تحقیق مشترک یک روزنامه موسسه اسرائيلی افشا می‌کند بخش قابل توجهی از حمایت‌های شکل گرفته به نفع رضا پهلوی در شبکه‌های اجتماعی محصول کارزار تبلیغاتی است که دولت بنیامین نتانیاهو با کمک حساب‌های جعلی فارسی زبان مستقر در اسرائيل به راه انداخته.
آگهی
یافته‌های نشریه اسرائيلی «هاآرتص» و مرکز تحقیقات«مارکر» نشان می‌دهد بخشی از حمایت‌های مطرح شده از رضا پهلوی در شبکه‌های اجتماعی ساختگی بوده و شبکه‌ای از حساب‌های جعلی فارسی‌زبان مستقر در اسرائیل با بودجه مورد حمایت دولت نتانیاهو، در حال انتشار محتواها به نفع رضا پهلوی و تبلیغ بازگشت سلطنت بوده‌اند.
در گزارش این رسانه‌های اسرائيلی آمده است: در اوایل سال ۲۰۲۳، رضا پهلوی، فرزند آخرین شاه ایران که در انقلاب ۱۳۵۷ سرنگون شد، نخستین سفر رسمی خود را به اسرائیل انجام داد. در این دیدار، «گیلا گملیئل»، وزیر وقت اطلاعات اسرائیل (و وزیر علوم کنونی)، او را «ولیعهد ایران» خطاب کرد و رسانه‌های اسرائیلی نیز این سفر را نشانه‌ای از «نبود دشمنی میان دو ملت ایران و اسرائیل» دانستند.
هرچند پهلوی در میان بخشی از ایرانیان مقیم خارج از کشور محبوبیت دارد، اما روشن نیست که در داخل ایران از جایگاه مشابهی برخوردار باشد. او میراث‌دار پدری است که حکومتش با وجود گرایش به غرب، با فساد، سرکوب و شکنجه‌ی مخالفان شناخته می‌شد.
با این حال، رضا پهلوی در سال‌های اخیر با شعارهای دموکراسی‌خواهانه و دفاع از حقوق بشر سخن گفته است. در کنفرانس خبری مشترک با وزیر اسرائیلی گفت: «از له‌والسا در لهستان تا ماندلا در آفریقای جنوبی، همه‌ی جنبش‌های موفق بر پایه‌ی مقاومت مدنی و بدون مداخله‌ی خارجی شکل گرفتند — اما هیچ‌یک بدون حمایت بین‌المللی به پیروزی نرسیدند.»
او سپس از خبرنگاران خواست بازخورد سفرش به اسرائیل را در شبکه‌های اجتماعی بررسی کنند و گفت: «کافی است خودتان در توییتر و اینستاگرام جست‌وجو کنید؛ پاسخ را با چشمان خود خواهید دید.»
اما یافته‌های «هاآرتص» و «مارکر» نشان می‌دهد بخشی از این بازخوردها ساختگی بوده‌اند: شبکه‌ای از حساب‌های جعلی فارسی‌زبان مستقر در اسرائیل که با بودجه‌ی خصوصیِ دارای حمایت دولتی فعالیت می‌کردند، در حال انتشار محتوایی به نفع رضا پهلوی و تبلیغ بازگشت سلطنت بودند.
شبکه‌ای از حساب‌های جعلی فارسی‌زبان
پنج منبع مطلع به این دو رسانه گفته‌اند که پس از سفر پهلوی به اسرائیل و به‌ویژه پس از آغاز جنگ دوازده‌روزه با ایران، یک عملیات آنلاین گسترده با محوریت زبان فارسی آغاز شد. به گفته‌ی سه منبع، افراد فارسی‌زبان برای اداره‌ی حساب‌های جعلی در پلتفرم‌هایی چون «ایکس» (توییتر سابق) و اینستاگرام استخدام شدند. این حساب‌ها با کمک ابزارهای هوش مصنوعی پیام‌ها را تولید، سازمان‌دهی و منتشر می‌کردند و حتی پست‌های گیلا گملیئل ــ متحد اسرائیلی پهلوی ــ را بازنشر می‌دادند.
