باید دید بعد از اجرایی شدن تحریم آمریکا علیه صدا و سیما، سرنوشت برنامههای پر بیننده تلویزیون همچون «نود» و مسابقات فوتبال، خاصه در ایام جام جهانی پیش رو چه خواهد بود.
آگهیدونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا قصد دارد در واکنش به سرکوب اعتراضهای اخیر در ایران، طرح تحریم صدا و سیمای جمهوری اسلامی را به طور یک جانبه به اجرا بگذارد. در واقع تحریم صدا و سیما تصمیم تازهای از سوی دولت واشنگتن نیست، اما در طول دورههای قبلی ریاست جمهوری آمریکا موقتا به حال تعلیق در آمده است. آمریکا دست کم یک بار دیگر در سال ۲۰۱۴ تحریم شبکههای مختلف رادیو و تلویزیون ایران را به اجرا گذاشته است.
اکنون پرسش اینجاست که آیا دونالد ترامپ خواهد توانست بار دیگر این طرح را اجرایی کند؟ نعمت احمدی، حقوقدان و روزنامهنگار در گفتگوی تلفنی با مسعود سالاری، خبرنگار یورونیوز این امکان را کاملا محتمل دانست. وی با یادآوری قوانین داخلی آمریکا مبنی بر این که فرمان ریاست جمهوری تنها با مخالفت دو سوم آرا اعضا مجلسین نمایندگان و سنا لغو میشود، به یورونیوز گفت در حال حاضر رئیس جمهوری آمریکا از حمایت اکثریت نمایندگان کنگره برخوردار است و امکان وتوی فرمان او از طریق آرا اقلیت دموکرات ممکن نیست.
۳۸ فرمان تحریم آمریکا علیه ایران
تصور غالب بر این است که دستورات تحریم ریاست جمهوری آمریکا علیه ایران از انقلاب سال ۱۳۵۷ به این سو زیاد نبوده و تنها شامل تحریمهای اقتصادی و محدود به معاملات تجاری و بانکی میشود. اما واقعیت این است که تا کنون دهها مورد از این گونه فرمانها علیه ایران صادر شده است.
احمدی با یادآوری این که در دورههای مختلف رباست جمهوری آمریکا از زمان جیمی کارتر تا کنون دست کم ۳۸ فرمان تحریم یک جانبه علیه ایران در آمریکا صادر شده، گفت که بر این مبنا، صدور فرمان برداشتن تعلیق تحریم صدا و سیما از سوی رئیس جمهوری کنونی آمریکا کاملا امکانپذیر است.
آیا دستگاه قضایی آمریکا میتواند با این فرمان مخالفت کند؟
در گذشته مواردی از لغو دستور ریاست جمهوری به دست دادگاه های فدرال در آمریکا وجود داشته و به طور ویژه برخی دادگاهها در ایالتهای مختلف آمریکا در ماههای اخیر فرمان ترامپ مبنی بر منع مهاجرت اتباع برخی کشورهای مسلمان را لغو کردهاند. نعمت احمدی در پاسخ به این پرسش که آیا دستگاه قضایی آمریکا میتواند با فرمان تازه ترامپ مبنی بر لغو تعلیق تحریم صدا و سیما مخالفت و آن را لغو کند گفت که احتمال چنین مخالفتی بسیار اندک است.
این وکیل پایه یک دادگستری ایران که بعد از ظهر سهشنبه از محل دفتر وکالت خود در تهران با بخش فارسی یورونیوز گفتگو میکرد، در این زمینه چنین توضیح داد: «نخستین شرط ورود دادگاه فدرال آمریکا به چنین پروندهای آن است که شاکی وجود داشته باشد. از این گذشته، رد فرمان رئیس جمهوری از سوی دادگاه فدرال آمریکا نیز تنها در صورتی ممکن است که قاضی فرمان را مغایر با قانون اساسی این کشور تشخیص بدهد.»
وی با یادآوری مورد «فرمان مهاجرتی» ترامپ تصریح کرد که در آن پرونده دقیقا شاکیانی وجود داشته و برخی قضات آن را مغایر با قانون اساسی آمریکا تشخیص داده بودند.
در عین حال با توجه به این که افراد و نهادهای بسیاری مشمول پرونده مربوط به «فرمان مهاجرتی» ترامپ بوده و برخی از آنان به همین دلیل شکایت کردهاند، بعید به نظر میرسد کسی به عنوان شاکی در آمریکا علیه این طرح اقامه دعوی کند و بعیدتر آن که دادگاه بتواند دلیلی بر مغایرت این طرح با قانون اساسی ارائه دهد.
بیشتر بخوانید: عواقب تحریم صدا و سیمای ایران چه خواهد بود؟
نعمت احمدی در این زمینه به یورونیوز گفت که در صورت ابلاغ این طرح از سوی ترامپ، ایران تنها میتواند به دیوان بینالمللی داوری لاهه شکایت کند، راهی که البته بسیار پیچیده و فرسایشی خواهد بود.
تأثیر جهانی فرمان ترامپ
نظر به گستردگی نفوذ و قدرت کشوری همچون ایالات متحده آمریکا در جهان و نیز با توجه به پیشینه تأثیرات جهانی تحریم یک جانبه این کشور علیه ایران، ممکن است تحریم صدا و سیما پیامدهای ناگواری برای ایران داشته باشد.
احمدی در پاسخ به پرسشی در این زمینه گفت: «همه چیز به مفاد دقیق این فرمان تحریم بستگی دارد. اگر در متن این فرمان کلیه شرکتهای آمریکایی و بینالمللی ارائه دهنده خدمات ماهوارهای، فروش برنامههای زنده، ورزشی، رله و خدمات فنی دیگر از همکاری با صدا و سیمای ایران منع شده باشند، این شرکتها از ترس جریمه دولت واشنگتن دیگر نخواهند توانست به همکاری خود با رادیو و تلویزیون ایران و شرکتهای وابسته به آن ادامه بدهند.»
سرنوشت رادیو و تلویزیون ایران
تجربه نشان داده است که در زمان اعتراضهای سراسری در ایران، با توجه به مخالفت رادیو و تلویزیون با این اعتراضها و همراهی آن با سرکوب معترضان، اقبال این دستگاه تبلیغاتی حکومت به شدت سقوط میکند و مردم بیش از هر زمان دیگری اعتماد و علاقه خود نسبت به آن را از دست میدهند. این روند از دست دادن مقبولیت در جریان اعتراضهای سراسری اخیر به حدی است که حتی کارزارهایی در تحریم صدا و سیما در داخل کشور به راه افتاده است.
اکنون باید دید بعد از اجرایی شدن تحریم آمریکا علیه صدا و سیما، سرنوشت برنامههای پر بیننده تلویزیون همچون «نود» و مسابقات فوتبال، خاصه در ایام جام جهانی پیش رو چه خواهد بود.