اصلاحطلبان میگویند که رایزنیها برای تأیید صلاحیت چهرههای شاخص این جریان سیاسی در ایران موفق نبوده است. محمدرضا عارف، رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان، در جمع خبرنگاران در تهران گفته است که «رایزنیهای دولت و اصلاحطلبان برای حل مشکل ردصلاحیتها مؤثر بوده اما انتظار ما این بود که چهرههای شاخص اصلاحات نیز تأیید شوند و فهرست انتخاباتی ما به لحاظ سیاسی وزین و سنگین شود که این اتفاق آنچنان محقق نشد.»
جلال جلالی زاده، نماینده سابق مجلس ششم و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ایران اسلامی جزو کسانی است که به ردصلاحیت خود اعتراض کرده بود. او در مصاحبه با یورونیوز میگوید که اعتراض اش فایدهای نداشته اما «قبلاً گفته بودند بهموجب ماده یک و ماده سه بند ۲۸ ردصلاحیت شدهام یعنی التزام عملی به اسلام و نظام و وفاداری به قانون اساسی و ولایتفقیه ندارم بعد از اینکه اعتراض کردم ماده دیگری هم بر دلایل ردصلاحیت بنده اضافه کردند و ماده ۳۰ بند ۳ را عنوان کردند که مربوط به وابستگی به گروههای معاند و ضدانقلاب و.. است.»
آقای جلالی زاده چنین روندی را مهندسیشده میخواند و میگوید: این مسئله برنامهای مهندسیشده است چون به نظر من اصلاً نه رعایت قانون و نه عمل به مواد قانونی است. برای یکی از دوستان ما نوشتهاند که علت ردصلاحیت شرکت در تحصن نمایندگان مجلس ششم بوده بعد از اعتراض او نوشتهاند که براساس ماده ۲۸ بند ا ردصلاحیت شده و بعد زنگ زدهاند که نامه شما اشتباه بوده و دو ماده دیگر اضافه کردهاند. این نشان میدهد که یک نوع هرج و مرج و بینظمی و بیقانونی در ردصلاحیتها حاکم است که معلوم نیست چه کسی تصمیم میگیرد. خود من وقتی اعتراض کردم به جای تجدیدنظر و اثبات مواد دروغین، بند دیگری را اضافه کردهاند یعنی اراده بر این است که افراد اصلاحطلب تأیید نشوند.
فاطمه راکعی، دیگر چهره اصلاحطلب که سابقه نمایندگی مجلس ششم را دارد در مصاحبه با یورونیوز از ردصلاحیت قطعی خود خبر میدهد و میگوید که براساس بند ۳ ماده ۲۸ او را ردصلاحیت کردهاند.
مرتضی اشراقی (نوه آیتالله خمینی)، محمدجواد حقشناس، محمود میرلوحی و علی نوبخت از چهرههای شاخص جریان اصلاحطلبی هستند که خبرگزاری ایلنا از ردصلاحیت قطعی آنها خبر داده، محمدجواد حقشناس ردصلاحیت خود را تأیید کرده است. برخی گزارشها هم از ردصلاحیت مصطفی معین، وزیر علوم دولت اصلاحات، فاطمه هاشمی، محسن مهرعلیزاده، شهربانو امانی، مرتضی الویری، فیاض زاهد و محسن رهامی خبر میدهند. بااینحال در روند رسیدگی به اعتراضها، علی مطهری، الیاس حضرتی و کمالالدین پیرموذن از جمله افرادی هستند که در این مرحله صلاحیتشان تأیید شده است.
حسینعلی امیری، سخنگوی وزارت کشور اعلام کرده است که از بیش از ۱۲ هزار داوطلب، صلاحیت شش هزار و ۱۸۰ نفر بهطورقطعی و نهایی از سوی شورای نگهبان تأیید شده است. به گفته او صلاحیت ۵۲۰۵ داوطلب از سوی شورای نگهبان رد شده یا احراز نشده است.
