مذاکرات نمایندگان ایران و کشورهای اروپایی در ژنو در خصوص برنامه هسته‌ای تهران و همچنین فعال کردن مکانیسم ماشه بدون اینکه نتیجه‌ای در بر داشته باشد به پایان رسید.
آگهی
پس از پایان این گفتگوها، کاظم غریب آبادی معاون عباس عراقچی، توضیحاتی در خصوص این نشست ارائه کرد. معاون وزیر خارجه ایران با اشاره به اینکه هر دو طرف دیدگاه‌های خود را در مورد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ابراز داشتند اضافه کرد که ایران «به دیپلماسی و یک راه حل دیپلماتیک سودمند برای هر دو طرف» متعهد است.
این مقام ایرانی همچنین بدون اینکه اشاره‌ای به جزئیات داشته باشد تاکید کرد که «زمان آن است که سه کشور اروپایی و شورای امنیت سازمان ملل انتخاب درستی انجام دهند و به دیپلماسی، زمان و فضا بدهند.»
این اظهارات کلی در حالی مطرح شده که رسانه‌های غربی هم در گزارش‌های خود به بی‌نتیجه بودن نشست در ژنو اشاره کرده‌اند. خبرنگار نشریه آمریکایی وال استریت ژورنال به نقل از منابع خود نوشته که هیچ نتیجه قطعی در این جلسه به دست نیامده است. لارنس نورمن همچنین در ادامه می‌نویسد: «ایران برخی وعده‌ها را روی میز گذاشته، اما آن‌ها فاقد جزئیات و محتوای کافی بوده‌اند.»
نشریه آمریکایی اکسیوس هم در گزارشی روایت مشابهی را به تصویر کشیده است. یک منبع آگاه به این رسانه گفته که مقام‌های ایرانی هیچ طرح ملموس و جزئیِ قابل‌ارائه‌ای روی میز نگذاشته‌اند.
این منبع در عین حال اضافه کرده که این نشست «فاجعه‌بار نبود»، اما به پیشرفتی هم منجر نشده است.
همزمان با گفتگوهای ژنو درباره برنامه هسته‌ای ایران، تهران اعلام کرد که برای خنثی کردن سازوکار ماشه یا «اسنپ‌بک» که منجر به بازگشت سریع تحریم‌ها می‌شود، در چارچوب توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ «برنامه روشن» دارد.
این موضوع را اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز سه‌شنبه ۲۶ اوت (۴ شهریور) اعلام کرد و گفت: «طرف‌های اروپایی فاقد صلاحیت قانونی برای فعال‌سازی اسنپ‌بک هستند و ایران نسبت به تبعات روانی این اقدام برای شهروندان هشدار داده است.»
آقای بقایی همچنین تأکید کرد که ایران به هیچ وجه به دنبال عقب‌نشینی از مواضع خود در مقابل فشارهای بین‌المللی نیست و هرگونه اقدام یک‌جانبه برای فعال‌سازی تحریم‌ها علیه کشورش را بی‌اعتبار و غیرقانونی می‌داند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به خبر مربوط به ارائه پیش‌نویسی از سوی روسیه به شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت برای تغییر یا تمدید مهلت برجام گفت: «در مورد پیش‌نویس قطعنامه روسیه در جریان هستیم و متن را در اختیار داریم و در حال بررسی هستیم.»
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
این سخنان در حالی مطرح شده که پیش‌تر برخی کشورهای اروپایی تهدید کرده بودند در صورت عدم همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مکانیسم بازگشت سریع تحریم‌ها را فعال خواهند کرد.
ایران روز سه‌شنبه مذاکرات هسته‌ای با فرانسه، بریتانیا و آلمان را در ژنو برگزار می‌کند. این دومین دور از نشست‌ها پس از جنگ ۱۲ روزه ایران با اسرائیل است که مذاکرات با واشنگتن را مختل کرد. شرکای اروپایی تهدید کرده‌اند که در صورت عدم ازسرگیری همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تحریم‌های سازمان ملل را فعال خواهند کرد.
