پس از ۲۱ ماه درگیری ویرانگر میان اسرائیل و غزه، اکنون آسیب‌پذیرترین گروه‌های غیرنظامی در نوار غزه از جمله کودکان، سالمندان و بیماران، در آستانه قحطی و گرسنگی قرار دارند؛ به‌طوری که سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی و بسیاری از رهبران کنونی و سابق جهان نسبت به آن هشدار داده‌اند.
آگهی
وضعیت باریکه غزه در یک هفته گذشته وارد مرحله بحرانی قحطی شده و ده‌ها نفر بر اثر گرسنگی جان باختند. مقامات بهداشتی غزه روز دوشنبه ۲۸ ژوئیه (ششم مرداد ۱۴۰۴) اعلام کردند که فقط در ۲۴ ساعت گذشته، دست‌کم ۱۴ نفر دیگر از جمله دو کودک بر اثر گرسنگی جان خود را از دست داده‌اند.
با این موارد جدید، شمار کل جان‌باختگان ناشی از گرسنگی از آغاز جنگ در اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) تاکنون به ۱۴۷ نفر رسیده که ۸۸ نفرشان کودک هستند.
سازمان ملل می‌گوید از ماه اواخر ماه مه تاکنون (۲ ماه پیش)، بیش از ۱۰۰۰ فلسطینی نیز در تلاش برای به‌دست آوردن غذا، عمدتا نزدیک محل‌های توزیع آذوقه، هدف گلوله نیروهای اسرائیلی قرار گرفته و جان خود را از دست داده‌اند.
«اجساد متحرک»
بحران گرسنگی اکنون تقریباً تمام جمعیت نوار غزه را درگیر کرده و حتی کارکنان سازمان ملل نیز خود را به‌مثابه «اجساد متحرک» توصیف کرده‌اند. تصاویر کودکان استخوانی و گرسنه در غزه موجی از خشم جهانی حتی در میان نزدیک‌ترین متحدان اسرائیل به راه انداخته است؛ بطوریکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا روز یکشنبه این تصاویر را «وحشتناک» توصیف کرد.
سازمان برنامه جهانی غذا (WFP) اعلام کرد که ۹۰ هزار زن و کودک به‌طور فوری نیاز به درمان سوءتغذیه دارند و یک‌سوم جمعیت این منطقه محاصره‌شده، چندین روز است که چیزی برای خوردن نداشته‌اند.
این در حالی است که پزشکان تجهیزات کافی برای درمان آنها در اختیار ندارند. دکتر احمد الفرا، رئیس بخش کودکان در مجتمع پزشکی ناصر، گفت: «بخش سوءتغذیه ما به‌شدت شلوغ است و به دلیل ازدحام، برخی کودکان روی زمین می‌خوابند.»
تاکتیکی برای حمله گسترده‌تر
به هر روی، ارتش اسرائیل در پی محکومیت‌های فزاینده جهانی، روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که گذرگاه‌های بشردوستانه‌ای را برای ورود کاروان‌های کمک به نوار غزه باز خواهد کرد و برای رسیدن این کمک‌ها به دست مردم، در ۳ منطقه تعیین شده «وقفه‌هایی موضعی و تاکتیکی در عملیات نظامی» اجرا خواهد کرد.
با این حال، بتسالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل از جناح تندور، یکشنبه شب به اعضای حزب خود اعلام کرد که افزایش کمک‌رسانی به غزه تنها یک اقدام تاکتیکی پیش از آغاز مرحله‌ای جدید از عملیات نظامی گسترده‌تر علیه حماس است.
وی همچنین تصریح کرد که علی‌رغم مخالفت با تصمیم بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مبنی بر اجازه دادن به ورود کمک‌های غذایی به غزه، حزب متبوع خود موسوم به «صهیونی دینی» را در ائتلاف حاکم نگه خواهد داشت. آقای اسموتریچ تأکید کرد که مهم‌ترین مسئله، پایبندی دولت به هدف «شکست دادن حماس» است.
اگر جناح صهیونی دینی از ائتلاف خارج شود، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در مجلس کنست با اقلیت قابل‌توجهی روبه‌رو می‌شود؛ آن هم در حالی که پارلمان اسرائیل به‌تازگی به تعطیلات سه‌ماهه رفته است.
آقای نتانیاهو تاکید کرده است که اسرائیل تنها اجازه ورود «حداقلی» کمک‌های بشردوستانه به غزه را خواهد داد.
کمک‌ها قبل از این چقدر بود؟
اسرائیل پس از آغاز مجدد حملات خود در اواسط ماه مارس (۲۸ اسفند ۱۴۰۳)، به مدت دو ماه و نیم تمام مسیرهای کمک‌رسانی را مسدود کرد و آن را به‌عنوان ابزاری برای فشار بر حماس جهت آزادی گروگان‌ها عنوان نمود.
اسرائیل در نهایت در ماه مه، اجازه ورود مقدار محدودی کمک را داد، آن هم عمدتا از طریق نهادی موسوم به «بنیاد بشردوستانه غزه» بود که با حمایت ایالات متحده تأسیس شده بود. اسرائیل این نهاد را جایگزینی برای سیستم کمک‌رسانی سازمان ملل معرفی کرد، با این ادعا که حماس به‌صورت سیستماتیک کمک‌های سازمان ملل را به غارت می‌برد.
ادعایی که هرگز با مدرک اثبات نشد.
در مجموع، از ماه مه تاکنون تنها ۴۵۰۰ کامیون کمک‌رسانی از طریق سازمان ملل وارد غزه شده است، یعنی به‌طور میانگین ۷۰ کامیون در روز، که فاصله زیادی با رقم ۵۰۰ تا ۶۰۰ کامیون روزانه پیش از جنگ دارد؛ رقمی که سازمان ملل آن را برای بازگرداندن سلامت عمومی جمعیت غزه ضروری می‌داند.
سازمان‌های غیردولتی می‌گویند این اقدامات ممکن است تا حدی دسترسی به کمک‌ها را تسهیل کند، اما در شرایطی که قحطی گسترده در جریان است، این میزان کافی نخواهد بود. گروه‌های امدادرسان تأکید دارند که تنها یک آتش‌بس کامل می‌تواند امکان کمک‌رسانی مؤثر به غیرنظامیان را فراهم کند.