سنای ایالات متحده شامگاه دوشنبه ۲۰ ژانویه به اتفاق آرا صلاحیت مارکو روبیو بهعنوان وزیر خارجه آمریکا تایید کرد و این سیاستمدار راستگرای آمریکایی کوباییتبار که مواضعی سرسختانه در مورد جمهوری اسلامی ایران و چین دارد عنان سیاست خارجی ایالات متحده را در دست گرفت.
آقای روبیو که در جلسه بررسی صلاحیتش در سنا چین را «قدرتمندترین، خطرناکترین و نزدیکترین خطر همتراز» در تاریخ ایالات متحده توصیف کرده بود، قرار است در سهشنبه ۲۱ ژانویه، در نخستین روز کاریاش بهعنوان وزیر خارجه آمریکا با وزرای خارجه گروه موسوم به «کواد» یعنی استرالیا، ژاپن و هند دیدار کند.
گروه کواد متشکل از کشورهای آمریکا، هند، ژاپن و استرالیا است. این کشورها با روی هم رفته بیش از دو میلیارد نفر جمعیت، بیش از یکسوم تولید ناخالص داخلی جهان را دارند.
اگرچه مسائل امنیتی تنها بخشی از فعالیتهای کواد است، اما این گروه بهعنوان یکی از مولفههای اصلی راهبرد آمریکا در مواجهه با چین، بهویژه رفتارهای تهاجمی و ادعاهای ارضی گسترده آن در منطقه محسوب میشود. همین امر نیز باعث شده که چین این چهار کشور را به تلاش برای تشکیل «ناتوی آسیایی» متهم کند. اما ساختار کواد بسیار متفاوت است و پیمان دفاعی مشترکی که مولفه کلیدی در ائتلاف ناتو است، بین آنها وجود ندارد.
با این حال، کاخ سفید پس از اجلاس کواد در سپتامبر تاکید کرد که اعضا با شرکای منطقه همکاری میکنند تا «امنیت دریایی را تقویت کرده، آگاهی از حوزه دریایی را بهبود بخشیده و در جهت حفظ منطقه هند-آرام بهعنوان یک منطقه آزاد و باز بکوشند.»
در چهار سال ریاستجمهوری بایدن، همکاری دفاعی میان اعضای کواد عمیقتر شده است. ژاپن، استرالیا و آمریکا همگی بودجههای دفاعی خود را افزایش دادهاند و آمریکا بهطور فزایندهای بر منطقه آسیا-اقیانوسیه متمرکز شده است.
در اجلاس ماه سپتامبر که در دلاور، زادگاه بایدن برگزار شد، این کشورها توافق کردند که همکاری میان گارد ساحلی خود را برای بهبود قابلیتها و هماهنگیها گسترش دهند و پرسنل هندی، ژاپنی و استرالیایی بر روی کشتیهای آمریکایی در منطقه فعالیت کنند.
ژاپن و استرالیا نیز بهطور گستردهای استراتژیهای دفاعی خود را بازبینی کردهاند. استرالیا با ورود به توافق آکوس (AUKUS) با ایالات متحده و بریتانیا، به زیردریاییهای هستهای و قابلیتهای پیشرفته دیگر دست پیدا کرده است. اکنون نیز برگزاری این جلسه درست یک روز پس از مراسم تحلیف ترامپ و در نخستین روز کاری مارکو روبیو میتواند نشانه اهمیت «کواد» برای ایالات متحده باشد. این در حالی است که در چند وقت اخیر، چین بهطور تهاجمیتری ادعاهای ارضی منطقهای خود را دنبال کرده است که به درگیریهای مستقیم با فیلیپین و دیگران منجر شده است. پکن همچنین در حال تلاش برای ایجاد یک نیروی دریایی کامل با قابلیت فعالیت در دریاهای دور از سرزمین خود است و در این راستا به سمت ساخت ناوهای هواپیمابر هستهای پیش رفته است که نشاندهنده یک چالش در حال رشد جهانی است.
پنی وونگ، وزیر خارجه استرالیا، پیش از دیدار با روبیو روابط دوجانبه با آمریکا را «مهمترین رابطه استراتژیک ما» خواند و گفت که خوشحال است جلسهای میان کشورهای کواد بلافاصله پس از مراسم تحلیف برگزار میشود.
او در گفتگو با خبرنگاران در واشنگتن گفت: «این نشاندهنده تعهد مشترک همه کشورها به کواد است، تعهدی محکم در زمانی که همکاری نزدیک در منطقه هند-آرام بسیار مهم است.»