دو منبع دیگر گفته‌اند برخی از شرکت‌کنندگان در پروژه از اینکه از بودجه‌ی عمومی برای تبلیغ یک وزیر خاص استفاده می‌شود، ناراضی بودند.
پژوهشگران مستقل پیش‌تر بخشی از این شبکه را شناسایی کرده بودند. این حساب‌ها با هشتگ‌هایی مانند کینگ رضا پهلوی یا همان «شاه_رضا_پهلوی» فعالیت می‌کردند و پیام‌های پهلوی را بازنشر می‌دادند. ویدئویی با عنوان «سال آینده در تهران آزاد» که با هوش مصنوعی ساخته شده و در آن نتانیاهو، گملیئل و رضا پهلوی در خیابان‌های تهران قدم می‌زنند، یکی از نمونه‌های این فعالیت بود که بازدید میلیونی گرفت.
هم‌زمانی با حملات به زندان اوین
گزارش تازه‌ی «سیتیزن لب» با عنوان «فرار از زندان» (Prison Break) نشان می‌دهد همین شبکه هنگام حمله‌ی هوایی اسرائیل به زندان اوین در ۲۳ ژوئن، پیش از انتشار نخستین خبر در رسانه‌های ایرانی، شروع به پست‌گذاری درباره‌ی «انفجار در اطراف زندان» کرده بود. چند دقیقه بعد، ویدئویی منتشر شد که ظاهراً صحنه‌ی انفجار را نشان می‌داد — و بعداً مشخص شد جعلی بوده است. به گفته‌ی محققان، هم‌زمانی دقیق این انتشار با عملیات نظامی نشان می‌دهد که گردانندگان شبکه از قبل از حمله آگاه بوده‌اند.
در ویدئوهای دیگر، آیت‌الله علی خامنه‌ای در قالبی طنزآمیز و با چهره‌ی «هیتلر» در فیلم سقوط بازسازی شده بود. این محتواها صرفاً از سوی دو حساب مرتبط با شبکه منتشر شدند.
«سیتیزن لب» نتیجه گرفته است که این کارزار، با هماهنگی یا به‌سفارش دولت اسرائیل انجام شده است. به‌گفته‌ی محققان، «این حساب‌ها دقیقاً هم‌زمان با حملات هوایی فعال شدند و احتمال اینکه فرد یا نهادی بدون اطلاع از برنامه‌ی ارتش اسرائیل بتواند چنین محتوایی را در آن زمان کوتاه آماده کند، بسیار کم است.»
تشویق به ناآرامی در ایران
پس از حمله، حساب‌های مرتبط مردم را به تجمع مقابل زندان اوین و «آزاد کردن بستگان‌شان» تشویق کردند. در پست‌های دیگر، کاربران ساختگی مردم را ترغیب می‌کردند که به خیابان بیایند یا از بانک‌ها پول خود را خارج کنند. برخی از همین حساب‌ها نیز به جنبش واقعی «مرگ بر دیکتاتور» پیوستند و ویدیوهای ساختگی از شعارهای شبانه در بالکن‌ها منتشر کردند تا خود را بخشی از اعتراضات واقعی جلوه دهند.
بهره‌گیری از مسائل واقعی در ایران
«سیتیزن لب» همچنین ده‌ها کانال تلگرامی مرتبط با این شبکه را شناسایی کرده که با موضوعاتی چون بحران آب، فساد و ناکارآمدی زیرساخت‌ها فعالیت داشته‌اند. یکی از این حساب‌ها با ظاهر یک زن ایرانی، صفحه‌ای در اینستاگرام و گروهی در تلگرام راه‌اندازی کرده و از زنان خواسته بود «داستان خود را در محیطی امن بازگو کنند».
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
پژوهشگران تأکید کرده‌اند که این روش‌ها مشابه همان تکنیک‌هایی است که بازیگران وابسته به جمهوری اسلامی برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی اسرائیل به‌کار می‌برند.