با وجود رشد پایدار تولید ناخالص داخلی، یک گزارش تازه هشدار میدهد اسپانیا از جمله کشورهای اروپایی است که بیشترین مواجهه با تغییرات اقلیمی را دارد
از اسپانیا خواسته میشود تابآوری اقلیمی خود را تقویت کند و تلاشهای کربنزدایی را برای حفاظت از اقتصادش پیش ببرد.
گزارش جدید سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) نشان میدهد اقتصاد اسپانیا پس از دوره بازیابی کند از همهگیری کووید-۱۹ «بهطور چشمگیری» پابرجا مانده است.
در سالهای اخیر رشد باثبات تولید ناخالص داخلی ثبت شده و اسپانیا از بسیاری از همتایان اروپایی خود پیشی گرفته است. این روند به مجموعهای از عوامل از جمله گردشگری، سرمایهگذاریهای ناشی از صندوقهای بازیابی و تابآوری اتحادیه اروپا و افزایش هزینههای دولتی نسبت داده میشود.
با این حال، پژوهشگران هشدار میدهند اسپانیا از جمله کشورهایی در اروپا است که «بیشترین مواجهه» با تغییرات اقلیمی را دارد و با برخی از شدیدترین خسارتهای انسانی و اقتصادی در قاره روبهرو است.
تهدیدی برای رشد اسپانیا
در گزارش آمده است: «افزایش دما، خشکسالیهای مکرر و خشکسالیهای شدید، سیل، موجهای گرما و آتشسوزیهای جنگلی هرچه بیشتر رشد آینده، محیطزیست و سلامت عمومی کشور را تهدید میکند.»
تقویت تابآوری مستلزم سرمایهگذاریهای هدفمند برای سازگاری و زیرساختهای مقاوم است.
با وجود پیشرفت در کاهش ریسک بلایا و سازگاری با تغییرات اقلیمی، خسارتهای اقتصادی و انسانی ناشی از بلایا رو به افزایش است. شدت و بسامد این بلایا بیشتر شده است.
کارشناسان پیشبینی میکنند آبوهوای افراطی در اسپانیا تنها در سال ۲۰۲۵ تاکنون ۱۲.۲ میلیارد یورو خسارت وارد کرده و این رقم تا سال ۲۰۲۹ به ۳۴.۸ میلیارد یورو میرسد.
تغییرات اقلیمی چگونه به اقتصاد اسپانیا آسیب میزند؟
گزارش، سیل را یکی از «مخربترین مخاطرات طبیعی» در اسپانیا توصیف میکند که شهرسازی در مناطق پرخطر آن را تشدید کرده است.
تنها ماه گذشته، بارشهای سنگین جادهها را زیر آب برد و گردشگران را زمینگیر کرد، زیرا طوفان آلیس بخشهایی از ساحل مدیترانه را درنوردید. سیلابهای ناگهانی در کاتالونیا خیابانها را بهسرعت به رودخانههای گل تبدیل کرد و خدمات قطار بین بارسلونا و والنسیا بهطور موقت متوقف شد.
در ایبیزا، دهها پرواز لغو شد و نیروهای امدادی برای نجات چند نفر که داخل خودروها گرفتار شده بودند اعزام شدند.
با این حال، این بارشهای شدید در برابر سیلابهای ناگهانی والنسیا در سال گذشته که ۲۲۹ نفر را کشت، ناچیز بود. سامانه دانا (فروچاله جداافتاده در تراز بالای جو) بارشهای سیلآسا را رها کرد که رکوردهای تاریخی ثبت شد: بیش از ۷۷۰ لیتر بر متر مربع در ۲۴ ساعت در توریس و طغیان رودخانهها در رامبلا دل پویو.
کارشناسان میگویند تردیدی نیست که چنین بارشهای بسیار شدید و ناگهانی توسط تغییرات اقلیمی «تشدید» میشود، حتی اگر علت دقیق آن را نتوان مشخص کرد.
موجهای گرما و خطرهای سلامت
افزایش مدت و بسامد موجهای گرما، خطرهای سلامت را بیشتر کرده و بهرهوری را در شهرهای بزرگ کاهش میدهد.
بهگفته گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، «ادغام بیشتر سازگاری با گرما در برنامهریزی شهری و مقررات ساختوساز» ضروری است.
تابستان ۲۰۲۵ اسپانیا گرمترینِ ثبتشده بود؛ میانگین دما بین ۱ ژوئن تا ۳۱ اوت ۲۴.۲ درجه سانتیگراد بود. بالاترین دمای یکروزه، ۴۵.۸ درجه سانتیگراد، در خرس د لا فرونترا در جنوب اسپانیا در ۱۷ اوت و در خلال یک موج گرما ثبت شد.
این دماهای سوزان همراه با بادهای شدید، شرایط مناسب برای گسترش سریع آتشسوزیهای جنگلی در سراسر کشور را ایجاد کرد.
از ابتدای ۲۰۲۵ تاکنون بیش از ۳۸۰ هزار هکتار زمین سوخته است؛ تقریباً پنج برابر میانگین سالانه، و دستکم جان هشت نفر را گرفته است.
دانشمندان هشدار میدهند شرایط داغ، خشک و پرباد که به شعلهور شدن آتشها دامن زد، اکنون نسبت به جهانی بدون تغییرات اقلیمی حدود ۴۰ برابر پرتکرارتر و حدود ۳۰ درصد شدیدتر شده است.
دکتر کلر بارنز، پژوهشگر مرکز سیاست محیطزیست در امپریال کالج لندن، هشدار داد: «با هر کسری از درجه گرمایش، موجهای گرمای شدید و بادوام به تشدید خود ادامه میدهد و احتمال آتشسوزیهای عظیم مانند آنهایی که پهنههای وسیعی از شبهجزیره ایبری را سوزاند افزایش مییابد.»
رونق انرژیهای تجدیدپذیر در اسپانیا
با وجود رویدادهای مخرب آبوهوایی اخیر، اسپانیا توان تولید برق تجدیدپذیر خود را بهطور چشمگیری گسترش داده و اکنون انرژی خورشیدی و بادی اکنون بیش از نیمی از تولید سالانه آن را تامین میکند.
هرچند این یعنی اسپانیا در مسیر دستیابی به اهداف کربنزدایی است، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی هشدار میدهد که تقاضای برق تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۴۰ درصد افزایش خواهد یافت.
این گزارش میافزاید: «این رشد، ضرورت ادامه گسترش سرمایهگذاریها در زیرساخت شبکه، اتصالها و ذخیرهسازی را تقویت میکند و همزمان اجرای اقداماتی برای مقابله با محدودسازی و ازدحام شبکه را ضروری میسازد.»
اسپانیا برای کاهش انتشارهای مرتبطبا حملونقل نیز با مشکل روبهرو است؛ این بخش حدود یکسوم اثر کلی کشور را تشکیل میدهد. کارشناسان میگویند افزایش مالکیت خودرو و ضعف سیگنالهای قیمتی برای گذار به گزینههای پاکتر، «تا حدی دستاوردهای بهرهوری را خنثی کرده است».