تنها چند روز مانده به پایان مهلت اروپا، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز جمعه ۲۲ اوت با همتایانش در فرانسه، آلمان و بریتانیا تماس تلفنی خواهد داشت تا از بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه تهران تا ۹ روز دیگر جلوگیری کند.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، این تماس به ابتکار عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران انجام میشود و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در آن حضور خواهد داشت.
سه کشور اروپایی که از طرفهای توافق هستهای ۲۰۱۵ هستند، تهدید کردهاند در صورت ادامه عدم همکاری ایران، از سازوکار «اسنپبک» یا «مکانیسم ماشه» استفاده کرده و تحریمهای سازمان ملل را دوباره برقرار کنند.
نگرانیهای تازه اروپا پس از جنگ با اسرائیل
نگرانی اروپاییها از برنامه هستهای ایران پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل بیشتر شده است؛ جنگی که در جریان آن چند تأسیسات هستهای ایران هدف قرار گرفت.
بعد از جنگ، تهران تمام همکاریهای خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را متوقف کرد و همین باعث شد جامعه جهانی دیگر نتواند از وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده ایران باخبر باشد.
ایران اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنیسازی کرده است که فاصله فنی کمی تا سطح ۹۰ درصد مورد استفاده در سلاح هستهای دارد. ایران میگوید برنامهاش صلحآمیز است اما تنها کشور غیرهستهای در جهان است که اورانیوم را در این سطح بالا غنی سازی میکند. آمریکا و آژانس بر این باورند که ایران تا سال ۲۰۰۳ برنامه تسلیحاتی هستهای داشته است.
مهلت تا ۳۱ ماه اوت
سه کشور اروپایی در نامهای در ۸ اوت هشدار دادند اگر ایران تا ۳۱ اوت (۹ روز دیگر) راهحلی «قابل قبول» ارائه نکند، تحریمها بازخواهند گشت. این زمان محدود، احتمال رسیدن به توافق را بهویژه با توجه به بدبینی فزاینده اروپاییها پس از سالها مذاکرات بینتیجه دشوار میکند.
بازگشت دسترسیهای آژانس به تأسیسات ایران، یکی از محورهای اصلی گفتوگوهاست. تهران بدون ارائه مدرک، آژانس را تا حدی مسئول جنگ اخیر دانسته است. بر اساس توافق ۲۰۱۵ میلادی، آژانس حق دسترسی گسترده داشت و هر سه ماه یکبار گزارشی ارائه میداد.
تهدید به بازداشت مدیر کل آژانس در تهران
ایران حتی تهدید کرده در صورت سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران او را بازداشت کند. گروسی احتمالاً برای دبیرکلی سازمان ملل نامزد میشود و ایران این موضوع را بهانهای برای انتقاد از او کرده است.
فشار اروپا تا ماه اکتبر معتبر است
اختیار استفاده از «اسنپبک» یا مکانیسم «ماشه» به معنای بازگشت فوری تحریمها در توافق هستهای تنها تا ماه اکتبر معتبر است. همین باعث شده اروپا تلاش کند پیش از پایان این مهلت، آن را بهعنوان ابزار فشار علیه ایران به کار بگیرد.
طبق این سازوکار، هر یک از طرفهای توافق میتوانند ایران را ناقض توافق اعلام کرده و تحریمها را بازگردانند.
پس از انقضای این مهلت، هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریمها ممکن است با وتوی چین و روسیه در شورای امنیت سازمان ملل مواجه شود یعنی دو کشوری که در گذشته تا حدودی از ایران حمایت کردهاند، هرچند در جنگ ماه ژوئن این کشور در مقابل اسرائیل، دخالتی نکردند.