در چند سال اخیر، جوامع دورافتاده آن برای تقویت جمعیتِ رو به کاهش و اقتصادِ نیمه‌جان خود، طرح‌ها و ابتکارهای گوناگونی را راه‌اندازی کرده‌اند.
در مارس 2024، بیانکا فونتانا سوار هواپیما شد و از استرالیا راهی ساردینیا شد تا سه هفته در آنجا بگذراند. در طول این سفر، دست به بازنگری جدی در زندگی‌اش زد.
فونتانا یک خانه خرید، بخش زیادی از کارهای اداری را انجام داد و مقدمات نقل‌مکانش به آن جزیره ایتالیایی در آن سوی دنیا را فراهم کرد.
نواحی داخلی ساردینیا، مانند بسیاری از مناطق روستایی ایتالیا، دچار کاهش شدید جمعیت شده‌اند.
در چند سال اخیر، جوامع دورافتاده آن طرح‌های گوناگونی را به امید تقویت جمعیت رو به کاهش و اقتصادهای نحیف‌شان به راه انداخته‌اند.
در این گزارش می‌خوانید که یک خارجی چگونه در روستایی با 2,500 سکنه زندگی تازه‌ای آغاز کرد، و از طرح‌هایی که هنوز برای علاقه‌مندانِ پیروی از مسیر او باز است.
من به روستایی 2,500 نفری در ساردینیا نقل‌مکان کردم
فونتانا که اصالتی ایتالیایی دارد، روند خرید خانه در آن سوی کره زمین را کاری ساده جلوه می‌دهد.
«راستش، بزرگ‌ترین چالش فقط گفتنِ «بله»، یعنی خودِ تصمیم‌گیری بود، چون می‌تواند ترسناک باشد.»
«مالکیت خانه را برای خودم متصور نبودم. زندگی‌ام را در خارج و در سفر گذرانده‌ام و هرگز بیش از پنج سال در یک جا نمانده‌ام، برای همین فکرِ پایبند شدن به چیزی ترسناک‌ترین بخش ماجرا بود.»
به گفته او، خودِ فرآیند خریدن خانه نسبتاً سرراست بود. در اقامت سه‌هفته‌ای‌اش در ساردینیا ملک را انتخاب کرد و وکالت‌نامه را به کارشناس فنی سپرد.
چند هفته پس از بازگشت به استرالیا، مدارک تکمیل شد و فونتانا با یک انتقال بانکی معامله را نهایی کرد.
وقتی دفعه بعد به جزیره برگشت، وکیلش با کلیدها منتظرش بود.
ساردینیا خانه‌های خالی را با قیمت 1 یورو به بازار می‌گذارد
شهرها و روستاهای واقع در نواحی روستایی ساردینیا در حال احتضارند. بیشترِ 1.57 میلیون سکنه جزیره (که از 1.64 میلیون نفر سه دهه پیش کمتر است) در شهرهای ساحلی مانند کالیاری، ساساری و الگه‌رو زندگی می‌کنند.
در نواحی روستایی، ده‌ها خانه خالی مانده است.
با مهاجرت انبوه جوان‌ترها به مراکز شهری، جوامع روستایی برای پر کردن دوباره خانه‌های رهاشده‌شان راهبردی متفاوت در پیش گرفته‌اند.
شهرداری‌هایی مانند اولولای و نولوی کوشیده‌اند با پیشنهاد خانه‌هایی به ارزانی یک اسپرسو، ایتالیایی‌های ساکن سرزمین اصلی و همچنین خارجی‌ها را جذب کنند.
مقامات ساردینیا از آن زمان در سراسر جزیره اقدامات ضدکاهش جمعیت به راه انداخته‌اند که به افرادی که به روستایی با کمتر از 3,000 نفر جمعیت نقل مکان کنند، تا سقف €15,000 برای خرید یا بازسازی خانه می‌پردازد، به شرط آنکه دست‌کم پنج سال مقیم همان‌جا بمانند.
با توجه به اینکه بی‌شمار خانه بسیار ارزان وجود دارد که حتی جزو طرح‌های فروش ویژه هم نیستند، این مبلغ کم هم نیست.
