خشونت‌های اخیر سوریه در دو استان ساحلی طرطوس و لاذقیه بین نیروهای دولتی و گروه‌های مسلح وفادار به بشار اسد، نگرانی‌ها درباره بی‌ثباتی بیشتر را برانگیخته است، و این در حالی است که رهبران منطقه‌ای و اروپایی خواستار لغو تحریم‌ها برای کاهش مشکلات اقتصادی این کشور هستند.
آگهی
گروه «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» گزارش داد که در این درگیری‌ها، دست‌کم ۴۰ کشتار عمده غیرنظامیان رخ داده که در مجموع ۹۷۳ غیرنظامی که بیشتر آن‌ها از شیعیان علوی‌ها هستند، کشته شده‌اند. صدها نفر از نیروهای مبارز دولت جدید سوریه نیز کشته شده‌اند.
وقتی احمد شرع، رئیس جمهوری موقت سوریه و نیروهای تحت امرش توانستند رژیم بشار اسد، رئیس جمهوری مخلوع را در دسامبر ۲۰۲۴ (۱۸ آذر ۱۴۰۳) سرنگون کنند، امیدواری محتاطانه‌ای در سوریه و اروپا شکل گرفت که روزهای سخت این کشور جنگ‌زده به پایان رسیده است.
اما اکنون برخی از این نگران هستند که مبادا نشان دادن روی گشاده به آقای شرع که گروه هیأت تحریر الشام او از سوی اتحادیه اروپا به عنوان گروه تروریستی طبقه‌بندی شده است، عجولانه و زیاد از حد بوده است.
حس نفرت درونی از علویان
در حالی که آقای شرع خواستار آرامش و صلح در کشور شده و کمیته‌ای برای بررسی درگیری‌ها تشکیل داده است تا نشان دهد که قصد آشتی دارد، اما همه حامیان او - به ویژه از سوی جمعیت سنی‌مذهب که ۷۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند - نظر مشابهی ندارند.
محمد، یکی از فرماندهان پیشین گروه موسوم به «ارتش آزاد سوریه» که خویشاوندانش عمدتا توسط رژیم اسد کشته شده و خودش اکنون در وزارت دفاع دولت جدید سوریه مشغول به کار است، معتقد است که نیروهای دولتی هیچ تقصیری در این زمینه ندارند.
وی با اشاره به بیش از نیم قرن حکومت خاندان اسد در سوریه گفت: «این بازماندگان سابقه کشتار و قتل عام مردم سوریه را دارند… آن هم به مدت ۵۴ سال.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
این حس نفرت درونی از علویان از سوی چندین سوری دیگر که یورونیوز با آن‌ها صحبت کرده نیز تکرار شد. برای برخی، مشکل در ارتباط اقلیت علوی شیعه با رژیم اسد و سرکوب مسلمانان سنی در آن زمان است. فردی که خواست نامش فاش نشود، با اعتراف گفت: «ما انسانیم، فرشته که نیستیم».
این حس انزجار فزاینده، به ترس علویان دامن زده است. برخی از آن‌ها از «قتل‌های انتقام‌جویانه» سخن گفته‌اند و گزارش‌های «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» مصراً تأکید دارند که اکثریت کسانی که کشته شدند، غیرنظامیان علوی بودند، که باعث تردید در ادعاهای مربوط به تحریک خشونت‌ها توسط این گروه اقلیت شده است.
تقاضا برای لغو تحریم‌های اعمال شده بر سوریه در دوران رژیم اسد
تأثیرات این خشونت‌ها تنها محدود به مرزهای سوریه نبوده است. رهبران کشورهای همجوار سوریه روز یکشنبه در عمان جمع شدند تا وضعیت کشور همسایه خود را بررسی کنند.
یک منبع دیپلماتیک ارشد عرب به یورونیوز گفت که اگرچه مقامات سوریه برای شرکت در جلسه وزیران امور خارجه دعوت شدند، اما دعوتنامه‌ای برای رؤسای دستگاه‌های اطلاعاتی سوریه فرستاده نشد.
پس از این کنفرانس، وزیران امور خارجه به اتفاق آرا خواستار لغو تحریم‌های اعمال شده بر سوریه در دوران رژیم اسد شدند تا مشکلات اقتصادی فاجعه‌بار سوریه که در آن حدود ۹۰ درصد جمعیت زیر خط فقر زندگی می‌کنند، کاهش یابد.
این وضعیت اقتصادی فاجعه‌بار به بی‌ثباتی در سوریه دامن می‌زند. کما اینکه این موضوع را یک تحلیلگر روابط بین‌الملل مستقر در قاهره، زمانی که او اوایل این ماه به سوریه سفر کرده بود، از نزدیک مشاهده کرده بود.
رافائل آنجیری به یورونیوز گفت که در سوریه امروز، «دله دزدی، سرقت خودرو، زورگیری خشونت‌آمیز و آدم‌ربایی پدیده‌های نادری نیستند.»
سوریه قوی، اما نه خیلی قوی؛ چالش‌های پیش روی اتحادیه اروپا و هم‌پیمانان غربی
آقای آنجیری معتقد است که «بدون لغو سریع تحریم‌های غربی، چرخه معیوب فقر و ناامنی احتمالاً منجر به تشدید شدید اوضاع خواهد شد.»
این موضوع سوالات مهمی را برای اتحادیه اروپا و هم‌پیمانان غربی به وجود می‌آورد، چرا که خشونت‌ها تنها چند روز پس از آن آغاز شد که اتحادیه اروپا و بریتانیا حداقل برخی از تحریم‌ها را لغو کردند.
اکنون آن‌ها باید بررسی کنند که آیا لغو بیشتر تحریم‌ها به کاهش تنش‌ها در کشور کمک می‌کند یا ممکن است اجازه دهد رژیمی خودکامه و خشونت‌آمیز قدرت را به دست گیرد و رشد کند.
منابع دیپلماتیک منطقه‌ای پشت درهای بسته گفته‌اند که آن‌ها نگران خشونت‌ها هستند، اما بیشتر از نبود یک دستگاه امنیتی یکپارچه نگرانند و از توافق اخیر «نیروهای [کُرد] دموکراتیک سوریه» برای پیوستن به یک ارتش متمرکز استقبال کردند.
با این حال، زندگی گذشته احمد شرع معروف به ابومحمد جولانی به عنوان رهبر گروه ممنوعه وابسته به القاعده یعنی گروه «جبهه النصره»، از چشم دیپلمات‌هایی که یورونیوز با آن‌ها صحبت کرده، دور نمانده است.
اما این چنین نیست که اثرات بی‌ثبات‌کننده رژیم اسد در منطقه مورد توجه مقامات غربی قرار نگرفته باشد. این منبع اظهار داشت که آن‌ها خواهان «یک سوریه قوی هستند، اما نه خیلی قوی».