آگهیدونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا عصر دوشنبه طرح خود را درباره تداوم حضور ۱۶ ساله آمریکا در خاک افغانستان ارائه داد.
او اعلام کرد که اولویت کار سربازان آمریکایی این خواهد بود که نیروهای طالبان و دیگر گروههای تروریستی را در هر جای خاک افغانستان باشند، هدف قرار دهند.
در ادامه برخی برداشتها از استراتژی جدید دونالد ترامپ در قبال افغانستان مطرح می شود.
افزایش شمار سربازان آمریکایی در افغانستان
بر اساس این طرح، رئیس جمهوری آمریکا به پنتاگون اجازه می دهد تا شمار نیروهای آمریکایی حاضر در افغانستان را تا چندین هزار نفر افزایش دهد. با این وجود آقای ترامپ اعلام کرد که حضور آمریکا در افغانستان تنها به افزایش شمار سربازان خلاصه نمی شود. او گفت: «از هم اکنون، این شرایط در روی زمین است که راهنمای استراتژی ما خواهد بود… دشمنان آمریکا نباید هرگز از برنامه ما آگاه باشند و هرگز نباید باور داشته باشند که می توانند در انتظار بیرون رفتن ما بمانند.»
باراک اوباما در سال ۲۰۰۹ میلادی از افزایش ۳۰ هزار نفری شمار سربازان این کشور در خاک افغانستان خبر داد اما تصریح کرد که آنها ۱۸ ماه بعد، به تدریج به خانه‌هایشان بازخواهند گشت. ژنرال‌های نظامی اعتقاد دارند که اعلام چنین برنامۀ زمان بندی شده ای، دشمنان را تشویق کرد که منتظر خروج آمریکایی‌ها باشند تا حملاتشان را دوباره آغاز کنند.
ایالات متحده آمریکا در حال حاضر ۸۴۰۰ سرباز در افغانستان دارد و ژنرال‌های آمریکایی بر این باورند که فرستادن چند هزار نیروی بیشتر به آمریکا کمک خواهد کرد تا در بن بست کنونی بتوانند بر نیروهای طالبان تسلط یابند.
نیروهای اضافی می توانند در دو بخش به خدمت گرفته شوند: برای ماموریتهای ضدتروریسم و برای آموزش نیروهای افغان.
دونالد ترامپ در سخنان روز دوشنبه خود به هر دو موضوع اشاره و بر جستجوی تروریستها هر کجا که باشند تاکید کرد. او گفت ایالات متحده آمریکا متعهد است که به دولت افغانستان کمک کند اما تاکید کرد حمایتهای آمریکا به معنای یک «چک سفید امضا» نیست.
استقلال نظامی بیشتر
احتمالا بزرگترین تغییری که با طرح ترامپ ایجاد می شود، افزایش حیطه اختیارات مقامات آمریکایی در حمله به طالبان و دیگر گروههای تروریستی فعال در افغانستان خواهد بود.
دولت اوباما پس از آنکه نیروهای افغان رهبری مبارزه با طالبان را برعهده گرفتند، محدودیتهایی را در عملیات تهاجمی آمریکا در افغانستان ایجاد کرد.
آقای ترامپ روز دوشنبه گفت: «با مدیریت از راه دور و از واشنگتن، نمی توان در نبردها پیروز شد». او افزود که قدرت نظامیان آمریکا را برای هدف قرار دادن تروریستها و شبکه‌های جنایی در افغانستان افزایش داده و به فرماندهان نظامی این اختیار را خواهد داد تا در زمان واقعی وارد عمل شوند.
او گفت: «قاتلان باید بدانند که هیچ جایی برای مخفی شدن ندارند و هیچ مکانی از تیر رس و حیطه جستجوی نیروهای افغان و آمریکایی پنهان نخواهد ماند و مجازاتها بسرعت و قدرتمندانه اعمال خواهد شد.»
مذاکرات سیاسی
هدف نهایی طرح دونالد ترامپ در افغانستان این است که طالبان را مجبور به آمدن به پای میز مذاکرات کند تا به این ترتیب راه حلی سیاسی برای جنگ افغانستان پیدا شود. این همان هدفی بود که باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا نیز در سر داشت.
با این وجود دونالد ترامپ معتقد است که طرح او دارای یک تفاوت مهم با طرح‌های قبلی است؛ اینکه هیچ زمانبندی برای خروج سربازان آمریکایی تعیین نشده و به این ترتیب قانع کردن طالبان برای مذاکره، امکان پذیرتر است.
آقای ترامپ همزمان با سخن گفتن دربارۀ این راه حل سیاسی، اعلام کرد نسبت به آمدن طالبان به پای میز مذاکره چندان خوشایند نیست.
