در حالی که کمتر از یک ماه به ضرب الاجل تعیین شده برای دستیابی به یک توافق جامع هستهای میان قدرتهای جهانی با ایران باقی مانده، ایالات متحده آمریکا فشار خود بر تهران را برای آزادی ۴ شهروند بازداشت یا ناپدید شده این کشور افزایش می دهد.
کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، با صدور قطعنامهای خواستار آزادی فوری اتباع زندانی خود در ایران یا انتشار اطلاعات از سرنوشت شهروندان ناپدید شده خود کرده است. این قطعنامه که رای نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه را با خود دارد، پس از برگزاری یک جلسه استماع اظهارات خانوادههای این چهار شهروند صادر شد.
اد رویس، نماینده جمهوریخواه کالیفرنیا و رئیس کمیته ویژه رسیدگی به وضعیت این افراد خطاب به بستگان این شهروندان گفت: «برای ما حتی تصور جهنمی که افراد خانواده شما در آن زندگی می کنند دشوار است.» وی ایران را کشوری توصیف کرد که شعار مرگ بر آمریکا همواره از آن به گوش می رسد. ”
روشن شدن وضعیت و سرنوشت این چهار نفر به یکی از دغدغههای افکار عمومی در آمریکا بدل شده است:
جیسون رضائیان، مسئول دفتر واشنگتن پست در ایران. او به اتهام جاسوسی در ژوئیه سال ۲۰۱۴ بازداشت شد. وی در زندان اوین نگهداری می شود. محاکمه وی هفته گذشته آغاز شد. از جریان نخستین جلسه دادگاه اطلاعات بسیار کمی منتشر شده است.
سعید عابدینی، کشیش مسیحی در سال ۲۰۱۲ بازداشت شد و به اتهام برگزاری جلسه برای جمع خوانی انجیل، امری که در ایران جرم نیست، به هشت سال زندان محکوم شد. مقامهای ایرانی، اتهام وی را اقدام علیه امنیت ملی عنوان کردند.
امیر حکمتی، عضو سابق نیروی دریایی آمریکا، در سال ۲۰۱۱ به اتهام جاسوسی، محاربه و افساد فی الارض به اعدام محکوم شد. این حکم در دادگاه تجدید نظر به ده سال زندان کاهش یافت.
رابرت لوینسون، مامور سابق اف بیآی و کارمند دولت، در سال ۲۰۰۷ در جزیره کیش به گروگان گرفته شد. بر خلاف سه شهروند زندانی دیگر، ایران هرگز مسئولیت بازداشت وی را بر عهده نگرفته است. طول دوره ناپدیدی لوینسون به عنوان یک گروگان در تاریخ آمریکا بیسابقه بوده است.
خانوادههای این ۴ نفر با حضور خود در مجلس نمایندگان آمریکا، شرایط عزیزان خود را در زندانهای ایران وحشتناک توصیف کردند. به نظر آنها سیستم قضایی ایران ناعادلانه، خودسرانه و غیر مستقل است.
سارا، خواهر امیر حکمتی، در حالی که به شدت متاثر بود درباره شرایط برادرش امیر گفت: «او در یک سلول یک متر مربعی نگهداری می شد و در هفته تنها ده دقیقه فرصت داشت تا پاهایش را دراز کند. به کف پاهایش کابل زده بودند. مرتبا به پهلوهایش شوک الکتریکی وصل می کردند. امیر چندین ماه را در یک سلول انفرادی سپری کرد و امکان ملاقات با اعضای خانواده و وکیلش را نداشت.» سارا درباره وضعیت دفاع برادرش گفت: «او امکان تماس تلفنی نداشت و وتنها ۵ دقیقه پیش از شروع جلسه دادگاه توانست وکیلش را ملاقات کند.»
علی رضائیان برادر جیسون رضائیان، شرایط دستگیری، دوره بازداشت و محاکمه غیرشفاف برادرش را توضیح داد و گفت: «دادگاه آغاز شد و پس از مدتی بدون تعیین وقت جدید، پایان جلسه رسیدگی اعلام شد.» وی در پایان صحبتهایش گفت: «اجازه بدهید با قاطعیت بگویم، او بیگناه است. هیچکدام از اتهامهایش درباره جاسوسی صحت ندارد. جیسون باید همین حالا به خانه بازگردد.»
بستگان این افراد از دولت اوباما خواسته اند تا در زمان مذاکرات هسته ای، برای آزادی این افراد فشار بیشتری بر ایران وارد کند.
دنیل لوینسون، پسر رابرت لوینسون گفت: «می خواهیم مقامهای آمریکایی این مسئولیت را در هفتههای آینده و در جریان مذاکرات هستهای با ایران، بر عهده بگیرند. واقعیت این است که ما از مذاکره کنندگان می خواهیم و التماس می کنیم به جای آنکه از ایران صرفا درخواست کمک کنند، رویکردی تهاجمی تر داشته باشند.»
قانونگذاران هر دو حزب می گویند اگر ایران زندانیان آمریکایی را فورا آزاد نکند، آنها نمی توانند هیچکدام از تعهدات ایران را در توافق نهایی باور کنند.
الیوت انجل، عضو دموکرات کمیته از نیویورک گفت: « من از اینکه ایران با شروع دادگاه رضائیان ما را می آزارد و همزمان با ما پای میز مذاکره می نشیند، خشمگینم.»
آقای انجل گفت که منتظر دیدن جزئیات هرگونه توافق هستهای است اما فکر می کند این مساله که آمریکا پای توافقی را با ایران امضا کند، در حالی که این چهار شهروند کماکان در این کشور گرفتار باشند، احمقانه است.