ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه این هفته میزبان چندین رهبر جهان، از جمله شی جین پینگ از چین، نارندرا مودی از هند و مسعود پزشکیان از ایران برای اجلاس سالانه بریکس است، گردهمایی کشورهایی که مسکو از آن‌ها برای تقویت وجهه و صف‌آرایی خود در برابر قدرت غربی استفاده میکند.
آگهی
این نشست فرصتی برای پوتین است تا به نحوی نشان دهد که پس از حمله به اوکراین و با وجود تحریم های غرب، منزوی نیست و بریکس را به عنوان موازنه‌ای مقابل قدرت جهانی ایالات متحده به نمایش بگذارد.
نشست امسال نسبت به سال گذشته در آفریقای جنوبی که پوتین به دلیل صدور حکم جلب از سوی دیوان کیفری بین‌المللی به اتهام جنایات جنگی در اوکراین، نتوانست در آن شرکت کند، تغییر قابل‌توجهی محسوب می‌شود. اگر او برای آن اجلاس به آفریقای جنوبی سفر می کرد، طبق قوانین بین المللی کشور میزبان موظف بود او را دستگیر کند.
محکومیت «سوء استفاده روسیه» از ریاست این گروه و حواشی شرکت دبیرکل سازمان ملل
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه از کشورهای شرکت کننده در نشست بریکس در کازان روسیه خواست تا از ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه بخواهند که به جنگ مسکو در اوکراین پایان دهد.
پیتر استانو، سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا، «سوء استفاده روسیه» از ریاست این گروه را محکوم کرد و اشاره کرد که حکم جلب ولادیمیر پوتین به قوت خود باقی است. وی افزود: «امیدواریم همه شرکت‌کنندگان در نشست کازان از این فرصت استفاده کنند و بار دیگر از پوتین بخواهند که جنگ علیه مردم اوکراین را به سرعت پایان دهد.»
سازمان ملل روز سه شنبه گفت، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در این نشست شرکت خواهد کرد، اقدامی که انتقاد اوکراین را برانگیخت.
سخنگوی اتحادیه اروپا در ادامه اظهار داشت که اتحادیه اروپا از حضور آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در اجلاس دفاع میکند و «اعتماد دارد که او درخواست از روسیه و پوتین برای توقف کامل و بدون قید و شرط تجاوزات وحشیانه علیه مردم اوکراین را تکرار خواهد کرد.»
پوتین و دستاوردهای نظامی روسیه در اوکراین
نشست امسال سران بریکس در شهر کازان روسیه در حالی برگزار می‌شود که کرملین با گذشت بیش از دو سال و نیم از تهاجمش به اوکراین و برانگیختن محکومیت‌های بین‌المللی همچنان به جنگ خود ادامه می‌دهد.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز چهارشنبه در اظهار نظری گفت: ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در جریان دیدارهای دوجانبه، رهبران خارجی را به تفصیل از وضعیت پیرامون اوکراین آگاه کرده و به همتایان خارجی خود در مورد موفقیت‌های ارتش روسیه در میدان نبرد و آنطور که او می‌گوید عدم تمایل کی‌یف به مذاکره توضیح داد.
پوتین روز سه‌شنبه در حاشیه اجلاس سران بریکس با رهبران چین، هند، آفریقای جنوبی و مصر دیدار کرد. او همچنین با دیلما روسف، رئیس بانک توسعه نوین، گفتگو کرد.
به گفته پسکوف، اکثر کشورها تمایل خود را برای عمل به عنوان میانجی ابراز کرده‌اند. وی گفت: «ما از چنین تلاش‌هایی قدردانی می‌کنیم. اما اول باید ببینیم که قرار است چه نتیجه‌ای از آن حاصل می‌شود.»
کشورهایی که خیال پیوستن به بریکس ندارند
مسکو گسترش بریکس را نشانه‌ای از افزایش نفوذ خود می‌داند. با این حال، خطرات بالقوه مرتبط با پیوستن به گروهی که به نظر می‌رسد تلاش‌های چین و روسیه برای به چالش کشیدن سلطه جهانی آمریکا را ترویج میکند، ممکن است برخی از کشورها را از پیوستن به آن منصرف کند.
