بیش از ۲۰ کشور عضو ناتو بر سر این موضوع که مارک روته، نخستوزیر هلند به عنوان دبیرکل جدید ناتو برگزیده شود، به توافق رسیدند. این خبر روز چهارشنبه از سوی «پولیتیکو» به نقل از دو مقام ارشد هلندی اعلام شد.
آگهیآخرین کشورهایی که به این فهرست پیوستند، ایالات متحده و بریتانیا بودند که روز پنجشنبه از مارک روته برای جانشینی ینس استولتنبرگ به عنوان دبیرکل بعدی ناتو حمایت کردند و او را در موقعیتی قوی برای تصاحب این پست قرار دادند.
ینس استولتنبرگ در ماه اکتبر این مقام را ترک خواهد کرد و جانشین او هرکه باشد، همچنان وظیفه حمایت همهجانبه و پرهزینه از اوکراین در برابر تهاجم روسیه را بر عهده دارد و در عین حال باید از هرگونه اقدام برای تشدید تنشها و ورود به جنگ مستقیم با روسیه خودداری کند.
با توجه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در سال جاری میلادی، یکی دیگر از چالشهای دبیرکل جدید ناتو احتمالا رویارویی با دونالد ترامپ خواهد بود که اکنون سوالات جدی درباره تعهدش در دفاع از متحدان ناتو مطرح است.
ترامپ در اوایل این ماه گفت از کشورهایی که هزینههای دفاعی ناتو را تامین نکنند، محافظت نخواهد کرد و حتی روسیه را برای حمله به آنها تشویق خواهد کرد.
مارک روته نیز در واکنش به چنین سخنانی اعلام کرده بود که اروپا باید از «ناله کردن» درباره ترامپ دست بردارد و در عوض بر آنچه میتواند برای اوکراین انجام دهد، متمرکز شود.
«اجماع» بر سر دبیرکلی ناتو
مارک روته ۵۷ ساله، با سابقهترین رهبر هلند محسوب میشود. او در ژوئیه ۲۰۲۳ میلادی پس از اختلافات در دولت ائتلافی هلند بر سر سیاستهای مهاجرتی از مقامش استعفا داد و بر همین اساس تا زمان پایان مذاکرات ائتلاف پس از انتخابات ۲۲ نوامبر در این کشور، همچنان بطور موقت در این سمت فعالیت میکند.
یکی از مقامات ناتو که نامش فاش نشده، در این باره به پولیتیکو گفت: «پس از مذاکرات بسیارفشردۀ متحدان، اکنون بیش از ۲۰ عضو ناتو، آماده حمایت از نخستوزیر روته به عنوان دبیرکل بعدی هستند.»
رویترز نیز به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت که «رئیس جمهور بایدن قویاً از نامزدی مارک روته به عنوان دبیرکل بعدی ناتو حمایت میکند».
او افزود: «نخستوزیر روته درک عمیقی از اهمیت این اتحاد نظامی دارد و رهبری او در این زمان حساس، به خوبی به اتحاد خدمت میکند.»
آقای روته از ماه نوامبر رایزنیها برای کسب این مقام را آغاز کرد و اکنون نام او بیش از هر نامزد دیگری از سوی ۳۱ دولت عضو این اتحاد نظامی مطرح میشود.
بر اساس قوانین ناتو، دبیرکل باید «با اجماع» انتخاب شود؛ به این معنی که روته باید حمایت باقی کشورها را نیز جلب کند.
انتظار میرود که با نزدیک شدن به ماه ژوئیه یعنی زمان برگزاری نشست سران ناتو در واشنگتن، فشار بر اعضای ناتو برای تایید مارک روته به عنوان دبیرکل جدید بهتدریج بیشتر شود. او جایگزین ینس استولتنبرگ خواهد شد که از سال ۲۰۱۴ میلادی ریاست ناتو را برعهده داشت.
ترکیه، مجارستان و کشورهای بالکان
شمار کشورهایی که هنوز حمایت خود را از روته اعلام نکردهاند، حدود ۱۰ کشور است و این کشورها به دلایل مختلف از این کار جلوگیری میکنند.
بطور مثال، ترکیه از روته خواسته است که برای کشورهای اتحادیه اروپا در این اتحادیه امتیاز ویژهای قائل نباشد و مجارستان نیز با روته به دلیل انتقادات شدید نخستوزیر هلند از وضعیت دموکراسی در این کشور اختلافات طولانیمدتی دارد.
موضع کشورهای بالتیک نیز با توجه به وضعیت اوکراین و تلاشهایی که برای الحاق این کشور به ناتو میشود، هنوز چندان روشن نیست.
آگهیدر حال حاضر مارک روته تنها نامزد رسمی این پست است.
پیش از این اگرچه کایا کالاس، نخستوزیر استونی در جریان رویدادی در ماه نوامبر که به میزبانی پولیتیکو برگزار شد از تمایل خود برای دبیرکلی ناتو خبر داده بود، اما مقامات ناتو میگویند که او نامزدی خود را برای این مقام هرگز بطور رسمی اعلام نکرده است.
کریشیانیس کارینش، وزیر خارجه لتونی نیز همین وضعیت را دارد. آقای کارینش سال گذشته تلاش مختصری در این باره انجام داد تا صرفا میزان حمایت دیگر کشورها از نامزدی احتمالیاش را بسنجد.
مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک که برخی از او به عنوان جانشین احتمالی استولتنبرگ یاد کرده بودند نیز روز پنجشنبه به حدس و گمانها پایان داد و گفت که اگر این سمت به او پیشنهاد شود، آن را رد خواهد کرد.
آگهیینس استولتنبرگ، نخستوزیر سابق نروژ از سال ۲۰۱۴ میلادی به عنوان رئیس ناتو فعالیت میکند.
دوره ریاست او در ژوئیه سال گذشته میلادی برای چهارمین بار پیاپی تمدید شد زیرا این ائتلاف ترجیح داد در بحبوحه جنگ روسیه علیه اوکراین، به جای تلاش برای توافق بر سر جانشینی او، همچنان از یک رهبر باتجربه استفاده کند.