«رابطه‌‌مان با اتحادیهٔ اروپا و آمریکا روزبه‌روز بدتر شده، چون رئیس جمهور فعلی تلاش کرده تا فقط با روسیه روابط حسنه داشته باشد»
مولداوی، ماه آینده، یعنی در نوامبر، انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد کرد، و رأی‌دهندگان این کشور باید از میان دو نامزد یعنی ایگور دودون، هوادار روسیه، و مایا ساندو، پیرو اتحادیه اروپا یکی را برگزینند.
به همین مناسبت یورونیوز، از هر دوی این نامزدها دعوت کرده تا با ما گفتگویی دربارهٔ دیدگاه‌های خود داشته باشند. مایا ساندو دعوت یورونیوز را پذیرفت و آنچه در زیر می‌خوانید مشروح گفتگوی وی با یورونیوز است.
یورونیوز: مایا ساندو، نخست‌وزیر پیشین و نامزد کنونی ریاست جمهوری مولداوی در این گفتگو با ماست. بسیار ممنونیم. رأی‌دهندگان عمیقا دو دسته شده‌اند، چطور می‌خواید آنها رل را ترغیب کنید که به شما رأی بدهند؟
مایا ساندو: خب، پیش از هرچیز مولداوی بر سر دوراهی است. دولت ما یا به یک دولت کارآمد با رهبری درست تبدیل می‌شود یا به یک دولت درمانده. دولت کارآمد پیش از هرچیز یعنی دولتی که جلوی فساد را می‌گیرد، مردم را تشویق به‌کار کرده، شغل ایجاد می‌کند و حقوق و مستمری می‌دهد. این ساده است و چیزی است که همهٔ شهروندان مولداوی می‌خواهند. الان یک‌سوم شرکت‌های کشور نزدیک به ورشکستگی‌اند، چون مقامات فعلی کاری برای اقتصاد نکرده‌اند. میزان مستمریِ اکثر بازنشستگان ما زیر خط فقر است. و اینها مسائلی است که همهٔ مردم، با هر گرایش ژئوپولیتکی، آن را می‌فهمند. و ما تلاش داریم آنها را با این اهداف متحد کنیم.
یورونیوز: به مسألهٔ فساد بر می‌گردیم، امّا شما پیشتر دربارهٔ سیاست خارجی گفته‌اید که وقت در پیش گرفتن سیاستی پویا و مسئولانه رسیده. این سیاست چه خواهد بود، و نگاه شما به موضع‌گیری سیاسی مولداوی چیست؟
مایا ساندو: سیاست خارجی کشور ما، تحت مدیریتِ ریاست جمهوری فعلی، توازنش را کاملا از دست داده. برای نمونه، ما دو همسایه داریم، یعنی رومانی و اوکراین. و با مدیریت آقای دودون، روابط ما با این دو همسایه کاملا متوقف شده. رابطه‌‌مان با اتحادیهٔ اروپا و آمریکا هم روزبه‌روز بدتر شده، چون رئیس جمهوری تلاش کرده تا فقط با روسیه روابط حسنه داشته باشد، اما حتی از رابطه با روسیه هم فقط برای منافع شخصی استفاده کرده، نه برای حلّ مسائل کشور. تازه می‌دانیم که روسیه در زمینه‌های فنّی و توسعه هیچگونه همکاری با ما نکرده و برای همین است که باید به یک سیاست خارجی متوازن برگردیم و روابطمان را با رومانی و اوکراین، و نیز با اتحادیه اروپا و آمریکا خوب کنیم. من خواستار عضویت در اتحادیهٔ اروپا هستم، و اگر رئيس جمهور بشوم پیگیر این کار خواهم شد.
یورونیوز: به چالش‌ها و تنش‌های اصلی موجود در کشور اشاره کردید، گرایش به غرب و گرایش به روسیه. چطور می‌خواهید میان این دو گرایشِ عمده مصالحه برقرار کنید؟
مایا ساندو: چنانکه گفتم اکثر اهالی مولداوی، و احتمالا همهٔ آنها، می‌خواهند در کشورشان زندگی و رفاه خوبی داشته باشند. می‌خواهند از شرّ فساد خلاص شوند. باید یادآوری کنم که یک‌سوم جمعیت ما برای این از کشور رفته‌اند که آیندهٔ روشنی در وطنشان نمی‌دیدند. مسائلی که باید حل کنیم اینهاست. ما رئيس جمهوری می‌خواهیم که بتواند از منافع ملّی‌مان دفاع کند، حالا چه در رابطه با روسیه باشد چه در رابطه با هر کشور دیگر. ما باید به این شکل به یک سیاست خارجی متوازن برسیم، چیزی که ما رسیدن به آن را تضمین می‌کنیم.
