با توجه به اینکه هرگونه حمایت بینالمللی در راستای ایجاد حکومتی مردمسالار در سوریه پس از سالها استبداد، امری حیاتی تلقی میشود؛ تصمیم اتحادیه اروپا مبنی بر لغو تدریجی تحریمها علیه این کشور میتواند تحول مثبتی محسوب شود.
بیش از یک ماه از سرنگونی رژیم بشار اسد میگذرد و رهبری جدید سوریه در تلاش است تا این تصور که سرنوشت انتقال قدرت در خاورمیانه شکست خورده است را به چالش بکشد.
در کشوری که با فروپاشی اقتصادی و اجتماعی بر جایمانده از رژیم اسد روبهرو است و از ساختاری پیچیده و متنوع از نظر قومیتی برخوردار میباشد، حمایت بینالمللی امری ضروری به نظر میرسد.
از این منظر، میتوان گفت که تصمیم اتحادیه اروپا در تاریخ ۲۷ ژانویه (هشتم بهمن) برای لغو تدریجی تحریمهای اعمال شده در طول جنگ داخلی سوریه یک گام اولیه مثبت است.
رهبران اروپایی در عین حفظ رویکرد محتاطانه خود، در اینجا عملگرایی خود را نشان دادند. از آنجائیکه دولت جدید سوریه وعدههایی در زمینه حکمرانی، احترام به اقلیتها و حقوق بشر داده است، اروپا نیز قصد دارد مقامات جدید سوریه را بر سر وعدههای داده شده پاسخگو نگه دارند.
البته این موارد جزء حقوق اساسی است و دلخواهی نیست؛ اما میتواند مبنایی برای بازسازی یک جامعه جنگزده و در عین حال تضمین آزادی بیان و صلح عمومی باشد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
مرحله اول کاهش تحریمها مشروط است و آنهایی که برداشته شدهاند در صورت عدم پایبندی مسئولان به قول خود بازگردانده میشوند.
در دوران جنگ داخلی سوریه، اتحادیه اروپا تحریمهای گستردهای را علیه بخشهای مختلف اقتصادی حکومت بشار اسد و افراد وابسته به این حکومت وضع کرد. ممنوعیت صادرات نفت سوریه و مسدود کردن دسترسی این کشور به کانالهای مالی بینالمللی از جمله تحریمهای کشورهای عضو اتحادیه اروپا علیه سوریه در دوران حکومت بشار اسد بود.
سایه فقدان سیاست مشخص از سوی آمریکا
پرونده سوریه پیچیدگیها و معضلات موجود در خروج از رژیم تحریمهای بینالمللی را برجسته میکند. چرا که هرگونه خروج از رژیم تحریمها باید با همه طرفهای مربوطه هماهنگ شود.
اقدامات اروپا تأثیر محدودی خواهد داشت مگر اینکه ایالات متحده اقدامات مشابهی را انجام دهد؛ به خصوص اینکه آمریکا از سال ۲۰۱۹ تحریمهای سنگینی تحت عنوان «قانون قیصر [سزار] برای حمایت از غیرنظامیان سوریه» اعمال کرده است. نام «قیصر» برگرفته از نام مستعار یک فراری سوری است که قتل عام در زندانهای سوریه را افشا کرد. این قانون در ایران با نام قانون «سزار» شناخته شدهتر است.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
دولت جدید آمریکا نیز مانند بسیاری دیگر دولتهای جهان از فروپاشی ناگهانی رژیم اسد غافلگیر شده است و تاکنون نتوانسته سیاست روشنی در مورد سوریه ارائه دهد.
حال باید دید که سوریه نیز مشمول تعریف تقلیلگرایانه دولت ترامپ از منافع ملی که اخیراً منجر به کاهش شدید کمکهای خارجی واشنگتن شده، میشود یا خیر.
برچسب تروریستی چه میشود؟
حضور نام گروه «هیات تحریر شام»در فهرستهای تروریستی غرب، اوضاع را پیچیدهتر میکند. قرار گرفتن نام این گروه در فهرستهای تروریستی قبلاً بر اساس اعتقادات جهادی رهبر آن یعنی احمد شرع بود که اکنون ادعا میکند که این ایدئولوژی را کنار گذاشته است.
هیات تحریر شام، یک گروه شبهنظامی اسلامی است که نقش کلیدی در سقوط رژیم بشار اسد داشت. این گروه پیشتر به عنوان شاخه القاعده در سوریه شناخته میشد و همچنین روابطی با داعش در منطقه داشت.
برچسب تروریستی حتی در شرایطی که دیپلماتهای غربی با رهبران جدید سوریه در دمشق دیدار کردند، مانع هر گونه همکاری یا ایجاد برنامههای کمکی میشود، زیرا ممکن است به نظر برسد که این برنامهها در حال تامین مالی تروریسم هستند.
طبق سندی که اخیرا به دست یورونیوز رسید، هرگونه تصمیم برای حذف نام گروههایی مرتبط با القاعده همچون هیات تحریر شام از فهرست گروههای تروریستی باید ابتدا در شورای امنیت سازمان ملل تصویب و سپس توسط اتحادیه اروپا اجرا شود.
رویکردی تدریجی و برگشتپذیر
اگر رهبری جدید سوریه نتواند شرایط زندگی روزمره - به ویژه پس از از دست دادن کمکهای نفتی ایران به دنبال خروج اسد - را بهبود بخشد، ناامیدی عمومی روند گذار را تضعیف خواهد کرد. چنین ناآرامیهایی میتواند به شکافهای فرقهای دامن بزند و چرخه خطرناکی از خشونت را آغاز کند.
اتحادیه اروپا تمایل دارد به بازسازی سوریه پسااسد کمک کند، اما بسیاری از کشورهای عضو این اتحادیه بر این نکته تأکید دارند که بروکسل باید رویکردی تدریجی و برگشتپذیر را درپیش گیرد تا بتواند اهرمهای فشار خود را در برابر حاکمان جدید سوریه حفظ کند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
بلومبرگ در اوایل ماه ژانویه گزارش داد که برخی از کشورهای گروه هفت و متحدان آنها به دنبال راههایی برای کمک به سوریه برای جایگزینی واردات نفت و مواد غذایی از روسیه هستند.
در جریان سفر وزرای خارجه و کشاورزی اوکراین در ماه دسامبر، این کشور محمولهای از گندم را به سوریه ارسال کرد و وعده تحویل محمولههای بیشتر داد.
مقامات اروپا امیدوار هستند که مقامات جدید سوریه چه در مورد ثبات منطقهای و چه در خصوص بازگشت سوریهای در تبعید موفق شوند.
صدها هزار نفر از سوریها در اروپا زندگی میکنند و در حالی که برخی از کشورهای اتحادیه اروپا درخواست پناهندگی آنها را به حالت تعلیق درآوردهاند، در حال حاضر تنها به کسانی که مایل به بازگشت هستند کمک میشود تا به خانه برگردند.