درآمد حاصل از فروش سلاح و خدمات نظامی توسط بزرگترین شرکتهای تسلیحاتی جهان به دلیل افزایش تنشهای ژئوپولیتیک به بالاترین حد خود رسیده است.
بر اساس گزارش موسسه بینالمللی پژوهشهای صلح استکهلم، این درآمدها در سال ۲۰۲۴ با رشدی ۵.۹ درصدی به ۶۷۹ میلیارد دلار (۵۸۳ میلیارد یورو) رسید؛ رقمی که تاکنون پیشینه نداشته است.
افزایش درآمد کلی تجارت اسلحه در جهان عمدتا ناشی از افزایش درآمد شرکتهای مستقر در اروپا و ایالات متحده بوده است.
حداقل ۶۵ درصد از شرکتهای تسلیحاتی اروپایی حاضر در فهرست ۱۰۰ شرکت برتر، در سال ۲۰۲۴ به شکلی ظرفیت تولید خود را افزایش دادهاند.
بهجز روسیه، ۲۶ شرکت اروپایی حاضر در میان ۱۰۰ شرکت برتر تولیدکننده سلاح، شاهد رشد ۱۳.۴ درصدی درآمدهای خود بودهاند که مجموعا به ۱۵۱ میلیارد دلار رسید.
بالاترین درصد رشد درآمد تسلیحاتی در بین ۱۰۰ شرکت برتر، در سال ۲۰۲۴ مربوط به شرکت چکی به نام «چکسلواک گروپ» بود که درآمدش با جهشی ۱۹۳ درصدی به ۳.۶ میلیارد دلار رسید.
این رشد ناشی از آغاز «ابتکار مهمات جمهوری چک»، پروژهای دولتی جهت تامین پوکههای توپخانه برای اوکراین بود.
کمی بیش از نیمی از درآمد تسلیحاتی این شرکت سال گذشته به نوعی با اوکراین مرتبط بود.
در سال ۲۰۲۴، درآمد تسلیحاتی چهار شرکت فرانسوی حاضر در میان ۱۰۰ شرکت برتر به ۲۶.۱ میلیارد دلار رسید که نشاندهنده رشدی ۱۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ است.
تالس، سفران و داسو سه شرکتی هستند که بین سالهای ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ رشد دو رقمی درآمد تسلیحاتی را ثبت کردند.
در سهماهه نخست سال ۲۰۲۵، شرکت تالس همچنین از رشد ۵ میلیارد یورویی در فروش کل خود خبر داد؛ افزایشی معادل ۹.۹ درصد نسبت به دوره مشابه در ۲۰۲۴.
در همین حال، درآمد تسلیحاتی دو شرکت ایتالیایی حاضر در میان ۱۰۰ شرکت برتر در سال ۲۰۲۴ با رشدی ۹.۱ درصدی به ۱۶.۸ میلیارد دلار رسید.
شرکت هوافضای لئوناردو که دومین شرکت بزرگ تسلیحاتی اروپا در میان ۱۰۰ شرکت برتر است، درآمد تسلیحاتی خود را با رشدی ۱۰ درصدی به ۱۳.۸ میلیارد دلار رساند.
در سال ۲۰۲۴، لئوناردو یک سرمایهگذاری مشترک با شرکت آلمانی راینمتال برای طراحی یک تانک اصلی میدان نبرد و یک خودروی رزمی پیادهنظام جدید برای نیروهای مسلح ایتالیا انجام داد.
چهار شرکت مستقر در آلمان نیز در میان ۱۰۰ شرکت برتر قرار داشتند که مجموع درآمد تسلیحاتی آنها با رشدی ۳۶ درصدی به ۱۴.۹ میلیارد دلار رسید.
شرکت آلمانی دایل بیشترین درصد رشد سالانه درآمد تسلیحاتی را ثبت کرد: افزایش ۵۳ درصدی تا ۲.۱ میلیارد دلار.
در سال ۲۰۲۴ در چهارچوب تلاش آلمان برای حمایت از اوکراین، شرکت دایل تجهیزات نظامی از جمله سامانههای دفاع هوایی مستقر در زمین به این کشور تحویل داد.
افزایش تقاضا و آشکار شدن شکنندگیها
با وجود افزایش درآمد تسلیحاتی اروپا، این قاره به شدت به مواد خام حیاتی مانند کبالت و لیتیوم وابسته است.
این مساله صنعت دفاعی اروپا را در معرض نوسانات ژئوپولیتیک و قیمتی قرار میدهد، همچنین کمبود احتمالی مواد را تشدید میکند.
برای نمونه، شرکت چندملیتی ایرباس و شرکت فرانسوی سفران پیش از سال ۲۰۲۲ نیمی از نیاز تیتانیوم خود را از واردات روسیه تامین میکردند و بنا به گزارش موسسه پژوهشهای صلحِ استکهلم، ناچار شدند تامینکنندگان جدید پیدا کنند.
جِید گیبرتو ریکارد، پژوهشگر این موسسه گفت: «شرکتهای تسلیحاتی اروپایی در حال سرمایهگذاری روی ظرفیتهای تولیدی جدید هستند تا پاسخگوی افزایش تقاضا باشند. اما تامین مواد اولیه میتواند به چالشی فزاینده بدل شود. بهویژه وابستگی به مواد معدنی حیاتی احتمالا برنامههای تسلیح مجدد اروپا را پیچیده میکند.»
اتحادیه اروپا در ابتدای این ماه طرح اقدام جدیدی برای کاهش وابستگیها تا ۵۰ درصد تا سال ۲۰۲۹ ارائه کرد.
اتحادیه اروپا در استخراج داخلی سرمایهگذاری میکند، از جمله پروژه استخراج لیتیوم «ولکان» در آلمان و پروژه مولیبدن مالمبیرگ متعلق به شرکت گرینلند ریسورسز.
علاوه بر این، اتحادیه اروپا در حال ایجاد برنامههای سرمایهگذاری ویژه با اوکراین، بالکان غربی و کشورهای سواحل مدیترانه شرقی و جنوبی است تا زنجیره تامین کامل مواد خام حیاتی ایجاد شود.