گزارش‌های رسانه‌های محلی حاکی از آن است که قزاقستان تصمیم به پیوستن به این بلوک را ندارد.
اندونزی و الجزایر نیز اعلام کرده‌اند که به این زودی‌ها به آن ملحق نخواهند شد.
آرژانتین هم دعوت برای پیوستن به این نشست را رد کرد.
عربستان سعودی نیز با اینکه در جلسات بریکس شرکت میکند، اما هنوز درخواست عضویت خود را رسمی نکرده است.
به گفته پوتین، ۳۰ کشور علاقه مند به پیوستن به بریکس هستند. کرملین اعلام کرده است که در اجلاس بریکس فرمولی برای «شرکای» درجه دوم برای تبدیل شدن به اعضای تمام عیار مورد بحث قرار خواهد گرفت.
یکی از این کشورها ترکیه است که همانطور که کرملین در ماه سپتامبر اعلام کرد درخواست عضویت خود را داده است و بدین‌ترتیب اولین عضو ناتو خواهد بود که این کار را انجام می‌دهد.
چه کسانی در نشست امسال بریکس شرکت خواهند کرد؟
از ۳۸ کشور دعوت شده به اجلاس امسال انتظار می‌رود در مجموع ۳۲ کشور شرکت کنند و ۲۴ کشور رهبران خود را اعزام خواهند کرد.
رهبران بسیاری از کشورهای عضو از جمله سیریل رامافوزا، رئیس جمهوری آفریقای جنوبی، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر، ابی احمد نخست وزیر اتیوپی و محمد بن زاید آل نهیان رئیس امارات عربی متحده در این مراسم حضور دارند.
رئیس جمهور برزیل، لولا داسیلوا، سفر خود به اجلاس سران را پس حادثه‌ای که برای او پیش آمد لغو کرد و وزیر امور خارجه به جای او نماینده برزیل خواهد بود.
علاوه بر این، چندین رهبر از کشورهای خارج از بریکس از جمله رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان و نخست وزیر ویتنام فام مین چین در کازان حضور دارند.
در حالی که بریکس برای بسیاری از کشورهای موسوم به «جنوب جهان» جذاب است، اما همه اعضا با برنامه ضدغربی روسیه موافق نیستند. چین، روسیه و ایران این مسیر را پیش می برند، اما کشورهایی مانند برزیل، هند و آفریقای جنوبی موضع خنثی‌تری را ترجیح می‌دهند.
آیا عضویت در ناتو مانعی برای پیوستن به بریکس است؟
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز چهارشنبه گفت که عضویت در ناتو مانعی برای پیوستن به بریکس نیست.
این سخنگو در پاسخ به سوالی درباره احتمال عضویت ترکیه در این اتحادیه بریکس گفت: «از دیدگاه بریکس و رویکردهای اصلی بریکس، هیچ ممانعتی در این خصوص وجود ندارد.»
پیش از این، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه گفته بود که «صادقانه خواهان توسعه همکاری با این گروه است.» هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه نیز علاقه آنکارا به پیوستن به بریکس را تایید کرد.
عضویت در اتحادیه اروپا نیز مانعی برای پیوستن به بریکس نخواهد بود.
پسکوف خاطرنشان کرد که بریکس اصولاً برای شرکت کنندگان و شرکای خود شرایطی را تعیین نمی کند. «اینها انواع خواسته هایی است که در ناتو و اتحادیه اروپا معمول است: "شما یا با اتحادیه اروپا هستید یا با روسیه"، "شما یا در بریکس هستید یا در ناتو". اما در بریکس هیچ کس چنین چیزهایی را نمی گوید و همین‌ها است که این سازمان را جذاب‌تر میکند.»
سخنگوی کرملین همچنین یادآور شد که بریکس بدون اساسنامه یا توافقات الزام‌آور عمل میکند و«جنبه کلیدی اراده سیاسی است که کشورهایی را با چشم انداز مشترک برای توسعه آینده، چه در حوزه های سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی گرد هم می‌آورد.»