این نشست پس از دور اول مذاکرات در استانبول در ۲۵ ژوئیه برگزار می‌شود. در جریان حمله اسرائیل به ایران، آمریکا نیز در روز یکم تیر حملاتی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران انجام داد.
ایران پس از جنگ با اسرائیل همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نهاد ناظر هسته‌ای سازمان ملل را متوقف و از این نهاد به دلیل عدم محکومیت حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات خود شدیدا انتقاد کرد.
بمباران بی‌سابقه اسرائیل و واکنش ایران در طول جنگ ۱۲ روزه، مذاکرات هسته‌ای تهران با واشنگتن را متوقف کرد.
سه کشور اروپایی تهدید کرده‌اند که مکانیسم «بازگشت سریع» را طبق توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ فعال کنند، مکانیسمی که تحریم‌های سازمان ملل را که تحت توافق برداشته شده بودند دوباره اعمال می‌کند، مگر آنکه ایران به محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم و ازسرگیری همکاری با بازرسان آژانس رضایت دهد.
ایران قانونی بودن اعمال این بند را رد کرده و اروپایی‌ها را به عدم پایبندی به تعهدات خود تحت توافق متهم کرده است.
بریتانیا، فرانسه و آلمان همراه با چین، روسیه و آمریکا، در سال ۲۰۱۵ به توافقی با ایران رسیدند که به طور رسمی «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام نامیده می‌شود.
رفع تحریم‌ها
این توافق به ایران امکان رفع تحریم‌ها را در ازای محدودیت در برنامه هسته‌ای‌اش می‌داد تا تضمین شود تهران قادر به ساخت سلاح هسته‌ای نباشد، چیزی که ایران همیشه انکار کرده است.
اما خروج یک‌جانبه واشنگتن از توافق در سال ۲۰۱۸ در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ و بازگرداندن تحریم‌های شدید اقتصادی باعث شد ایران شروع به عقب‌نشینی از تعهدات خود، به‌ویژه در زمینه غنی‌سازی اورانیوم کند.
در زمان خروج آمریکا، لندن، پاریس و برلین تعهد خود به توافق را تأیید کرده و اعلام کردند قصد دارند به تجارت با ایران ادامه دهند. بنابراین حتی با آن که ترامپ تحریم‌های آمریکا را بازگرداند، تحریم‌های سازمان ملل و اروپا دوباره اعمال نشد.
با این حال، مکانیسمی که کشورهای اروپایی برای جبران بازگشت تحریم‌های آمریکا در نظر گرفته بودند، به سختی عملی شد و بسیاری از شرکت‌های غربی مجبور به ترک ایران شدند، کشوری که همچنان با تورم بالا و بحران اقتصادی روبه‌رو است.
مهلت فعال‌سازی مکانیسم بازگشت سریع در اکتبر پایان می‌یابد، اما طبق گزارش فایننشال تایمز، اروپایی‌ها پیشنهاد کرده‌اند اگر ایران مذاکرات هسته‌ای با واشنگتن را ازسرگیرد و با آژانس همکاری کند، این مهلت را تمدید کنند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، گفته است که اروپایی‌ها حق چنین کاری را ندارند.
حمایت روسیه
در همین حال، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با همتای ایرانی خود، مسعود پزشکیان، تلفنی گفت‌وگو کرد و کاخ کرملین روز دوشنبه اعلام کرد که این دو «به وضعیت برنامه هسته‌ای ایران» پرداخته‌اند. جزئیات بیشتری درباره موضوع گفت‌وگو ارائه نشد.
ریاست جمهوری ایران اعلام کرد که پزشکیان از پوتین به خاطر حمایت از «حق غنی‌سازی» ایران تشکر کرده و گفته است ایران «به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست و هرگز نخواهد بود.»
این دو کشور در طول حمله نظامی روسیه به اوکراین، روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی خود را تقویت کرده‌اند.
ایران به طور منظم تلاش کرده است قبل از مذاکرات کلیدی هسته‌ای با آمریکا و اروپا، موضع خود را با روسیه و چین هماهنگ کند.