با اینکه هیچ قانونی ورود زنان به استادیوم فوتبال را منع نمیکند، این مکان ورزشی در الجزایر مکانی کاملا مردانه است.
وقتی درباره فوتبال و استادیوم فوتبال در کشور الجزایر صبحت میشود، جملهای که بارها نه تنها از سوی مردان طرفدار فوتبال بلکه از سوی زنان این جامعه نیز شنیده میشود این است: «زنان الجزایری جایی در استادیومهای فوتبال ندارند.»
با اینکه هیچ قانونی ورود زنان به استادیوم فوتبال را منع نمیکند، این مکان ورزشی در الجزایر مکانی کاملا مردانه است.
تا دهه ۱۹۸۰ زنان حضور پررنگی در میان تشویقکنندگان حاضر در استادیوم فوتبال داشتند اما با شروع جنگ داخلی در سال ۱۹۹۲ مکانهای رفته رفته عمومی به طور کلی از حضور زنان خالی شدند. جنگ داخلی در سال ۲۰۰۲ پایان یافت اما بازگشت زنان به مکانهای عمومی همچون گذشته نبود. زنان و کودکان توانستند دوباره خیابانها را از خود سازند اما کافهها و رستورانها قلمرویی مردانه ماند.
بیشتر بخوانید: گزارش ویدئویی یورونیوز از باز شدن درهای «آزادی» به روی زنان
جاهده، یک زن الجزایری شصت ساله و عاشق فوتبال، در گفتگو با خبرگزاری فرانسه از سالهای دهه ۸۰ به عنوان «دوران طلایی» یاد میکند و می گوید:«آن دوران مردان و زنان در جامعه در کنار هم بودند و عرف همین بود.»
این زن شصت ساله از خاطرات تماشای فوتبال در کنار مردان در دهه ۸۰ میلادی صحبت میکند اما میگوید امروز دیگر جرات رفتن به استادیومهای فوتبال را ندارد چرا که میترسد توسط مردان مورد تحکم ، اذیت و آزار کلامی و جسمی قرار گیرد.
سعید علی جوان ۲۲ ساله و بیکار درباره حضور زنان در استادیوم فوتبال به خبرگزاری فرانسه میگوید:« اگر زنان میخواهند به استادیوم بروند، میتوانند فوتبال زنان را تماشا کنند و ما مردان را تنها به حال خود رها کنند.»
مرد جوان دیگری که در کنار علی در انتظار ورود به استادیوم تیم محبوب خود است نیز میگوید: «ما میخواهیم راحت باشیم. حضور زنان ما را معذب میکند.»
کمال ۲۰ ساله نیز به حرفهای دوستانش اضافه میکند و میگوید:«وقتی تلویزیون فوتبال را پخش میکند، چرا زنان میخواهند به استادیوم بیایند؟ زنان باید ما را به حال خود رها کنند.»
نبود زیرساختهای مناسب و ایمن برای زنان در ورزشگاهها
منتقدان و مخالفان حضور زنان در استادیومهای ورزشی در کنار دلایلی چون «بیحرمتی» به زنان در استادیومها از نبود زیرساختهای مناسب و ایمن در ورزشگاهها برای حضور زنان صحبت میکنند.
برخی معتقدند نشیمنگاههای استادیومهای فوتبال از جنس بتون و در نتیجه نشستن روی آن، برای زنان سخت است. برخی دیگر از نبود سرویسهای بهداشتی مختص زنان صحبت میکنند.
اما ريیس انجمن حمایت از ورزش زنان الجزایر از نبود «عزم سیاسی» حرف میزند. یمینه راهو میگوید: « سیاستمدران و مسئولانی که همیشه به جایگاه ویژه دعوت میشوند، هرگز همراه با همسر و فرزندان دخترانش حضور نمییابند. حضور این زنان میتواند نمونهای باشد که دیگران از آن تبعیت کنند.»
مرگ در استادیوم فوتبال
آلبر ابوسه، فوتبالیست اهل کامرون که در یک باشگاه الجزایری بازی میکرد، در جریان یک مسابقه در سال ۲۰۱۴ با برخورد سنگی که از طرف یکی از هواداران فوتبال در استادیوم به سوی او پرتاب شده بود، کشته شد.
مرگ این فوتبالیست، مسئولان الجزایر را واداشت تا راه حلی را برای مبارزه با خشونت بیابند.
در تابستان سال ۲۰۱۴ مسئولین ورزشی الجزایر اعلام کردند که برای مبارزه با هولیگانیسم (اوباشگری) از زنان دعوت میشود تا در کنار مردان در استادیومهای فوتبال حضور یابند و به تشویق تیمهای مورد علاقه خود بپردازند.
