتگوهایی فنی و غیرمستقیم
به نوشته «العربیه» این گفتگوها «غیرمستقیم» خواهند بود و سخنگوی دولت اسرائیل نیز می‌گوید که مذاکرات پیشِ‌رو ماهیتی «فنی» خواهد داشت.
همچنین وزارت خارجه مصر اعلام کرد که این دور از مذاکرات، بر تبادل همه گروگانهای باقی‌مانده با هزاران زندانی فلسطینی در اسرائیل متمرکز خواهد بود.
«روبیو: جنگ در غزه هنوز تمام نشده»
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده از اقدام دو طرف برای آغاز مذاکرات استقبال کرد و آن را «نزدیک‌ترین گامی که برای آزادی همه گروگان‌ها برداشته‌ایم» خواند.
با این وجود هشدار داد که جنگ در غزه هنوز پایان نیافته است.
روبیو در گفتگو با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» درباره مذاکرات پیش‌رو و آزادی گروگان‌ها گفت: «ما خیلی زود متوجه خواهیم شد که آیا حماس جدی است یا خیر.»
روبیو همچنین گفت که اگرچه یک جدول زمانیِ روشن برای نهایی کردن توافق و آزادی گروگان‌ها وجود ندارد، اما مذاکرات «نمی‌تواند هفته‌ها یا حتی چند روز طول بکشد. ما می‌خواهیم این اتفاق خیلی سریع انجام شود».
روبیو همچنین تاکید کرد که ضروری است برای آزادی گروگان‌ها، بمباران غزه متوقف شود. او در گفتگو با سی‌بی‌اس افزود که «نمی‌توان در میانهٔ حملات، گروگان‌ها را آزاد کرد».
با این وجود اذعان کرد که دشوارترین مراحل، پس از آزادی گروگان‌ها آغاز خواهد شد و افزود که یافتن یک رهبر فلسطینی که وابسته به حماس نباشد و خلع سلاح گروههای تروریستی که ممکن است دوباره شروع به ساختن تونل یا از سرگیری حملات علیه اسرائیل کنند، از دشوارترین مراحل اجرای طرح ترامپ خواهد بود.
خلع سلاح حماس؟
حماس هنوز اعلام نکرده است که آیا حاضر به خلع سلاح خواهد بود یا خیر؛ بندی از توافق که یکی از خواسته‌های کلیدی اسرائیل برای پایان دادن به جنگ است.
این گروه، روز یکشنبه نیز ادعاها مبنی بر اینکه قرار است سلاح‌های خود را به یک کمیته فلسطینی-مصری تحت نظارت بین‌المللی تحویل دهد، رد کرد.
محمود مرداوی، عضو ارشد حماس در بیانیه‌ای گفت: «ما قاطعانه ادعاهای ساختگی منتشر شده درباره روند مذاکرات آتش‌بس و موضع حماس در مورد تحویل سلاح را تکذیب می‌کنیم.»
او گزارش برخی رسانه‌‌ها در این باره را «بی‌اساس و با هدف تحریف موضع حماس و گمراه کردن افکار عمومی» خواند.
واکنش حزب‌الله
در حالی که ترامپ به نتایج مذاکرات این هفته خوشبین است و حتی ابراز امیدواری کرده که روند آزادی گروگان‌ها خیلی زود آغاز شود، نعیم قاسم رهبرحزب‌الله، به طرح صلح ترامپ واکنش نشان داد و آن را «پروژه‌ای اسرائیلی در لباس آمریکایی» خواند.
او در جریان یک سخنرانی تلویزیونی گفت که این طرح، بخشی از پروژه «اسرائیل بزرگ» است و هرگونه عقب‌نشینی از سوی اسرائیل را نوعی «اقدامی تاکتیکی» خواند و نه واقعی.
او همچنین با هرگونه برنامه برای خلع سلاح حزب‌الله مخالفت کرد و افزود که تقریباً همه شیعیان منطقه نیز مخالف خلع سلاح حزب‌الله هستند.
همزمانی مذاکرات مصر و سالگرد کشتار ۷ اکتبر
روز سه‌شنبه، دومین سالگرد حملات ۷ اکتبر حماس به جنوب اسرائیل خواهد بود؛ حملاتی که منجر به کشته شدن ۱۱۳۹ نفر عمدتاً غیرنظامی، و گروگان‌گیری ۲۵۰ نفر شد. این حملات واکنش شدید اسرائیل را در پی داشت و از ۸ اکتبر ۲۰۲۳ دور جدیدی از نبردهای خونین میان دو همسایه از سر گرفته شد.
به گفته وزارت بهداشت غزه که تحت کنترل حماس است، حمله اسرائیل به این منطقه محصور تاکنون جان بیش از ۶۷ هزار فلسطینی (اعم از نظامی و غیرنظامی) را گرفته است.
بر این اساس، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون شمار جان‌باختگان بر اثر گرسنگی در نوار غزه نیز به ۴۶۰ نفر رسیده که ۱۵۴ نفر از آنان کودک هستند.
قربانیان جنگ دوساله در اسرائیل
وزارت دفاع اسرائیل در آستانه دومین سالگرد جنگ اعلام کرد که از ۷ اکتبر تاکنون ۱۱۵۲ پرسنل امنیتی کشته شدند و بیش از ۶۵۰۰ نفر از بستگان آنها به داغداران پیوسته‌اند؛ بیشتر کشته‌شدگان مردان جوانی بودند که در خدمت اجباری فعالیت می‌کردند.
