در این گزارش ویدئویی، مجموعه‌ای از مهم‌ترین مطالب منتشرشده در رسانه‌ها و اندیشکده‌های بین‌المللی طی ۲۴ ساعت منتهی به نیمروز سه‌شنبه ۵ اوت ۲۰۲۵ (۱۴ مرداد ۱۴۰۴) گردآوری شده است. نسخه کامل‌تر این مرور را می‌توانید در متن تفصیلی زیر دنبال کنید.
بلومبرگ: کاهش واردات نفت ایران توسط چین در ماه ژوئیه به دلیل کاهش تقاضا
آگهی
رسانه آمریکایی بلومبرگ بر پایه داده‌های منتشر شده توسط شرکت کپلر (Kpler Ltd) که در حوزه ردیابی نفتکش‌ها فعال است، نوشت: «واردات نفت خام ایران توسط چین در ماه گذشته تقریباً یک‌سوم کاهش یافت که بخشی از آن به دلیل کاهش تقاضا از سوی پالایشگاه‌های خصوصی بود. بر پایه داده‌های این شرکت، میزان خرید به حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز رسید که تقریباً ۳۰ درصد کمتر از ماه ژوئن است.
مویو شو، تحلیلگر ارشد نفت خام در شرکت کپلر، گفت که تقاضا از سوی پالایشگاه‌های مستقل چندان بالا نیست و تمایل آنها به ذخیره‌سازی پس از واردات بالاتر در ژوئن کاهش یافته است.
در ماه ژوئن، داده‌های شرکت «ورتکسا» (Vortexa) نشان داد واردات نفت ایران توسط چین به بالاترین سطح سه‌ماهه رسید و از ۱.۷ میلیون بشکه در روز فراتر رفت. این افزایش ناشی از سرعت بخشیدن به بارگیری‌ها برای جلوگیری از اثرات احتمالی درگیری ایران و اسرائیل بود. این درگیری کوتاه‌مدت که آمریکا نیز در آن دخیل شد، نگرانی‌هایی در مورد اختلال در تأمین انرژی ایجاد کرد، اگرچه درنهایت عرضه نفت آسیب ندید.
از آن زمان، ایالات متحده تحریم‌های مربوط به ایران را تشدید کرده و محدودیت‌های بیشتری بر شرکت‌های دخیل در زنجیره تأمین اعمال کرده است، از جمله تحریم یک پایانه نفتی دیگر در چین که به چهارمین پایانه تحت تحریم آمریکا بدل شد.»
فایننشال تایمز: سفر مخفیانه هیات هسته‌ای ایران به روسیه
روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز گزارشی تحقیقی را در مورد ماموریت مخفیانه هیات هسته‌ای ایران به روسیه منتشر کرد که خلاصه آن را می‌خوانید: «در اوت ۲۰۲۴، پرواز شماره W598 شرکت ماهان‌ایر از تهران به مسکو حامل یک هیات ایرانی بود که به ظاهر نمایندگان یک شرکت مشاوره‌ای به نام "داماوندتک" معرفی شدند.
اما بر اساس تحقیق روزنامه فایننشال تایمز، این سفر در واقع ماموریتی محرمانه از سوی دولت ایران بود، با حضور دانشمندان مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران؛ از جمله افرادی وابسته به سازمان پژوهش‌های نوآورانه دفاعی(SPND) که در آمریکا به‌عنوان ادامه‌دهنده برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران تا پیش از سال ۲۰۰۴ شناخته می‌شود.
جزئیات مهم این سفر:
هیات ایرانی از پاسپورت‌های دیپلماتیک استفاده کرده بود که همگی به‌تازگی و در یک روز صادر شده بودند.
یکی از اعضای کلیدی هیات، علی کلوند، فیزیک‌دان هسته‌ای ایرانی و مدیرعامل شرکت داماوندتک ( شرکت فناوری های بین‌الملل اندیشه دماوند) بود.
طبق اسناد، این هیأت با مؤسسات علمی روسیه که فناوری‌های دوگانه (دو منظوره) تولید می‌کنند دیدار داشته است. این فناوری‌ها قابلیت استفاده غیرنظامی دارند اما در پروژه‌های تسلیحاتی نیز کاربرد دارند.