اکثر ردصلاحیت شدگان از طیف اصلاحطلب و جریان حامی دولت هستند. رسول منتجب نیا، عضو حزب اعتماد ملی و چهره شناخته شده جریان اصلاحطلب در صفحه فیسبوک خود نوشته متأسفانه اوضاع اصلاحطلبان در رد صلاحیتها بسیار بد بوده است بهطوریکه کمتر کسی از چهرههای شاخص اصلاحطلب باقیمانده و تقریباً اکثریت قریب به اتفاق آنها ردصلاحیت شدهاند. رد صلاحیتها حتی به لایه دوم نیروهای اصلاحطلب در بسیاری از نقاط کشور رسیده است. اگر قرار است مشارکت حداکثری در انتخابات اتفاق بیفتد باید رقابت سیاسی وجود داشته باشد و اگر بناست رقابت عادلانه باشد حتماً باید نیروهای قوی و مطرح طرفین که امکان رأی آوری بیشتری دارند، حضور داشته و با یکدیگر رقابت کنند. نمیشود که نیروهای یک جناح همه آماده و تازهنفس باشند ولی نیرویهای جناح مقابل همه قلعوقمع شده باشند؛ بعد هم بگوییم که اینها رقابت کنند! سؤال اینجاست که با چه کسی رقابت کنند؟
جلال جلالی زاده، عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ایران اسلامی در همین زمینه به یورونیوز میگوید: زمانی میشود عنوان انتخابات اطلاق کرد که رقابت بین احزاب مختلف با افکار و انگیزههای متفاوت باشد. یک طرف بازی و رقابت از توانمندی یا امکانات و شرایط لازم بهرهمند نباشد نمیتوانیم بگوییم انتخابات است. انتخابات زمانی است که احزاب مختلف از کاندیداهای لازم در صحنه رقابت برخوردار باشند. نگاه بکنید میبینید که افرادی را بهطور تکوتوک تأیید کردهاند که این افراد نمیتوانند آن انگیزه لازم را در مردم ایجاد کنند مردم متأسفانه خیلی دلسرد شدهاند قبلاً خیلی دلگرم بودند واقعاً پی گیر بودند اما امروز فضای انتخاباتی متأسفانه خیلی سرد شده.
با همه این تفاصیل، اصلاحطلبان میگویند که عرصه را خالی نخواهند کرد و حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی و عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان از ردصلاحیت شدگان خواسته که در صحنه بمانند و گفته که «لیست ما هم برای انتخابات خبرگان و هم برای انتخابات مجلس در تهران کامل خواهد بود. در تعدادی از استانها نیز امکان معرفی کاندیداهای دولت و اصلاحطلبان وجود دارد در برخی از حوزههای انتخابیه نیز بنا بر این است که از کاندیدای اصولگرای میانهرو حمایت کنیم تا از ورود افراطیون به مجلس جلوگیری کرده باشیم».
آقای جلالی زاده به یورونیوز میگوید که این از روی ناچاری و از روی اضطرار است اصلاحطلبان تلاش میکنند که بازی را به حریف واگذار نکنند و هر طور شده در صحنه بمانند و شرایط را یک مقدار طوری پیش ببرند که مجلس نهم تکرار نشود و آسیبهای زیادی که به مصالح ملی کشور وارد شد نباشد. اما با این وضعیت ردصلاحیتها نمیتوانیم بگوییم رقابت بین اصلاحطلبان و اصولگرایان است.
دفاع ردصلاحیت شدگان اصولگرا از شورای نگهبان
در بین ردصلاحیت شدگان اسامی برخی نمایندگان مجلس و چهرههای اصولگرا همچون حمیدرسایی، احمد شوهانی و صفر نعیمی رز هم دیده میشود.
آقای نعیمی رز، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و فراکسیون رهروان ولایت در مجلس فعلی است که در مصاحبه با یورونیوز میگوید براساس ماده یک بند ۲۸ قانون انتخابات مجلس ردصلاحیت شده است. او درعینحال میگوید: شورای نگهبان ازآنجاکه یک مرجع قانونی است و یک مرجع صلاحیتدار و جایگاهش در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پیشبینیشده و احراز صلاحیت و اعطای صلاحیت برای کاندیداها در حوزه اختیارات و صلاحیت این شورا است بنابراین هر رأیی در مورد صلاحیت من بدهند با جانودل میپذیرم.