مسئولان برای تشویق زنان اعلام کردند که بلیط شرکت در مسابقات برای زنان به صورت رایگان ارائه خواهد شد. با اینحال برنامه ورود رایگان زنان به استادیوم فوتبال در تمام ورزشگاهها اعمال نشد. رییس لیگ فوتبال حرفهای الجزایر، محفوظ کرباج، به رسانههای محلی گفته بود: «از لحاظ روانی و عرفی امکان اعمال این تصمیم در همه ورزشگاهها وجود ندارد. اما ما سعی خود را میکنیم تا زنان بتوانند در استادیومهای بیشتری وارد شوند.»
«رفتن به استادیوم، وارد شدن به میدان جنگ»
با وجود برنامه رایگان ورود به استادیوم، بسیاری از زنان از جمله فوتبالیستهای زن علاقهای به حضور در جایگاه تماشاگران نشان نمیدهند. امینه فوتبالیست حرفهای ۲۴ سالهای است که برای تیم ورزشی الجزیره بازی میکند. او به خبرنگار پایگاه خبری اسلیت میگوید: «من علاقهای ندارم در جایگاه عادی تماشاگران حضور داشته باشند. بیشتر هوادارن معتادند و ترجیح میدهم خود را در خطر نیندازم. ما نباید دروغ بگوییم. ما هنوز فرهنگ لازم برای حضور زنان را نداریم. رفتن به استادیوم فوتبال، ورود به میدان جنگ است.»
بیشتر بخوانید: روایت دختر پرسپولیسی از رفتن به «آزادی»: لحظه ورود گریه ام گرفت
اما برخی دیگر از طرفداران فوتبال موافق ورود زنان به استادیومها هستند و معتقدند حضور زنان در ورزشگاهها باعث میشود تا خشونت حاکم بر استادیومها کاهش یابد. دحمان یکی از آنها است که میگوید:« به نظرم ما باید به حضور زنان در استادیومها عادت کنیم. اگر من مسئول بودم جایگاه ویژهای را برای زنان در نظر میگرفتم. با حضور زنان، مردان جوان سعی خواهند کرد تا مودب باشند.»
مقامات الجزایر اعلام کردند که در سال ۲۰۱۶ بیش از ۴۷۸ از تماشاچیان مرد به خاطر ابراز خشونت در استادیومهای فوتبال دستگیر شدهاند. ۵۶ نفر از نیروی پلیس نیز در جریان مسابقات زخمیشدند. آمار سال ۲۰۱۷ هنوز منتشر نشده است اما مقامات از افزایش خشونت در ورزشگاههای سراسر الجزایر صحبت میکنند.
اما خشونت تنها دلیل عدم حضور زنان در استادیومهای ورزشی الجزایر نیست. زوبیر عروس، جامعهشناس معتقد است که عدم حضور زنان در استادیومهای ورزشی بیشتر به ممنوعیتهای اجتماعی گستردهتر زنان در جامعه الجزیره برمیگردد. این جامعه شناس میگوید:«فرهنگ الجزایری حامی حضور زنان در فعالیتهای اجتماعی نیست. زنان برای شرکت در انتخابات یا تصاحب منسبهای ادارای تشویق نمیشوند. در جامعه الجزایر امروز زنان بخشی از حوزه عمومی نیستند. این موضوع تنها محدود به ورزش نیست و مکانهای عمومی را دربرمیگیرد.»
هواداران زنی که تبدیل به اسطوره شدند
در جامعه الجزایر چندین هوادار زن هستند که در میان طرفداران فوتبال به اسطوره تبدیل شدهاند. در دهه ۸۰، زنی به نام میمنت که مادر چندین فرزند بود، به عنوان طرفدار تیم باشگاه فوتبال اتحاد الحراش بسیار معروف شد. میگویند میمنت حتی تیم محبوبش را در شهرهای دیگر هنگام مسابقات همراهی میکرد. هواداران تیم اتحاد الحراش سرودهایی را نیز در مدح میمنت میخواندند. در دهه ۹۰ نیز مادر توصیف حمانی، مشت زن سرشناس الجزایری، به عنوان هوادار تیم باشگاه فوتبال القبائل معروف شد. در ابتدای سال ۲۰۰۰ نیز باشگاه فوتبال وفاق سطیف هواداری به نام عایشه داشت که این تیم را در مهمترین بازیهای باشگاه دنبال میکرد.
بیشتر بخوانید: ورزشگاه آزادی، دروازهای که بر روی زنان باز شد؛ گفتگوی یورونیوز با دو نماینده زن مجلس
دختران نوجوان جسور، همسران فوتبالیستها و چند خبرنگار و عکاس تنها هوادارن زنی هستند که در استادیومها به تماشای مسابقات فوتبال مینشینند. بیشتر این زنان محض ورود به استادیوم به سمت جایگاه ویژه هدایت میشوند.
تا ورود زنان به استادیومهای فوتبال الجزایر راه زیادی باقی مانده است. یکی از مسئولان سابق فدراسیون فوتبال ناامیدانه میگوید:«هیچ قانونی نمیتواند وضع موجود را تغییر دهد.»