آگهیکمتر از چهار ماه به پایان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد باقی مانده است. رییس جمهوری که در دورۀ هشت سالۀ ریاست جمهوری وی، شدیدترین تحریم ها به خاطر پافشاری بر غنی سازی اورانیوم نصیب ایران شده است. علاوه بر این تحریم ها، تهدیدات نظامی و حمله به ایران از سوی اسراییل، بارها مطرح شده و تنش کلامی میان دو کشور را به اوج رسانده است. همزمان با بیست و نهم فروردین و به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران، آیت الله خامنه ای، این تهدیدها را، به پارس کردن یک سگ شبیه کرد.
به فاصلۀ چند روز پس از آن بود که چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا به منطقه سفر کرد.عقد قراردادهای تسلیحاتی یکی از محورهای مهم این سفر بود. بیشتر این قراردادها با طرف اسراییلی به امضا رسید. کشورهایی مثل امارات عربی متحده و عربستان سعودی نیز دیگر خریداران این سلاح ها بودند. این دو کشور نیز از کشورهایی هستند که روابط خوبی با ایران ندارند. تحلیلگران می گویند این سفر و قراردادهای امضا شده، یک پیام روشن و مستقیم به ایران بوده است.
بی توجه به این تحرکات و تهدیدها، ایران همچنان مبحث غنی سازی را خارج از هرگونه مذاکره می داند. آخرین نشست هیئت نمایندگان ایران به سرپرستی سعید جلیلی و گروه ۵ بعلاوۀ ۱ که در روز ششم آوریل و در آلماآتی قزاقستان، پس از دو رو بی نتیجه، بی نتیجه پایان یافت. مذاکراتی که پس از اتمام آن، کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اروپا مواضع دو طرف مذاکره کننده را بسیار دور از هم دانست اما تاکید کرد که این گروه، مذاکرات را ادامه خواهد داد.
پیش از این مذاکرات، محمود احمدی نژاد در مراسم گرامیداشت روز فناوری هسته ای، دستور بهره برداری از معادن اورانیوم شمارۀ ۱و۲ اورانیوم ساغند را صادر کرده بود. اورانیوم این معادل از عمق ۳۵۰ متری استخراج و برای تولید کیک زرد به کارخانۀ شهید رضایی نژاد فرستاده می شود. دولت ایران می گوید با اورانیوم استخراج شده از این معادن، علاوه بر افزایش کمیت و کیفیت کیک زرد تولید شده، امکان صدور این ماده نیز به دست خواهد آمد.
ایران همواره مدعی شده که برنامۀ هسته ای این کشور، در جهت اهداف نظامی نیست و قصد ندارد از اورانیوم غنی شده در جهت ساخت بمب استفاده کند. این ادعا از سوی ایالت متحدۀ آمریکا و کشورهای غربی پذیرفته نشده و به همین دلیل بارها بر تحریم ها افزوده اند.
تحریم هایی که به واسطۀ عدم موفقیت در مذاکرات بین دو طرف و ادامۀ غنی سازی که توقف آن شرط اصلی گروه پنج بعلاوۀ یک است، طی ماه های اخیر گسترش یافته و شرایط اقتصادی در ایران را سخت تر کرده است. این تحریم ها حتی موجب شده که دستیابی به دارو در ایران نیز به سختی امکانپذیر شود.
علاوه بر آن، وضعیت معیشتی در کشور نیز رو به وخامت گذارده است. نرخ تورم در حال حاضر در ایران از مرز ۳۰ درصد گذشته و بهای کالاهای مصرفی به شدت افزایش یافته است. به واسطۀ این تحریم ها، بیشترین ضرر متوجۀ حوزۀ نفت ایران شده که با کاهش فروش روبرو بوده است. ارزش واحد پول ایران نیز به شدت کاهش یافته و طی دو سال گذشته تقریبا ۸۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است.
شاید مذاکرات بعدی میان ایران و گروه پنج بعلاوۀ یک به بعد از انتخابات ریاست جمهوری که قرار است در روز بیست و چهارم خرداد برگزار شود، موکول شود. با توجه به وضعیت اقتصادی، گرانی غیر قابل مهار و تحریم ها، رییس جمهوری آیندۀ ایران، هر کس که باشد، باید ویرانه ای را بازسازی کند. با اینحال، بعید به نظر می رسد که در سیاست های اتمی ایران تغییری حاصل شود و حکومت جمهوری اسلامی ایران شرط کشورهای غربی را بپذیرد.
