از زمانی که به یاد داریم ماهی قرمز همنشین سفره هفت سین بیشتر ایرانیان بوده. در زمینه خاستگاه این همنشینی بحث و نظرهای مختلفی صورت گرفته. برخی ریشه
آگهیاز زمانی که به یاد داریم ماهی قرمز همنشین سفره هفت سین بیشتر ایرانیان بوده. در زمینه خاستگاه این همنشینی بحث و نظرهای مختلفی صورت گرفته. برخی ریشه آن را در تاریخ کهن این سرزمین می جویند و برخی دیگر ریشه آن را در سرزمین های دیگر از جمله چین و ماچین. در مورد فلسفه و دلالت های این همنشینی هم بحث و نظرهای زیادی شده و هر کدام مخالفان و موافقان خود را دارد.
هر ساله طی تعطیلات نوروز میلیون ها قطعه ماهی قرمز می میرند و این موضوع تقریبا در بین بیشتر مردم عادی به نظر می رسد. با شیوع تدریجی برخی مفاهیم مدرن از جمله «حقوق حیوانات» چند سالی است که ماهی قرمز هم جای خود را در مباحث فعالان محیط زیست و طرفداران حقوق حیوانات باز کرده است.
انجمن هایی مانند «دیده بان حقوق حیوانات»، «انجمن خانه دوستدار محیط زیست»، «انجمن هميار منابع آب» و «انجمن های حاميان سياره سبز» و … طی سال های اخیر، با به راه انداختن کمپین هایی از جمله «نه به ماهی قرمز» در شبکه های مجازی سعی کردند تا مردم را از خریدن ماهی قرمز بازدارند. برای این منظور هم دلایل مختلفی مطرح کرده اند؛ عوارض پزشکی، ملاحظات اخلاقی، جنبه های مذهبی٬ حقوق حیوانات و پیامدهای زیست محیطی از آن جمله اند.
امسال حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران هم ظاهرا به این کمپین پیوسته است. در این ارتباط معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در شبکه توییتر نوشته: «در تنگ میز نوروزی رییس جمهور به جای ماهی، نارنج است و … آب دارد، اما کم است… تا به یادمان باشد قدر آب و طبیعت را بدانیم.»
#روحانی هم تو کمپین نه به ماهی قرمز شرکت کرده و تو تنگ جا ماهی، پرتقال گذاشته :) pic.twitter.com/DfMdorhSuZ
— Somaye Homayounrouz (@shmynrz) 20 mars 2016
با پایان تدریجی تعطیلات نوروز، سرنوشت این همراهان روزهای خوش به تیرگی می گراید. بسیاری از آنها در همان روزها می میرند و آنهایی هم که جان به در برده اند گویا نحسی سیزده بی نصیبشان نمی گذارد.
سیزده بدر٬ به روایتی روز طبعیت است و احتمالا قدردانی از طبعیت و تمام موجودات زنده. از همین رو اغلب خانواده ها دل به طبعیت می سپارند و از این مجال استفاده می کنند تا به قول معروف نحسی سیزده را از خانه هایشان دور کنند. همزمان بیشتر آنها ماهیان قرمز را دور می ریزند و یا با خود به طبیعت می برند تا شاید از سر خیرخواهی، آنها را در آب های روان یا برکه ها رها کنند. گویا این نحسی از خانه ها رخت برمی بندد اما شر آن دامن طبیعیت و حتی خود ماهیان را می گیرد.
به باور طرفداران محیط زیست، ورود ناگهانی و انبوه ماهی قرمز باعث بر هم خوردن تعادل اکوسیستم می شود. از اینرو، آنها از مردم خواسته اند ماهیان قرمز خود را در رودخانه ها و برکه ها رها نكنند.
ماهی قرمز را در رودخانه رها نکنید خطرناک است pic.twitter.com/DL5VBGfl4U
— ام ای اس (@mas_ser43) 29 mars 2016
استدلال برخی از آنها این است که در صورت بیمار بودن ماهیان قرمز، احتمالا سلامت دیگر موجودات در رودخانه ها و برکه ها به خطر خواهد افتاد. دسته دیگری نیز می گویند ماهی قرمز مقاوم و همه چیز خوار است و رهاسازی آن در زیستگاه های طبیعی منجر به خورده شدن تخم و یا غذای گونه های دیگر توسط این گونه مهاجم شده و اثرات سوء بر گونه های بومی رودخانه ها و منابع طبیعی دارد. دسته دیگری هم می گویند که این ماهی ها طی سالیان دراز خود را با فضاهای محدود چون آکواریوم وفق داده اند و رها کردن آنها در آب های روان موجب مرگ آنها می شود.
دیده بان حقوق حیوانات بر این باور است که وضعیت حاضر ماهی قرمز قابل قبول نیست و می گوید برای حل این موضوع باید اطلاع رسانی صورت گیرد و قوانین و مقرراتی برای جلوگیری از آزار حیوانات تدوین گردد و بر نحوه تولید، توزیع و فروش ماهی قرمز هم نظارت شود.