چالشهای ناشران در نمایشگاه کتاب تهران: از کمبود کاغذ تا سانسور
نظرها
سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۴ اردیبهشت ماه در مصلای تهران برپا شده است.
اما بازار کتاب در چند سال اخیر و به‌ویژه پس از تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران شاهد افزایش قیمت شدید و نیز کاهش تیراژ کتاب‌ها بوده است.
یورونیوز در این فرصت در گفتگو با دو ناشر شرکت‌کننده در این نمایشگاه نظر آنان درباره چالشهای صنعت نشر در ایران جویا شده است.
حامد کنی، مدیر انتشارات روزبهان معتقد است چالش اصلی ناشران در سال پیش رو چیزی بیش از مشکلات معمول این حوزه است.
او پیش‌بینی می‌کند کمبود کنونی انواع کاغذ، مکانیزم های تولید و مواد اولیه آسیب‌های جدی به این صنعت وارد خواهد کرد تا جایی که نمایشگاه سال بعد «کتاب چندانی» در خود نخواهد داشت.
مدیر انتشارات روزبهان، که ناشر آثار نادر ابراهیمی نیز هست، می‌گوید انتظار می‌رفت «سطح کیفی نمایشگاه امسال بالاتر» باشد که درعمل اینگونه نشد وی در این زمینه به «جای‌گذاری نامناسب غرفه‌های نمایشگاه، و کمبود خدمات برگزاری» اشاره می‌کند.
حامد کنی چنین مسائلی را حاصل نوعی تداخل مدیریتی در برگزاری این نمایشگاه کتاب می‌داند. وی می‌گوید: «انگار نهادهای مختلف در نحوه برگزاری، چیدمان و ساختار نمایشگاه دخالت دارند و فشاری که این نهادها به امر برگزاری نمایشگاه می‌آورند ریتم (طبیعی) آن را به هم می‌زند.»
این فعال حوزه نشر همچین یادآوری می‌کند که «با وجود گذشت سی دو سال» از برپایی نمایشگاه کتاب تهران مشکلات این نمایشگاه «هر سال همچنان» تکرار می‌شوند.
به تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
از سوی دیگر معصومه ابراهیمی، انسان‌شناس و مدیرمسئول نشر فرهامه، سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را در دو روز نخست برگزاری آن، نمایشگاهِ خوبی ارزیابی می‌کند.
وی می‌گوید: «نشانه‌هایی می‌بینیم که نشان می‌دهد امسال از منظر کتاب و کتابخوانی سال موفقی است و در مقایسه با نمایشگاه سال گذشته حضور علاقمندان بیشتر است.»
اما وی از مشکلات این حوزه نیز می‌گوید برای نمونه مسأله سانسور یکی از «قدیمی‌ترین» و اساسی‌ترین موانع حوزه نشر است.
برای نمونه انتشارات فرهامه که ناشر تخصصی کتب انسان‌شناسی و فولکلور است موفق نشده مجوز نشر کتاب «آدم‌خواران»، یکی از کتاب‌هایی را که مدتها روی آن کار کرده است از وزارت ارشاد بگیرد.
خانم ابراهیمی می‌گوید از آنها خواسته شده یک فصل کامل کتاب را حذف کنند تا مجوز نشر دریافت کند اما چون این امر به محتوای این اثر، که نوشته انسان‌شناس مطرح ماروین هریس است، ضربه می‌زده این کار را انجام نداده‌اند و همین امر باعث شده دریافت مجوز وارد فرآیندی طولانی شود و این کتاب دست‌کم به نمایشگاه امسال نرسد.
مدیر مسئول نشر فرهامه نیز نیز به مشکل گرانی کاغذ اشاره می‌کند و می‌گوید تخصیص کاغذ دولتی به ناشران بخش‌هایی از این مسأله را برطرف کرده است.
وی می‌افزاید: «کاغذهایی که دولت با سهمیه‌بندی و از طریق ثبت‌نام در فرآیندی خاص به ناشران تحویل می‌دهد کاغذ سفید تحریری هستند اما مخاطبان کتاب در ایران بیشتر کاغذ بالکی (Bulky) را ترجیح می‌دهند؛ کاغذی که سبکتر بوده و ته‌رنگ نخودی آن سبب سهولت مطالعه می‌شود.»
ناشر ایرانی گاه ناگزیر است کاغذ وزارت ارشاد را با کاغذ مطلوب در بازار معاوضه کند. کاری که هم وقت‌گیر است و هم ناشر طی آن متضرر می‌شود.
سی و دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا ۱۴ اردیبهشت ماه به کار خود ادامه خواهد داد.