مسعود پزشکیان روز جمعه اعلام کرد که ایران از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) خارج نخواهد شد. این درحالی است که در پی رد قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه مبنی بر تعویق تحریم‌ها علیه ایران از سوی شورای امنیت، این تحریم‌ها قرار است پس از ۱۰ سال بامداد یکشنبه مجددا علیه ایران اعمال شوند.
آگهی
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران اقدام شورای امنیت مبنی بر بازگرداندن تحریم‌ها را «غیرمنصفانه، ناعادلانه و غیرقانونی» خواند و گفت: «دیوار بی‌اعتمادی میان ما و آمریکایی‌ها بسیار ضخیم و بلند است.»
عباس عراقچی روز جمعه در نشست شورای امنیت پس از رای‌گیری قطعنامه تعویق تحریم‌ها در پاسخ به اظهارات نماینده فرانسه مبنی بر این که ایران به بازرسان آژانس اجازه بازدید از تاسیسات هسته‌ای را نداده است، با اشاره به توافق ۹ سپتامبر ایران و آژانس در قاهره مصر بر سر چارچوب جدید ازسرگیری فعالیت بازرسان آژانس در ایران، گفت: «بازرسان آژانس دقیقا بر مبنای توافقی که من و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره امضا کردیم، همین الان در ایران مشغول بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ما هستند.»
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روز دوشنبه در گفتگو با شبکه PBS گفته بود که در صورت بازگشت تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران، همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعلیق خواهد شد.
با این حال، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه طی بیانیه‌ای اعلام کرد که بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران را ازسرگرفته است. این در حالی است که در این بیانیه ذکر نشده که آيا بازرسی‌ها شامل تاسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده در حملات آمریکا و اسرائیل نیز می‌شود یا خیر.
تروئیکای اروپایی پیش‌تر اعلام کرده بود که اگر ایران به بازرسان آژانس اجازه بازدید از همه تاسیسات هسته‌ای خود را بدهد، درباره وضعیت ذخایر اورانیوم با غنای بالای خود شفاف‌سازی کند و مذاکرات هسته‌ای با آمریکا را ازسرگیرد، حاضرند اعمال تحریم‌ها را به تعویق بیندازد.
در بیانیه آژانس آمده است: «بازرسی‌ها محرمانه هستند و ما نمی‌توانیم محل آن‌ها را اعلام کنیم، با این حال، می‌توانیم تایید کنیم که بازرسی‌ها در طول هفته جاری انجام شده‌اند.»
تاثیر اقتصادی بازگشت تحریم‌ها
به گزارش وال‌استریت ژورنال، از سویی تهدیدات اسرائیل مبنی بر احتمال حملات مجدد به ایران و از سوی دیگر فعال‌شدن مکانیسم ماشه باعث شده که اقتصاد ایران برای نخستین‌بار در چهارسال گذشته در حالت انقباض قرار گرفته است.
اگرچه مقامات آمریکایی و اروپایی امیدوارند که فشار اقتصادی بر ایران، تهران را بار دیگر بر سر میز مذاکره بازگرداند، اما به گزارش این روزنامه آمریکایی، ممکن است این کار برای تغییر مسیر ایران کافی نباشد.
بیژن خواجه‌پور، تحلیل‌گر مسائل ایران و مدیر شرکت مشاوره کسب‌و‌کار Eurasian Nexus Partners گفت که انتظار دارد در پی بازگشت تحریم‌ها ارزش ریال ایران بیش از پیش کاهش یابد و نرخ تورم از حدود ۴۰ درصد به پنجاه درصد برسد.
به گفته او، بزرگ‌ترین اثر اقتصادی احتمالا متوجه صادرکنندگان ایرانی باشد که ممکن است از خدمات حیاتی شرکت‌های منطقه‌ای، از جمله صرافی‌ها برای بازگرداندن درآمدهای صادراتی و شرکت‌های بیمه و حمل‌ونقل محروم شوند.
آقای خواجه‌پور گفت: «به‌نظر من اثرات این تحریم‌ها به‌ویژه برای شرکت‌هایی که از حمایت مستقیم دولت برخوردار نیستند، عملی و واقعی خواهد بود.»
محدودیت‌های شدیدتر بر تراکنش‌های مالی با بانک‌های ایرانی و بازگشت تحریم نفتی اروپا علیه ایران از جمله این تحریم‌ها هستند.
بر اساس این تحریم‌ها همچنین آزمایش موشکی برای ایران ممنوع می‌شود و تحریم‌های بین‌المللی بر تجارت موشک و سلاح با تهران بازمی‌گردند. این تحریم‌ها کشورهای مختلف را تشویق می‌کند تا محموله‌های هوایی و دریایی ایران را برای یافتن کالاهای ممنوعه بازرسی کنند. علاوه بر این، ممنوعیت غنی‌سازی اورانیوم ایران که در توافق ۲۰۱۵ لغو شده بود، دوباره برقرار می‌شود و فروش تجهیزات دومنظوره قابل‌استفاده در برنامه هسته‌ای و نیز تحریم مقام‌های دخیل در برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران، از سر گرفته خواهد شد.
نیکول گراجفسکی، پژوهشگر اندیشکده کارنگی برای صلح بین‌المللی گفت چین که حدود ۹۰ درصد نفت ایران را وارد می‌کند، احتمالا به خرید نفت ادامه خواهد داد، اما در سایر حوزه‌ها نسبت به نقض تحریم‌های بین‌المللی محتاط خواهد بود. او افزود که روسیه احتمالا تحریم‌ها را نادیده می‌گیرد و همکاری نظامی خود با ایران را ادامه می‌دهد.
اسفندیار باتمانقلیچ، بنیان‌گذار اندیشکده بریتانیایی «بورس و بازار»، گفت که بازگشت تحریم‌ها مانند سال ۲۰۱۸ شوک اقتصادی بزرگی ایجاد نخواهد کرد، اما ایران را بیش از پیش به معدود شرکای تجاری باقی‌مانده‌اش وابسته می‌کند.
او افزود: «چین به خرید نفت ایران ادامه می‌دهد و امارات هم به صادرات مجدد کالا به ایران، اما هر دو کشور برای این حمایت شروط خاصی را تعیین خواهند کرد. مکانیسم ماشه از این نظر، حتی اگر به فروپاشی اقتصاد منجر نشود، خطر فرسایش حاکمیت اقتصادی ایران را در پی دارد.»