کالوند در نامه‌ای به یک شرکت روسی در ماه مه ۲۰۲۴ خواستار دسترسی به ایزوتوپ‌هایی چون «تریتیوم» شده بود؛ ماده‌ای که برای افزایش قدرت انفجار بمب‌های هسته‌ای استفاده می‌شود.
حضور افراد کلیدی مرتبط با برنامه‌های نظامی:
جواد قاسمی: مدیر سابق شرکتی که به‌دلیل تأمین تجهیزات هسته‌ای برای SPND در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارد.
روح‌الله عظیمی‌راد: دانشمند ارشد SPND و استاد دانشگاه مالک‌اشتر، وابسته به وزارت دفاع ایران که در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا و بریتانیاست.
سروش محتشمی: متخصص ژنراتورهای نوترونی (مورد استفاده در بمب‌های هسته‌ای)، آموزش‌دیده نزد عباسی‌دوانی، از چهره‌های کلیدی برنامه تسلیحاتی ایران پیش از ۲۰۰۳.
آخرین عضو هیئت ایرانی، امیر یزدیان، برخلاف بقیه سابقه علمی یا شرکتی نداشت.
پاسپورت خدماتی او پشت سر هم با قاسمی (دیگر عضو هیات) صادر شده بود. مقام‌های غربی تأیید کرده‌اند که او کارمند وزارت دفاع ایران و مامور ضد‌جاسوسی بوده است.
معرفی شرکت دماوند‌تک:
این شرکت در سال ۲۰۲۳ تأسیس شده و ظاهرش شبیه یک شرکت مشاوره علمی غیرنظامی است.
مدیرعامل آن علی کَلوَند و همسرش لاله هشمتی ارتباطاتی با وزارت دفاع دارند.
لاله هشمتی رئیس شرکت MKS International است که توسط آمریکا به دلیل فعالیت‌های مرتبط با برنامه موشکی ایران تحریم شده است.
رئیس هیئت‌مدیره این شرکت، علی باکویی، فیزیک‌دان هسته‌ای است که در روسیه تحصیل کرده و پیش‌تر نماینده علمی ایران در روسیه بوده است.
سفر هیئت به روسیه
هیئت ایرانی به مدت ۴ روز در مسکو اقامت داشتند.
آنها از شرکت‌های روسی زیر بازدید کردند:
Tekhnoekspert و Toriy، وابسته به موسسه Polyus (زیرمجموعه شرکت تحریم‌شده Rostec).
BTKVP، تأمین‌کننده وزارت دفاع روسیه و مرتبط با سازمان اطلاعات نظامی GRU.
بازدید از این مراکز بدون تأیید سازمان امنیت فدرال روسیه (FSB) غیرممکن است.
فناوری‌های حساس
شرکت‌ها و افراد بازدیدشده، در زمینه فناوری‌های دوکاربردی (Dual-use) فعال هستند یعنی کاربرد همزمان غیرنظامی و نظامی (از جمله هسته‌ای).
تمرکز روی:
کلیسترون‌ها (Klystrons): برای تولید اشعه ایکس لحظه‌ای (Flash X-ray) جهت شبیه‌سازی انفجار هسته‌ای بدون انفجار واقعی.
شتاب‌دهنده‌های الکترونی: شبیه آن‌هایی هستند که در آزمایش‌های سلاح‌های هسته‌ای استفاده می‌شوند.
فناوری خلا: کاربرد در ذوب اورانیوم فلزی با خلوص بالا.
درخواست برای مواد رادیواکتیو
آقای کلوَند نامه‌ای به شرکت روسی Ritverc فرستاده و درخواست خرید سه ایزوتوپ رادیواکتیو کرده:
تریتیوم (Tritium)، استرانسیم-۹۰ و نیکل-۶۳
تریتیوم نقش کلیدی در تقویت قدرت سلاح‌های هسته‌ای دارد و درخواست برای آن از سوی نهادهای دفاعی، «زنگ خطر تکثیر تسلیحات هسته‌ای» محسوب می‌شود.
کارشناسان غربی می‌گویند که فقط مطرح‌شدن این درخواست، حتی بدون خرید، نگرانی‌های زیادی رابرمی‌انگیزد.