او گفت: «روزی پس از یک تلاش موثر نظامی احتمالا این امکان بوجود خواهد آمد که یک توافق سیاسی بوجود آید اما هیچکس نمی داند که چنین چیزی کی اتفاق خواهد افتاد.»
تغیر رویۀ پاکستان
دونالد ترامپ به تکرار نظرات پیشینیان خود دربارۀ رفتار پاکستان پرداخت.
آگهینقش پاکستان در ارائه یک پناهگاه امن به شبکه حقانی معمولا خاری در چشم آمریکا بوده است و اکنون آقای ترامپ سعی دارد با فشار آوردن بر پاکستان، حمایت این کشور از گروههای تروریستی را کاهش دهد.
او تهدید کرد که کمکهای ایالات متحده آمریکا به پاکستان را قطع خواهد کرد و گفت: «ما میلیاردها دلار به پاکستان پرداخته ایم آنهم در زمانی که آنها میزبان تروریستهایی بودند که ما در حال جنگ با آنها بودیم. این رفتار باید تغییر کند و بسرعت تغییر خواهد کرد.»
دونالد ترامپ همچنین دربارۀ این موضوع صحبت کرد که چگونه هند، رقیب اتمی پاکستان، می تواند در جنگ در افغانستان مشارکت داشته باشد. او با اشاره به میلیاردها دلار تبادلات تجاری میان هند و ایالات متحده آمریکا گفت که دولتش مایل است که هند در موضوع افغانستان بیشتر کمک کند؛ بویژه در بخش کمکهای مالی و توسعه اقتصادی.
پیروزی و نه “مملکت سازی”
هنگامیکه باراک اوباما درباره جنگ در افغانستان سخن می گفت، بخش عمدۀ تمرکزش بر موضوع بازگرداندن سربازان آمریکایی به خانه‌هایشان بود اما ترامپ بطور شفاف اعلام کرد که هدف او «پیروزی» است.
آگهیاو گفت: «سربازان ما می جنگند تا پیروز شوند. از هم اکنون، پیروزی تعریف روشنی خواهد داشت یعنی حمله به دشمنان، منهدم کردن نیروهای داعش، خرد کردن القاعده، جلوگیری از افزایش قدرت طالبان و تسلط آنها بر افغانستان و درنهایت متوقف کردن حملات تروریستی علیه نیروهای آمریکایی.»
دیگر نکته کلیدی در سخنان دونالد ترامپ موضوع «مملکت سازی» در افغانستان بود. او تاکید کرد که ما تروریستها را می کشیم اما به دنبال «مملکت سازی» نیستیم.
دونالد ترامپ گفت: «ما می خواهیم که آنها پیروز شوند اما قصد نداریم که از نیروهای آمریکایی برای برقراری دموکراسی در سرزمین‌های دورافتاده یا برای ساختن دوبارۀ آن کشورها استفاده کنیم.» به گفتۀ او روزهایی که چنین تفکراتی حاکم بود، به پایان رسیده است.
آیا طرح ترامپ نویدبخش آینده‌ای جدید برای افغانستان است؟
به گفته برخی از سیاستمداران و تحلیلگران، از آنجا که در طرح ترامپ نه درباره شمار نیروهایی که قرار است افزایش یابد، نه درباره تاریخ افزایش نیروها و نه دربارۀ زمان ترک خاک افغانستان سخنی به میان آمده، این طرح را می توان تنها راه حلی دانست که رئیس جمهوری جدید آمریکا اتخاذ کرده است تا از پاسخگویی در مقابل مردمِ خسته از جنگ در کشورش، سر باز زند.
آگهیتا کنون در جریان جنگ افغانستان بیش از ۲۳۰۰ سرباز آمریکایی، بیش از ۱۱۰۰ نفر از سربازان کشورهای متحد آمریکا، بیش از ۳۰ هزار نفر از نیروهای افغان و بیش از ۳۰ هزار نفر از غیرنظامیان افغان کشته شده اند.
کارشناسان می گویند به نظر نمی رسد که دونالد ترامپ با این استراتژی راه حلی اساسی و متفاوت از روسای جمهوری پیشین آمریکا را ارائه داده باشد و فرای از لفاظی‌های گسترده او در جریان سخنرانی روز دوشنبه و روز بعد از آن، استراتژی او نیز گزینه‌های چندانی پیش پای برنامه ریزان آمریکایی برای پایان دادن به جنگ طولانی افغانستان نگذاشته است.
به گفته تحلیلگران به نظر می رسد آقای ترامپ نیز همچون پیشینیان خود به این نتیجه رسیده که برنده شدن واقعا سخت است و گاه شاید لازم باشد که استراتژی را طرح کرد تا بیش از این از دست نداد.