اروپا گامی اساسی برداشته است تا از وابستگی به چین در زمینه‌ی آهنرباهای ساخته‌شده از عناصر کمیاب که برای فناوری‌های پاک حیاتی‌اند، بکاهد. با گشایش نخستین کارخانه در شهر ناروا در استونی، اروپا قصد دارد سالانه برای بیش از یک‌میلیون خودروی برقی و هزار توربین بادی فراساحلی آهن‌ربا تولید کند.
نخستین کارخانه‌ی تولید آهنرباهای ساخته شده از عناصر کمیاب اروپا، امسال در ناروا، واقع در شمال‌شرقی استونی و در نزدیکی مرز مشترک با روسیه، افتتاح شده است. این تأسیسات جدید که یک شرکت کانادایی و با پشتیبانی اتحادیه‌ی اروپا آن را ساخته است، نقطه‌عطفی در تلاش این اتحادیه برای تضمین زنجیره‌ی تأمین مستقل در حوزه‌ی فناوری‌های حیاتی محسوب می‌شود. درحال‌حاضر، ۹۰درصد از نیاز اتحادیه‌ی اروپا به آهنرباهای دائمی را چین تأمین می‌کند.
با ظرفیت سالانه‌ای در حدود ۲هزار تُن قطعه‌ی آهن‌ربا، کارخانه‌ی ناروا قادر است آهنربای موردنیاز برای بیش از یک‌میلیون خودروی برقی یا بیش از هزار توربین بادی فراساحلی را تأمین کند. آهن‌رباها مطابق با مشخصاتی ساخته می‌شوند که برای تأمین نیاز صنعت خودروسازی اروپا و تولیدکنندگان توربین‌های بادی الزامی است.
این شرکت کانادایی پیش‌تر در سیلامائه، واقع در نزدیکی ناروا، یک واحد جداسازی عناصر کمیاب و مجموعه‌ای از آزمایشگاه‌های تحقیق و توسعه راه‌اندازی کرده است. این شرکت در ناروا، با ترکیب پودرهای عناصر خاکی کمیاب که از استرالیا وارد می‌شوند با سایر فلزات و از طریق فرایندهای فیزیکی پیشرفته، آهنرباهای دائمی حیاتی برای فناوری‌های سبز مدرن تولید می‌کند.
از نگاه مهندسانی مانند زوریانا مورال، این پروژه تأثیری بنیادین و تحول‌آفرین بر مسیر کاری آن‌ها داشته است. او پس از پایان پروژه‌ی دکترای خود درباره‌ی آهنرباهای دائمی، دانشگاه را ترک کرد و به بخش نفت و گاز پیوست، چراکه در استونی چشم‌اندازی برای ادامه‌ی کار در زمینه‌ی آهن‌رباها نمی‌دید. این وضعیت در سال ۲۰۲۳ دگرگون شد.
«هیچ آهن‌ربایی نیست که فقط یک قطب داشته باشد. آن‌ها یا یکدیگر را دفع می‌کنند یا جذب. وقتی از دانشگاه کناره‌گیری کردم، با خودم گفتم: «دیگر بس است، آهن‌رباها مرا پس خواهند زد. اما به‌طور اتفاقی، دوباره مرا به‌سمت خودشان جذب کردند.
پشتیبانی از گذار عادلانه‌ی استونی
پروژه‌ی یادشده حاصل سرمایه‌گذاری ۷۵میلیون یورویی است؛ بخشی معادل ۱۴میلیون یورو از سوی صندوق گذار عادلانه‌ی اتحادیه‌ی اروپا تأمین شد و مبلغ باقی‌مانده از منابع خصوصی فراهم آمد. این کارخانه اکنون حدود ۸۰ کارگر و متخصص را به خدمت گرفته است اما برآوردها نشان می‌دهد در سال‌های آتی این تعداد می‌تواند تا هزار نفر افزایش یابد.
شهر ناروا که سال‌ها اقتصادش بر استخراج نفت شیل متکی بود ــ منبعی که سهم چشمگیری در انتشار دی‌اکسید کربن استونی دارد ــ اکنون با تأسیس کارخانه‌ی آهن‌ربا در حال تجربه‌ی نقطه‌عطفی تاریخی است. اتحادیهٔ اروپا مبلغ ۳۵۴ میلیون یورو از محل صندوق گذار عادلانه برای بازه‌ی زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۷ به این منطقه تخصیص داده است. این بودجه به‌طور مشخص با هدف حمایت از کشورهایی از اتحادیه در نظر گرفته شده که بیشترین تأثیر را از فرایند گذار به بی‌طرفی اقلیمی متحمل می‌شوند.
قرارگرفتن شهر ناروا در مرز مشترک با روسیه، موجب کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری در این منطقه شده است. از دیدگاه شهردار شهر، کاتری رائیک، این پروژه نمادی از روند بازسازی و نوزایی شهری محسوب می‌شود.