فونتانا خانه‌اش را به قیمت €30,000 خرید. او می‌گوید برای قابل سکونت کردن آن، کار بازسازیِ کم‌وبیش زیادی لازم بود؛ از جمله تعمیر سقف و یکی از دیوارهای داخلی که به‌شدت بر اثر آب آسیب دیده بود.
او توانست از طرح تشویقی بازسازی استفاده کند. انجام دادنِ کاغذبازی پیچیده برای یک خارجی می‌تواند دلهره‌آور باشد، اما فونتانا رسیدگی به آن را به کارشناس فنی‌اش سپرد.
او می‌گوید: «تأییدیه شاید حدود شش ماه بعد [از ارائه درخواست] آمد و حدود شش ماه بعد از آن هم به من اطلاع دادند که پول آماده است، پس دریافت پول کمی بیش از یک سال طول کشید.»
برنامه‌های فونتانا برای بازآرایی در آینده شامل آشکار کردن دیوارهای سنگی در طبقه همکف، افزودن یکی دو سرویس بهداشتی دیگر، نصب یک آشپزخانه که بسیار مورد نیاز است و راه‌اندازی سیستم گرمایش می‌شود.
با این حال، برآورد تقریبی او برای این کارها، یعنی حدود €100,000، به‌مراتب مقرون‌به‌صرفه‌تر از هر گزینه مشابهی است که می‌گوید می‌توانست در کشورش، استرالیا، پیدا کند.
ساردینیا برای فرزندآوری مشوق‌هایی ارائه می‌دهد
این بسته ضدکاهش جمعیت فقط به احیای خانه‌ها مربوط نمی‌شود، بلکه هدفش افزایش بلندمدت جمعیت و تقویت اقتصادها نیز هست.
نرخ موالید در ساردینیا به کف رسیده است. این منطقه با رقم 0.91 کودک به ازای هر زن، پایین‌ترین نرخ را در ایتالیا دارد (که خود از پایین‌ترین‌ها در اتحادیه اروپا است).
فقط برای ثابت نگه داشتن جمعیت، میانگین باید حدود 2.1 کودک به ازای هر زن باشد.
بنابراین، بخشی از مشوق منطقه‌ای شامل یارانه ماهانه €600 برای فرزند اول و €400 برای هر فرزند بعدی تا رسیدن به پنج‌سالگی است.
در حوزه اقتصاد نیز، افراد می‌توانند تا €20,000 برای راه‌اندازی کسب‌وکاری در شهری با کمتر از 3,000 نفر جمعیت که فرصت‌های شغلی محلی ایجاد کند دریافت کنند.
آیا ساکنان خارجی می‌توانند ساردینیای روستایی را از لبه پرتگاه برگردانند؟
اما شاید چیزی ناملموس‌تر باشد که برای تازه‌واردهای جزیره جاذبه‌ای نیرومند ایجاد می‌کند.
کسانی که در جوامع پرشتاب و سرسام‌آورِ کشورهای مختلف جهان زندگی می‌کنند ممکن است به ساردینیای روستایی نگاه کنند و پناهگاهی برای آهسته‌زیستن، جوامع به‌هم‌پیوسته و غوطه‌وری در طبیعت ببینند.
رواج دورکاری و ویزاهای نومادهای دیجیتال، اکنون مهاجرت را به گزینه‌ای به‌ویژه دست‌یافتنی بدل کرده است.
فونتانا می‌گوید: «فکر می‌کنم وضعیت کشورهای ثروتمند دیگر برای خیلی‌ها جذاب نیست.»
«مردم می‌خواهند از مسابقه فرساینده روزمره فرار کنند و سبک زندگی آرام‌تر و سرشارتر از طبیعت پیدا کنند؛ بنابراین در اینترنت دنبال راه‌حل می‌گردند، کانال‌های یوتیوب مثل کانال من را پیدا می‌کنند و کم‌کم شجاعتِ مهاجرت را به دست می‌آورند.»
او می‌افزاید که هرچند قصدِ فرزندآوری ندارد، اما به اشتراک گذاشتنِ مسیرش با دیگران در فضای آنلاین و دادنِ مشاوره به علاقه‌مندان به چنین جابه‌جایی‌ای «می‌تواند به همان اندازه در آوردن خون تازه به اینجا مؤثر باشد».