دولت اسرائیل اعلام کرد که حمایت‌های مالی و عاطفی برای خانواده سربازان کشته شده را گسترش داده و اکنون علاوه بر بیوه‌ها و کودکان یتیم، حتی نامزدها و همسران مطلقه آنها نیز از این حمایت‌ها برخوردار می‌شوند؛ دولت همچنین پیش‌نویش قانونی را برای رسمی کردن کمک به یتیمان بزرگسال در دست تهیه دارد.
وزارت دفاع اسرائیل افزود که خدمات رفاه اجتماعی خود از جمله مسکن، مشاوره، راهنمایی اقتصادی و کمک‌های بلاعوض در مواقع بحرانی را، گسترش داده است. برنامه‌های جدیدی نیز برای یتیمان جوان، زنان بیوه و صاحبان مشاغل کوچک داغدار طراحی کرده است.
این وزارتخانه اعلام کرد که تا کنون۴۰ نوزاد از بیوه‌هایی که هنگام کشته شدن شرکای خود باردار بودند، متولد شده‌اند.
یک دولت موقت ناظر در غزه
از «طرح صلح ۲۱ ماده‌ای» ترامپ برای غزه، هفته گذشته در دفتر بیضی شکل کاخ سفید با حضور نتانیاهو رونمایی شد.
این طرح همانطور که ترامپ شرح داده، به دنبال انتصاب یک دولت موقت ناظر در غزه است که توسط او و تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا اداره می‌شود.
ترامپ همچنین اعلام کرد که به اعضای حماس که مایل به خلع سلاح باشند، اجازه داده می‌شود در غزه بمانند و عفو دریافت کنند؛ و برای دیگرانی که مخالف این طرح هستند، مسیر امنی برای خروج از این منطقه و انتقال به کشورهای دیگر در نظر گرفته خواهد شد.
بنیامین نتانیاهو روز یکشنبه در مصاحبه با یورونیوز، از پذیرش «صرفا بخش‌هایی از طرح ترامپ» توسط این گروه مستقر در غزه انتقاد و تأکید کرد که حماس باید بدون تأخیر همه شرایط را بپذیرد تا صلح محقق شود.
به نوشتۀ العربیه، نتانیاهو تاکید کرده است که نه «تشکیلات خودگردان فلسطین» و نه حماس نباید پس از جنگ، اداره غزه را برعهده داشته باشند و افزوده است که تل‌آویو پیش از آزادی تمام گروگانهای اسرائیلی، هیچ‌یک از بندهای طرح پیشنهادی ترامپ را اجرا نخواهد کرد.
به‌گفتۀ او، اگر تمام گروگان‌ها تا مهلت تعیین‌شده از سوی ترامپ آزاد نشوند، اسرائیل عملیات نظامی را از سر خواهد گرفت.
سخنگوی دولت اسرائیل نیز روز یکشنبه گفت که آتش‌بس در غزه برقرار نشده است، بلکه فقط برخی از حملات بطور موقت متوقف شدند.
استقبال و هشدار ترامپ
ترامپ تا کنون رویکردی متفاوت با نتانیاهو اتخاذ کرده و دولت او بیانیه روز جمعه حماس را یک پیروزی دانسته است.
ترامپ در پستی در پلتفرم «تروث» نوشت: «بر اساس بیانیه‌ای که حماس منتشر کرده، من معتقدم که آنها برای صلح پایدار آماده هستند. اسرائیل باید فوراً بمباران غزه را متوقف کند تا ما بتوانیم گروگان‌ها را به سرعت و با خیال راحت آزاد کنیم!»
ترامپ همچنین در پلتفرم «تروث» و در آستانه آغاز مذاکرات نمایندگان اسرائیل و حماس در مصر، از گفتگوهای «مثبتی» سخن گفت که پیش از روز دوشنبه میان حماس و نمایندگان دیگر کشورهای جهان انجام شده است و نتایج این گفتگوها را مثبت ارزیابی کرد.
او نوشت: «این آخر هفته، مذاکرات بسیار مثبتی میان حماس و کشورهایی از سراسر جهان (اعم از عرب، مسلمان و سایر کشورها) برای آزادی گروگان‌ها، پایان دادن به جنگ در غزه و مهمتر از همه برای صلح در خاورمیانه انجام شده است.»
او افزود: «این مذاکرات بسیار موفقیت‌آمیز بوده و به سرعت در حال انجام است. تیم‌های فنی روز دوشنبه دوباره در مصر دیدار خواهند کرد تا جزئیات را بررسی و نهایی کنند. به من گفته شده است که مرحله اول باید این هفته تکمیل شود و از همه می‌خواهم که سریع اقدام کنند.»
رئیس جمهور آمریکا افزود که به نظارت بر اوضاع ادامه خواهد داد و تأکید کرد: «زمان بسیار مهم است، در غیر این صورت درگیری‌های خونین گسترده‌ای روی خواهد داد.»
با این وجود او هشدار داده است که اگر حماس مطابق با بند ۱۳ این طرح، با کناره‌گیری از قدرت در نوار غزه مخالفت کند، «به‌کلی نابود» خواهد شد.
ترامپ روز شنبه به خبرنگار «سی‌ان‌ان» گفت که اگرچه نتانیاهو با توقف حملات به غزه و حمایت از چشم‌انداز گسترده‌تر آمریکا موافقت کرده، اما انتظار دارد که به‌زودی روشن شود آیا حماس برای پذیرش صلح آمادگی دارد یا خیر.
خوشبینی به نتایج این مذاکرات باعث شده است که ارزش واحد پول اسرائیل (شِکِل) در برابر دلار، به بالاترین حد خود در سه سال گذشته و ارزش سهام در بورس تل‌آویو نیز به بالاترین حد خود برسد.