این نخستینبار نیست که دولتی برای بازداشت یکی از منتقدین خود از این حربه استفاده میکند. از جمله آنها میتوان به اقدام دولت ایران در بهزمین نشاندن هواپیمای مسافربری حامل عبدالمالک ریگی اشاره کرد.
یک نهاد تخصصی سازمان ملل ۱۹ ژوئیه پس از بازبینی پرونده پرواز شماره ۴۹۷۸، بهزمین نشاندن هواپیمای شرکت رایانایر را غیرقانونی دانست و اقدام دولت بلاروس را محکوم کرد.
سازمان بینالمللی هوانوردی کشوری (ایکائو) با استناد به مکالمه برج مراقبت فرودگاه مینسک با خلبان پرواز و مدارک و اطلاعات جدیدی که اخیرا دریافت کرده، به این نتیجه رسیده که «تهدید بمبگذاری» در این پرواز، ساختگی و بهمنظور منحرف کردن هواپیما به سمت فرودگاه مینسک و بهزمین نشاندن اجباری آن بوده است.
در تاریخ ۲۱ ماه مه ۲۰۲۱ پرواز رایانایر که از یونان عازم لیتوانی بود در زمان عبور از حریم هوایی بلاروس با این ادعا که با تهدید بمب روبرواست توسط جنگنده بلاروسی برای فرود به فرودگاه مینسک هدایت شد. پس از آن بود که رامان پراتسویچ، خبرنگار منتقد رژیم بلاروس و سوفیا ساپگا( شریک زندگیاش) که از سرنشینان این پرواز بودند بازداشت شدند. پراتسویچ از سوی دستگاه قضایی بلاروس تحت تعقیب بود.
برخی از کشورهای غربی بلافاصله این حادثه را مصداق بارز «هواپیماربایی دولتی» توصیف کردند. البته این نخستینبار نیست که دولتی برای بازداشت یکی از منتقدین خود از این حربه استفاده میکند. از جمله آنها میتوان به اقدام دولت ایران در بهزمین نشاندن هواپیمای مسافربری عبدالمالک ریگی اشاره کرد. هواپیمای مسافربری حامل رهبر پیشین گروه جندالله در فوریه ۲۰۱۰ زمانیکه از دبی به قرقیزستان پرواز میکرد با اسکورت جنگندههای ایرانی مجبور به فرود اجباری شد. ریگی دستگیر و چند ماه بعد اعدام شد.
نتایج تحقیقات ایکائو نشان میدهد که «هشدارامنیتی» بهدستور مقامات عالیرتبه دولت بلاروس به اطلاع خدمه و خلبان این پرواز میرسد. شورای سازمان بینالمللی هوانوردی کشوری که متشکل از ۳۶ کشور است از رئیس خود خواسته تا نتیجه این تحقیق برای آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال شود. ماموریت اصلی ایکائو هماهنگسازی استانداردهای بینالمللی پروازی و مدیریت خطوط هوایی در سطح جهان است اما از قدرت اجرایی و تحریمی برخوردار نیست. نماینده روسیه در ایکائو که کشورش از متحدین نزدیک رژیم لوکاشنکو محسوب میشود با شناسایی دولت بلاروس بهعنوان بانی اصلی «مداخله غیرقانونی» بشدت مخالفت کرده است.
ماه گذشته سوفیا ساپگا شریک زندگی رامان پراتسویچ که در دادگاه بلاروس به جرم «تحریک نفرت اجتماعی» و «جمع آوری غیرقانونی اطلاعات شخصی» به ۶ سال زندان محکوم شده، از الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور این کشور تقاضای عفو کرد. این درحالیست که آقای پراتسویچ همچنان در حبس خانگی و در انتظار محاکمه است.