یورونیوز: شما دربارهٔ نزدیکتر شدن به اتحادیهٔ اروپا، به برخی نکات اشاره کردید. از طرفی، این اتحادیه بارها اعلام کرده که در مورد مولداوی، نگران حاکمیت قانون و فساد است. اگر شما در رأس کار باشید و بخواهید ارزشهای مولداوی را با ارزشهای اتحادیه اروپا هماهنگ‌تر کنید، چطور با مسائلی نظیر فساد و قانون‌مندی برخورد می‌کنید؟
مایا ساندو: این یکی از نکاتی بود که سبب شد من و همکارانم وارد سیاست شویم، چون متوجه شدیم مقامات کشور دارند میلیون‌ها میلیون از حق مردم می‌دزدند. ما فکر کردیم وقت آن رسیده که وارد کار شویم و طبقهٔ حاکم مولداوی را پاکسازی کنیم. برای داشتن نظام قضایی مستقل و نهادهای ضدفساد جنگیده‌ایم. ما اصلاحاتمان را پارسال، وقتی من هنوز نخست‌وزیر بودم آغاز کردیم. بعد سیاستمداران فاسد، دولت را منحل کردند. ولی ما می‌خواهیم کارمان را ادامه بدهیم. یکی از اهداف عمدهٔ ما همین است که جلوی فساد را بگیریم، و دولتی قوی و نهادهایی کارآمد ایجاد کنیم، که از حق مردم دفاع و حاکمیت قانون را تضمین کنند.
یورونیوز: یعنی نظام قضایی کشور زیرورو می‌شود؟
مایا ساندو: قطعاً. اصلاحاتی که سال گذشته پیشنهاد کردم همین بود، یعنی پاکسازی نظام قضا و دادرسی. و همین، یکی از دلایلی بود که سیاستمداران فاسد، دولت را منحل کردند. اما این امر یکی از اهداف عمدهٔ برنامهٔ ریاست جمهوری من است.
یورونیوز: دربارهٔ نتایج انتخابات، می‌دانم که پیشتر هشدار داده‌اید که مولداوی ممکن است شبیه بلاروس بشود، و احتمالا اعتراضات خیابانی و بازداشت‌های پرشمار پیش بیاید. فکر می‌کنید کشورتان بتواند با پیامدهای اقتصادی ناآرامی اجتماعی کنار بیاید؟
مایا ساندو: ما انتخابات آزاد و منصفانه می‌خواهیم و دائما به مقامات همین را می‌گوییم. مشکل اینجاست که ایگور دودون، رئيس جمهوری فعلی می‌داند که ممکن نیست که در یک انتخابات آزاد و منصفانه برای بار دوم انتخاب شود. زیرا مردم تا حالا فهمیده‌اند که او فاسد و بی‌‌کفایت است و دروغ می‌گوید. پس او می‌خواهد انتخابات را دستکاری کند. بارها جداً پیغام داده‌ایم تا جلوی این کار را بگیریم و اگر بخواهد به این کارش ادامه بدهد هشدار می‌دهیم که مردم به خیابان‌ها خواهند آمد، چون به ما می‌گویند که این کار را خوساهند کرد. تجربهٔ انتخابات ۲۰۱۶ و انتخابات پارلمانی ۲۰۱۹ که آزاد و منصفانه نبود پیش چشم ماست. مردم فریاد زدند: «کافی یعنی کافی.»
یورونیوز: چه چیزی باعث شده مطمئن باشید که انتخابات بنا نیست آزاد و منصفانه باشد. براساس چه شواهدی این را می‌گویید؟
مایا ساندو: خب اتفاقاتی را که می‌افتد می‌بینیم. برای نمونه، دودون و رژیمِ پِلاهوت‌نیوک از منطقهٔ ترانس‌نیستِریا رأی خریدند. این منطقه از کشور جدا شده و ما شواهد زیادی داریم که آنها به مردم اینجا پول داده‌اند و آنها را با ماشین آورده‌اند تا در مولداوی رأی بدهند. و دیده‌ایم که به مردمِ عمدتاً فقیرِ حاشیهٔ رود نیستر پول داده‌اند، و این کار سیاستمداران فاسد مولداوی بوده.
یورونیوز: سوالی دارم دربارهٔ یکی از بزرگترین چالشهایی که چه شما چه رئيس جمهوری فعلی با آن روبروست، یعنی بحران کرونا. موارد ابتلا در مولداوی دائم افزایش می‌يابد. شما برای مهار این بحران چه برنامه‌ای دارید که همزمان سلامت مردم و رشد اقتصاد را حفظ کند؟س
مایا ساندو: خب، وضعیت واقعاً خیلی بد است. اوّل باید بیشتر تست بگیریم. مقامات مولداوی به توصیه‌های پزشکان گوش نکرده‌اند. از تعداد بسیار کمی تست گرفتند، برای قرنطینهٔ بیماران هم اقدام خاصی نکردند. و دیگر اینکه، لازم است بخش پزشکی را تقویت کنیم، چون کارکنان بهداشت در وضعیتی بحرانی هستند. این کارها الویت دارد. اما در زمینهٔ حلّ‌وفصل بحران اقتصادی هم باید فوراً دست‌به‌کار شویم، چون همانطور که گفتم، یک‌سوم شرکت‌های مولداوی در مرز ورشکستی‌‌اند، و باید برایشان سرمایه‌گذار و منابع مالی فراهم کنیم، به‌خصوص برای شرکت‌های کوچک و متوسط.