مصاحبه یورونیوز با علی باقری، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران:
نشستی که روند و پیشرفت گفتگوهای معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای، ان.پی.تی، را بررسی می کند به مدت دو هفته از روز دوشنبه در ژنو سویس آغاز شده است.
ایران طبق معمول، محور این گفتگوها بود. در روز اول این نشست، توماس کانتریمن، نماینده آمریکا، فعالیتهای هسته ای ایران را “بزرگترین تهدید و مانع برای ان.پی.تی” دانست.
مسعود ایمانی کله سر، خبرنگار بخش فارسی یورونیوز با علی باقری، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، یکی از حاضران گفتگویی داشت:
یورونیوز: اگر ایران معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای را امضاء کرده است، دلیل سوء ظن غرب چیست و چرا آمریکا ایران را بزرگترین تهدید برای ان پی تی می خواند؟
برخی کشورهای غربی از جمله آمریکایی ها در طول سالهای گذشته، در یک اقدام غیر سازنده و غیرمنطقی، رویکردهایی را اتخاذ کرده اند که نشان دهنده این است که آنها در واقع مخالف استیفای حقوق ملت ایران در عرصه های مختلف از جمله حقوق مصرح در ان پی تی هستند.
بازرسان آژانس و همینطور ابزارهای دیگر آژانس در تاسیسات هسته ای ایران و نظارت مستمر این آژانس بر این فعالیت ها، جای هیچگونه نگرانیی درباره فعالیتهای هسته ای جمهوری اسلامی ایران مانند دیگر کشورهایی که چنین فعالیت های صلح آمیز هسته ای را تحت نظارت آژانس دارند، باقی نمی گذارد.
یورونیوز: آقای باقری، عرصه سیاست بین الملل و دیپلماسی امتیاز دادن و ستاندن توصیف می شود. اما آیا هزینه های اقتصادی و سیاسی ای که ایران در سایه غنی سازی اورانیم و تحریم متحمل می شود توجیه پذیر است؟ به عنوان مثال پس از انفجارهای اخیر بوستون آمریکا، کانادا دو مظنون را دستگیر و آنان را وابسته و مرتبط با “عناصر القاعده ایران” نامید؟
علی باقری: این دقیقا نشان دهنده رویکرد غیرمنطقی و غیر سازنده برخی از این کشورهای غربی است. من خاطرم هست وقتی که اتحادیه اروپا “منافقین” را می خواست از فهرست گروههای تروریستی خارج کند، وقتی که در گفتگو با مقامات اتحادیه اروپایی برای آنها تشریح می شد که این گروهک، گروهک تروریستی و سابقه دهها جنایت تروریستی را در ایران دارد، آنها با وقاحت تمام به ما پاسخ دادند که تا زمانی در مورد موضوع هسته ای با ما کار نکنید و کوتاه نیایید، ما از ابزارهای دیگرمان علیه شما استفاده می کنیم.
ما سابقه طولانی داریم از نحوه برخورد برخی از کشورهای غربی با جمهوری اسلامی ایران که یکی از دلایل ناکامی کشورهای غربی در برخورد با موضوعات مربوط به جمهوری اسلامی ایران، ناآگاهی آنها نسبت به موضوعات هست و همینطور اشتباهات محاسباتی که آنها انجام می دهند. هر کسی که درواقع با مبانی تشیع و سلفی تکفیری آشنا باشد، می داند که این دو جریان فکری یا مذهبی به هیچ وجه با هم همپوشانی ندارند بلکه تعارضهای بسیار جدی دارند.
آگهییورونیوز: ایران به زودی رئیس جمهوری و دولتی جدید خواهد داشت. آیا از دید شما، رئیس جمهوری و دولت جدید در قبال تنش هسته ای، رویکرد جدیدی را نیز اختیار خواهد کرد یا نه؟ و اگر بناست تغییر و تصمیمی بنیادین صورت گیرد، این مهم با دولت خواهد بود یا همانگونه که گفته می شود با رهبری ایران، آیت الله سید علی خامنه ای؟
علی باقری: من این اطمینان را دارم که انتخابات ریاست جمهوری می تواند دریچه جدیدی را در موضوع هسته ای باز کند و جمهوری اسلامی ایران با اقتدار بیشتر در عرصه گفتگوهای هسته ای و همینطور فعالیت های هسته ای خودنمایی بکند و قدرت و اقتدار خود را در عرصه های جدید به نمایش بگذارد و آمادگی خودش را برای همکاری در عرصه های مختلف از جمله در مورد موضوع هسته ای با دیگر کشورها از جمله پنج بعلاوه یک ابراز و اعلام می کند.