این نماینده مجلس البته به ردصلاحیت خود اعتراض کرده بود، اعتراض او هم بینتیجه بوده و او از برخی تنگنظریها و اخبار دروغ خبر داده و میگوید: ابتدای قضیه شورای نگهبان ورود نمیکنند در خصوص یک فرد که میخواهد عضو خبرگان یا نماینده مجلس بشود. ابتدا از هیئت اجرایی و هیئت نظارت شهرستان مطالب جمع میشود و بعد میرود هیئت نظارت استان و بعدازآن است که شورای نگهبان وارد عمل میشود. بهطور حتم هرکسی در محل سکونت خود دوستانی دارد و بهمراتب کسانی را هم دارد که با او اختلافسلیقه دارند. گزارشاتی بهحق یا ناحق در مقام اختلافات شخصی، قومی، قبیلهای، خصومت، حسادت و تنگنظری و یا در مقام طرفداری از فردی دیگر تنظیم میکنند و بدون مستند قانونی میفرستند برای مراجعی که بررسی صلاحیتها دست آنها است. مراجع شهرستانها شاید تحت تأثیر قرار بگیرند ولی در شورای نگهبان سختتر است و موضوعات را بهدرستی بدون تأثیرپذیری از شهرستان و یا استان بررسی میکنند و کسانی که به ناحق تأیید گرفتهاند را رد میکنند کسانی را هم که بهناحق رد شدهاند صلاحیت میدهند.
آقای نعیمی رز اما توضیح نمیدهد که با توصیفی که او میکند آیا شورای نگهبان بهحق او را ردصلاحیت کرده یا بهناحق. او تنها درباره بند ۱ ماده ۲۸ که دلیل ردصلاحیت او عنوان شده میگوید: در بند عدم التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران اینگونه تلقی نشود که حتماً طرف مقابل اسلام را قبول ندارد و یا نظام را قبول ندارد. در شکم این بند تخلفات و جرائمی نهفته است که ریز نشده. از جمله آنها گزارشات و تحقیقات محلی است.
انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی هفتم اسفند که برگزار خواهد شد. ائتلاف اصولگرایان در تهران لیست ۳۰ نفره کاندیداهای خود را منتشر کرده است. اصلاحطلبان اما تاکنون در انتظار نتایج رایزنیها و امیدوار به تأیید صلاحیت چهرههای شاخص خود بودند، مسئلهای که در عمل اتفاق نیفتاد. بااینحال سیدمحمد خاتمی، رئیسجمهور پیشین ایران در پیامی که در وبسایت شخصیاش منتشر کرده از مردم خواسته علیرغم دلخوریها، از انتخابات دلسرد نشوند. او که در ایران ممنوعالتصویر، ممنوع الخبر و ممنوعالخروج است نوشته: بر این باورم که با وجود محروم ماندن ملت از وجود بسیاری از چهرههای شایسته در میان نامزدها برای هر دو انتخابات، کم نیستند افراد و نیروهای دلسوز ملت و دارای تخصص و آگاهی کافی و دارای برداشت درست از آرمانهای انقلاب و وفادار به آرمانهای اصلاحطلبانه که میتوانند در خدمت مردم دلسوز باشند.
بیش از ۲۹۶ نفر از اساتید دانشگاههای ایران اما در نامهای به حسن روحانی از او خواستهاند که به عنوان ریاست جمهوری و بهعنوان کسی که برای صیانت از قانون اساسی سوگند یاد کرده زمینه یک انتخابات سالم، رقابتی، عادلانه و فراگیر را فراهم کند. این اساتید دانشگاه نوشتهاند: با توجه به نگرانی فزایندهای که ردصلاحیتهای گسترده اخیر به وجود آورده است، ما به جد بیم آن داریم که عدم تحقق این امر موجب سرخوردگی و عدم مشارکت گروههای بسیاری از مردم در دو انتخابات پیش رو گردد، امری که علاوه بر آسیبهای جدی به پیشبرد امور کشور در شرایط حال و سالهای آینده، زیانی فوری در برخواهد داشت و آن تضعیف جایگاه کشور در تعاملات منطقهای و بینالمللی خواهد بود.