راب مالی، فرستاده ویژه آمریکا در گفتگوهای احیای برجام، قرار است روز چهارشنبه با حضور در کنگره آمریکا در مورد آخرین وضعیت مذاکرات توضیح دهد.
آگهیرابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران و گفتگوهای احیای برجام، روز چهارشنبه ۴ خرداد با حضور در کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا در مورد آخرین وضعیت مذاکرات توضیح خواهد داد.
در حالیکه گفته میشد احیای توافق برجام پس از ماهها مذاکره پیشرفت خوبی داشته است، قرار داشتن نام سپاه پاسداران در «فهرست سازمانهای تروریستی خارجی» یکی از موانع بر سر راه رسیدن به توافق تلقی میشود.
مجلس سنای آمریکا حدود یک ماه پیش یک قطعنامه غیرالزامآور از سوی هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در مخالفت با حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی صادر کرد و از دولت آمریکا خواست تا به تلاشها برای محدود کردن فعالیتهای منطقهای ایران ادامه دهد.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در تاریخ ۲۰ اردیبهشت گفته بود که از ۱۰۷ تحریمی که دولت بایدن علیه ایران اعمال کرده است، ۸۶ مورد از آنها – معادل حدود سه چهارم - علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا نیروهای نیابتی آن اعمال شده است.
گستره رژیم تحریمهای ایالات متحده علیه سپاه پاسداران تا کجا است؟
ایالات متحده از حدود پانزده سال پیش تا کنون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و همچنین نمایندگیها و شرکتهای خارجی حامی آن را بر اساس حداقل هشت فرمان اجرایی و شش ماده قانونی تحریم کرده است.
ایالات متحده در ۲۶ فروردین ۱۳۹۸ نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی قرار داد. این اقدام آمریکا در چارچوب کارزار موسوم به «فشار حداکثری» علیه ایران قرار میگرفت. کارزاری که همزمان با خروج آمریکا از توافق برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، توسط دولت وقت ترامپ علیه ایران به راه انداخته شد.
فهرست «سازمانهای خارجی تروریستی» اغلب با سایر فهرستهای تروریستی که توسط دولت ایالات متحده معرفی میشود، اشتباه گرفته میشود. این فهرستها به ترتیب شامل «فهرست دولتهای حامی تروریسم»، «فهرست مشخصا ویژهی تروریستها»؛ «فهرست مشخصا ویژهی تروریستهای جهانی»؛ و فهرست «مشخصا ویژهی اتباع و افراد» میباشد.
در نهایت همه این فهرستها توسط دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا موسوم به «اوفک» ذیل یک فهرست کلی گنجانده میشوند.
در این مرحله، ایران تنها خواهان حذف نام کلیت سپاه از فهرست سازماهای تروریستی خارجی است و همچنان ممکن است بخشها و افرادی از آن در سایر فهرستهای تحریمی باقی بمانند.
تصمیم دولت بایدن مبنی بر حفط نام سپاه در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی
به گفته یک مقام ارشد غربی، آمریکا تصمیم خود مبنی بر عدم خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی را اتخاذ کرده است.
نشریه پولیتیکو در تاریخ ۳ خرداد به نقل از یک فرد مطلع گفته است که رئیس جمهور آمریکا در جریان یک مکالمه تلفنی در روز ۴ اردیبهشت با نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، این تصمیم خود را اعلام کرده و گفته است که این تصمیم صد در صد قطعی است و فرصت کنار آمدن با ایران تمام شده است.
نخست وزیر اسرائیل ساعتی پس از انتشار این گزارش در توییتی ضمن تشکر از این قصد بایدن نوشت: «از تصمیم دولت آمریکا برای حفظ نام سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی استقبال میکنم؛ چرا که جایش همانجاست»
یک سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در واکنش به توئیت نخست وزیر اسرائیل گفته است که «در مورد مکالمات شخصی دیپلماتیک اظهار نظر نمیکنیم.»
از ماه گذشته و در پی اعلام یکی از نمایندگان اسرائیل مبنی بر احتمال استعفا و متعاقبا از دست دادن اکثریت کرسیهای دولت ائتلافی، دولت مستقر تحت فشارهای داخلی قرار دارد. طرح محتوای این مکالمه از سوی حساب توئیتر منتسب به نخست وزیر اسرائیل و نحوه واکنش مقامات کاخ سفید به آن این گمانه را میتواند مطرح کند که به نوعی بهره برداری سیاسی در داخل اسرائیل است.
اسرائیل یکی از سرسختترین منتقدان خروج احتمالی نام سپاه پاسداران از این فهرست است. دفتر نخست وزیری اسرائیل هنوز در این رابطه هیچگونه اظهارنظری نکرده است.
آگهیحذف نام سپاه از این فهرست تا چه حد با احیای برجام در هم تنیده است؟
برخی مقامات آمریکایی خاطرنشان میکنند که از نظر فنی قرار گرفتن برچسب تروریستی بر روی نام سپاه هرگز بخشی از خود توافق هستهای نبوده است و باید بتوان با وجود این نامگذاری باز هم به توافق بازگشت.
اما گروه دیگر استدلال میکنند که این نامگذاری در قالب همان کارزار فشار حداکثری دولت وقت ترامپ علیه ایران بوده است تا راه برای بازگشت برجام از نظر سیاسی و حقوقی برای دولتهای بعدی دشوارتر شود.
این در حالیست که پیشتر نشریه پولیتیکو از یک مقام آمریکایی مطلع نقل کرده بود که «موضع آمریکا این است که مادامی که گامهایی از سوی ایران مبنی بر ارائه تضمینهای امنیتی برداشته نشود، واشنگتن نام سپاه را از فهرست سارمانهای تروریستی بر نخواهد داشت. به ویژه اینکه تهدیدهایی از سوی سپاه همچنان در جریان باشد»
اشاره به «تهدیدهای در جریان» میتواند شامل طرح انتقام و مجازات مقامات آمریکایی باشد که در تصمیم برای کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس نقش داشتهاند. همچنین به زعم بسیاری در آمریکا، مقابله ایران با اسرائیل از دیگر تهدیدهای در جریان از سوی ایران تلقی میشود.
آگهیاسرائیل از سوی ایران متهم به انجام ترورهای متعدد در داخل خاک ایران است. یکی از آخرین نمونههای آن کشته شدن یکی از اعضای سپاه به ضرب گلوله در روز یکشنبه گذشته بود. هرچند هنوز ایران مستقیما اسرائیل را مسئول این عملیات ندانسته است.
بسیاری از حامیان آمریکایی احیای برجام استدلال میکنند که حذف نام سپاه پاسداران از این فهرست در عمل چیزی را تغییر نمیدهد چرا که تحریمهای بسیاری همچنان علیه سپاه باقی خواهند ماند. ولی آنچه مهم است حفط برجام و محدودیتها بر برنامه هستهای ایران است.
در سوی دیگر اما بسیاری معتقدند که آنچه از محدودیتهای برجام بر برنامه هستهای ایران باقیمانده بسیار ناچیز است و بر اساس آن، بسیاری از بندهای آن از جمله در زمینه تحریمهای تسلیحاتی منقضی خواهد شد و در نتیجه دلیلی برای احیای آن وجود ندارد.