مقام‌های اطلاعاتی غربی معتقدند این نوع سفرها نشان‌دهنده تلاش ایران برای حفظ دانش و زیرساخت‌های لازم جهت ساخت تسلیحات هسته‌ای، بدون نقض مستقیم توافقات عدم اشاعه است.
تحلیلگران می‌گویند که برنامه هسته‌ای ایران با هدف حفظ آمادگی علمی و فنی برای ساخت سلاح اتمی در آینده اداره می‌شود، حتی اگر تصمیم نهایی در خصوص ساخت سلاح هسته‌ای هنوز گرفته نشده باشد.
فارن پالیسی این فوکوس: دیپلماسی، نه بمب، بحران با ایران را خنثی خواهد کرد
فارن پالیسی این فوکوس وابسته به اندیشکده اندیشکده فرامرزی (Without Walls) تحلیلی از عمران خالد، تحلیلگر ژئو‌استراتژیک منتشر کرد که چکیده آن را می‌خوانید: «خاورمیانه همچون انبار باروتی است و آمریکا کبریت را کشیده است.
رهبران ایران در گوشه رینگ گیر افتاده‌اند اما تسلیم نشده‌اند. خامنه‌ای مطابق گزارش‌ها از طریق واسطه‌های معتمد پیام‌هایی منتقل می‌کند تا از هدف قرار گرفتن دوباره توسط اسرائیل یا آمریکا مصون بماند.
هرگونه افزایش تنش بیشتر مانند هدف قرار دادن خامنه‌ای یا زیرساخت‌های نفتی ایران می‌تواند برای جهان فاجعه‌بار باشد. سقوط حکومت ایران هم الزاماً به برقراری دموکراسی منجر نمی‌شود.
در چنین شرایطی، دیپلماسی راه برون‌رفت است. حصول توافقی که به غرور ایران احترام بگذارد و منافع آمریکا را تضمین کند، همچنان ممکن است.»
بلومبرگ: جهان قرار است درباره اورانیوم ایران چه کند؟
رسانه آمریکایی بلومبرگ، تحلیلی به قلم جاناتان تیرون منتشر کرد که خلاصه آن را می‌خوانید: «ایران پیش از حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای این کشور، مالک ۴۰۹ کیلوگرم مواد نزدیک به سطح تسلیحاتی است (که می‌تواند در ۱۶ سیلندر حمل‌ونقل ذخیره شود)، همراه با ۸٬۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین‌تر. مکان این ذخایر از زمان آغاز حملات روشن نشده است.
این احتمال وجود دارد که تهران ذخایر خود را به یک تأسیسات مخفی منتقل کرده باشد.
ایالات متحده و اسرائیل به ایران نوعی فرصت ایجاد ابهام استراتژیک داده‌اند که پیش از جنگ در اختیار نداشت؛ فرصتی که به یک اهرم چانه‌زنی در هرگونه مذاکرات احتمالی درباره آینده بدل می‌شود.
سرویس‌های اطلاعاتی ممکن است بتوانند با جاسوسی یا ثبت تصاویر ماهواره‌ای این ابهام را کاهش دهند اما از بین بردن کامل آن فقط از طریق دیپلماسی یا زور ممکن است. زیرا برای اطمینان از اینکه مواد هسته‌ای به سمت استفاده نظامی منحرف نشده‌اند، نوعی راستی‌آزمایی فیزیکی ضروری است.
میزان ابهامی که آمریکا و اسرائیل حاضرند تحمل کنند، نقش تعیین‌کننده‌ای در اقدامات آتی آنها در قبال ایران تا پایان سال خواهد داشت.
آیا این کشورها حاضرند سرنوشت بخش قابل‌توجهی از ذخایر اورانیوم ایران را به "احتمالات" و "حدس‌ها" واگذار کنند؟
کمتر از ۲۵ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا برای ساخت یک بمب کافی است. طبق آخرین برآوردها، ایران دارای اورانیوم با غنای مختلف است که در مجموع به اندازه کافی برای تولید دست‌کم ۲۴ سلاح هسته‌ای سوخت فراهم می‌کند.
گزینه‌های پیشِ‌رویِ آمریکا تشدید حملات نظامی، مذاکره و صبر و نظارت از راه دور بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران است.