به گزارش والاستریت ژورنال، کماندوهای آمریکایی در ماه نوامبر وارد یک کشتی که در اقیانوس هند از مبدا چین به سوی ایران در حال حرکت بود، شدند و محمولهای شامل اقلام مرتبط با امور نظامی را توقیف کردند. به گفته مقامات آمریکایی، این اقدام در راستای تلاش برای جلوگیری از بازسازی زرادخانه ایران انجام شد.
به گزارش والاستریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی، نیروهای عملیات ویژه آمریکا در چندصد کیلومتری سواحل سریلانکا وارد این کشتی شدند، محموله را توقیف کردند و سپس اجازه دادند کشتی به مسیر خود ادامه دهد. به گفته این مقامات و یک منبع مطلع، آمریکا از پیش این محموله را زیر نظر گرفته بود.
این یورش بخشی از اقدامات دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا در راستای ایجاد اختلال در تلاشهای ایران برای بازسازی برنامه موشکی و خریدهای پنهانی تهران از پکن پس از جنگ ۱۲ روزه است.
به گفته منابع، در سالهای اخیر این نخستینبار است که آمریکا محمولهای را که از مبدا چین به سوی ایران در حرکت بوده، رهگیری کرده است.
آمریکا روز چهارشنبه نیز از توقیف یک نفتکش تحریمشده که پیشتر برای انتقال نفت از ونزوئلا و ایران مورد استفاده قرار میگرفت، خبر داد. این رویدادها نشاندهنده تمایل دولت آقای ترامپ به استفاده از تاکتیکهای تهاجمی دریایی علیه دشمنانش است. آمریکا پیشتر به ندرت از چنین تاکتیکهایی استفاده کرده است.
یک مقام مطلع با تاکید بر این که محموله توقیفشده منهدم شده است، گفت که این محموله شامل قطعاتی با «کاربرد دوگانه» بود که ایران میتوانست از آنها در تولید تسلیحات متعارف استفاده کند.
به گفته یک مقام دیگر آمریکایی و یک منبع مطلع، بنابر اطلاعاتی که به دست آمریکا رسیده بود، این محموله قرار بود به شرکتهایی تحویل داده شود که در تامین قطعات برای برنامه موشکی ایران تخصص دارند.
یک مقام آمریکایی گفت که در عملیات یورش به کشتی و توقیف محموله، علاوه بر نیروهای عملیات ویژه آمریکایی، نیروهای نظامی متعارف این کشور نیز حضور داشتند.
آمریکا در سالهای اخیر چندین محموله تسلیحات و نفت ایران را توقیف کرده است. فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) در ژانویه ۲۰۲۴ اعلام کرد که محمولهای شامل قطعات موشکهای بالستیک و کروز تولید ایران را در سواحل سومالی توقیف کرده است. به گفته سنتکام، این محموله قرار بود به دست شبهنظامیان حوثی در یمن برسد.
آمریکا همچنین در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۳ با توقیف محمولههای نفت ایران، اعلام کرد که عواید فروش آنها قرار بود به دست سپاه پاسداران برسد.
آمریکا در ماههای اخیر بیش از پیش فروش محصولات چینی را که گمان میرود در برنامه موشکی ایران استفاده میشوند، تحت نظر قرار داده است.
دو نماینده دموکرات کنگره در ماه نوامبر طی نامهای به مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا و جان رتکلیف، مدیر سازمان سیا خواستار تحقیق درباره محموله بزرگ مواد شیمیایی شدند که از چین به مقصد ایران ارسال شده است. به گفته آنها، ایران احتمالا قصد دارد از این محموله برای تولید سوخت موشک استفاده کند.
والاستریت ژورنال پیشتر گزارش داده بود که دو کشتی ایرانی با چندین تن «سدیم پرکلرات»، یکی از مواد لازم برای تولید سوخت جامد موشکهای بالستیک از چین به سوی ایران در حرکت بودند.
وزارت خزانهداری آمریکا در ماه آوریل چند نهاد ایرانی و چینی را به اتهام تسهیل انتقال مواد شیمیایی مورد نیاز برای تولید سوخت موشکهای بالستیک به سپاه پاسداران تحریم کرد.
چین مدتهاست که به متحد دیپلماتیک و اقتصادی ایران تبدیل شده است. این کشور تحریمهای آمریکا علیه ایران را غیرقانونی میداند و نفت ایران را وارد میکند. با این حال مشخص نیست که آیا دولت چین از ارسال محمولههای مرتبط با برنامههای موشکی تهران به ایران مطلع است یا خیر. این محمولهها عموما توسط کشتیهای تحت کنترل تهران به ایران منتقل میشوند.
بهنام بنطالبلو، مدیر بخش ایران در «بنیاد دفاع از دموکراسیها»، گفت: «چین با حفظ رویکردی سهلگیرانه در قبال صادرات فناوریهای غیرمجاز، نقش تسهیلکنندهای در برنامه موشکهای بالستیک ایران ایفا میکند.»
او افزود: «شرکتهای چینی معمولا فناوریهای با کاربرد دوگانه را در اختیار ایران قرار میدهد که منجر به افزایش دقت موشکهای ایران میشوند. این به مراتب خطرناکتر از پیشسازهای شیمیایی است.»