رقصیدن یا همان انجام حرکات موزون بارها و بارها از منظر شاعرانه و احساسی تحلیل شده است، با این حال تا کنون کمتر از جنبه علمی مورد تحقیق قرارگرفته است.
آگهیحالا اما محققان در یک مطالعه جدید، به وجود آمدن هماهنگی در رقص میان انسان‌ها را زیر ذره‌بین برده‌اند. آنها می‌خواستند بدانند چگونه به هنگام رقص، برای مثال در یک کلوب شبانه، ناگهان حرکات افراد با یکدیگر هماهنگ می‌شود.
محققان می‌گویند این امر تا حدودی به این دلیل است که موسیقی در حال پخش، به عنوان مترونوم عمل می‌کند و ضرباهنگ حرکات ما را تعیین می‌کند.
در همین حال به گفته آنان یک مؤلفه اجتماعی نیز وجود دارد: حرکات رقص به عبارتی «مسری» هستند و بین افرادی که در حال رقص هستند گسترش پیدا می‌کنند.
جاکومو نومبر، عصب‌شناس و مدیر آزمایشگاه عصب‌شناسی ادراک و عمل (NPA Lab) که هدایت این مطالعه را بر عهده داشت، در این باره می‌گوید: «این چیزی است که همه ما می‌دانیم، اما اطلاع نداشتیم چرا این اتفاق می‌افتد و چگونه این فرآیند همگام‌سازی در سطح تقریباً ناخودآگاه کار می‌کند. این چیزی است که می‌خواستیم بفهمیم.»
برای انجام این تحقیق، تیم پژوهشگران یکی از آزمایشگاه‌های خود در رم را به صحنه رقص تبدیل کردند. محققان کاغذ‌های رنگی را روی لامپ‌های آزمایشگاه چسباندند تا به فضای یک دیسکو شبیه شود. سپس ۷۰ نفر را دعوت کردند، به آنها هدفون دادند و موسیقی‌هایی از ویتنی هیوستون تا مایکل جکسون را برای آنها پخش کردند.
فلیکس توماس بیگاند، از محققان این آزمایشگاه و نویسنده اصلی این مطالعه، در این باره می‌گوید: «یک دوربین حرکات رقصندگان را در چهار ترکیب ممکن ضبط کرد: زمانی که رقصنده شرکت‌کننده دیگر را می‌بیند و در حال گوش دادن به همان موسیقی است. هنگامی که رقصنده شرکت‌کننده دیگر را نمی‌بیند، اما در حال گوش دادن به همان موسیقی است. زمانی که رقصنده شرکت‌کننده دیگر را می‌بیند، اما به همان موسیقی گوش نمی‌دهد و در آخر زمانی که رقصنده شرکت‌کننده دیگر را نمی‌بیند و به همان موسیقی گوش نمی‌دهد.»
وی با بیان اینکه به این ترتیب یک پایگاه داده بزرگ درست شد، اضافه کرد: «ما متوجه شدیم که یک دسته از حرکات با موسیقی و دسته دیگری از حرکات با پارتنر رقص هماهنگ می‌شود. این دو فرآیند با هم تداخل نداشتند، چیزی که ما انتظارش را نداشتیم. آنها کاملاً مستقل بودند و تعاملی ندارند.»
آقای بیگاند گفت برای مثال حرکت به طرفین یا چرخاندن دست‌ها، حرکاتی هستند که تقلید می‌شوند، در حالی که بالا بردن دست‌ها یا حرکت سر به جلو و عقب (مانند کنسرت راک) حرکاتی هستند که توسط موسیقی هدایت می‌شوند.
به گفته محققان، تنها یک نوع حرکت وجود داشت که ثابت کرد ماهیتی ترکیبی دارد: بالا و پایین پریدن.
دکتر نومبر می‌گوید: «مثل اینکه یک مترونوم داخلی داشته باشیم. بالا و پایین پریدن تعاملات اجتماعی را بسیار قدرتمند می‌کند، گویی در تلاش برای یافتن یک فضای مشترک با دیگران هستید.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
وی با بیان اینکه جست و خیز یک هویت قبیله‌ای دارد و در خدمت اتحاد یک گروه است، گفت نمونه‌های چنین حرکات هماهنگی در رقص‌های جمعی، در کلوب‌های شبانه، کنسرت‌ها و همچنین در اعتراضات و تماشگران بازی‌های فوتبال که می‌خواهند تیم خود را تشویق کنند دیده می‌شود.
ساشا فروهولز، استاد واحد علوم اعصاب در دانشگاه زوریخ سوئیس، در این باره می‌گوید: «مطالعات بیشتر به این مفهوم اشاره می‌کنند که همگامی حرکات بین انسان‌ها معمولاً به صورت ضمنی رخ می‌دهد، ولو آن‌که انسان‌ها خود معمولا متوجه نباشند که دارند حرکاتشان را هماهنگ می‌کنند.»
وی اضافه کرد: «این فرآیند که بدون نیاز به عامل خارجی اتفاق می‌افتد، با شنیدن همان موسیقی تقویت می‌شود.»
هماهنگ‌سازی حرکات به هیچ وجه منحصر به انسان نیست و این چیزی است که در طبیعت و در میان جانداران دیگر نیز دیده می‌شود. هرچند میمون‌ها در آن مهارت خاصی ندارند، اما مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد نوعی هماهنگی هنگام راه رفتن آنها دیده می‌شود.
آگهیحشراتی نظیر مورچه‌ها و زنبورها این کار را به ویژه برای سازماندهی زیست در کلنی یا کندو انجام می‌دهند. ماهی‌ها و پرندگان نیز برای ترساندن یا دور کردن شکارچیان با هم هماهنگ می‌شوند.
دانشمندان می‌گویند در واقع موسیقی این توانایی موجود در پایگاه ژنتیکی ما را تقویت کرده و آن را پدیدار می‌کند.
دمیان فرین، محقق در دانشگاه زوریخ که سال‌هاست رقص ظریف و هماهنگ را در گله‌های پرندگان مطالعه کرده است، می‌گوید: «همگام‌سازی به معنای چیزهای مختلفی است. به عنوان مثال، همه پرندگان ممکن است در واکنش به یک شکارچی هماهنگ با هم پرواز کنند، اما به احتمال زیاد همزمان بال‌های خود را تکان نمی‌دهند. گله‌های سار ساختار فضایی بزرگی را حفظ می‌کنند، اما نه ضرباهنگ بال‌‌زد‌ن‌هایشان را.»
دکتر نومبر می‌گوید: «ممکن است فکر کنید که یک حرکت رقص پر زرق و برق به خودی خود به وجود آمده، اما اگر به اطراف نگاه کنید ممکن است متوجه شوید که شخص دیگری نظیر آن را انجام می‌دهد. و تشخیص اینکه چه کسی اول این کار را انجام داده دشوار خواهد بود، زیرا این تقلید در سطح عمیق و ناخودآگاه کار می‌کند و در ژن ما حک شده است.»
آگهینتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Current Biology» منتشر شده است.