آیا تاکنون پس از نوشیدن یک لیوان شراب یا کوکتل متوجه تغییراتی در خودتان شده‌اید؟ احتمالا شما یا شریک زندگی‌تان ناگهان پرحرف‌تر یا احساسی‌تر می‌شوید و ممکن است احساس کنید دیواری فرو ریخته است؛ برای مدتی کوتاه، همه چیز آسان‌تر، پیوسته‌تر و عاطفی‌تر به نظر می‌رسد.
اما صبح روز بعد، همه چیز از بین می‌رود!
اگر این تجربه برایتان آشناست، دلیل خوبی دارد. الکل می‌تواند به طور موقت احساساتی را که جایی گیر کرده یا دور از دسترس هستند، آزاد کند.
اما داستان واقعی مربوط به خود الکل نیست. بلکه مربوط است به آنچه ممکن است در درون شما اتفاق بیفتد، به ویژه اگر در خانواده‌ای بزرگ شده‌اید که احساسات نادیده گرفته می‌شده، سرکوب می‌شده یا هرگز درباره آن صحبت نمی‌شده است.
این نوع تجربه‌ی اولیه، «بی‌توجهی عاطفی دوران کودکی» نامیده می‌شود. و در حالی که اغلب نامرئی است، اثر پایداری بر جای می‌گذارد و می‌تواند به طور خاموشی نحوه ارتباط شما با خود و دیگران را برای سال‌ها شکل دهد.
بیایید بررسی کنیم که چگونه الکل با آسیب‌های عاطفی اولیه تعامل دارد و چگونه می‌توانید بدون نیاز به نوشیدنی، احساس امنیت و ارتباط عاطفی بیشتری داشته باشید.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
بی‌توجهی عاطفی دوران کودکی چه تأثیری بر مغز بزرگسال دارد؟
بی‌توجهی عاطفی در دوران کودکی زمانی رخ می‌دهد که نیازهای عاطفی شما در دوران رشد نادیده گرفته شده، کم‌اهمیت تلقی شده یا بی‌پاسخ مانده باشند. این ممکن است حتی در خانواده‌هایی هم که از بیرون کانونی پر محبت به نظر می‌آیند، اتفاق بیفتد. والدین ممکن است غذا، لباس و سرپناه فراهم کرده باشند، اما به ندرت پیش می‌آمده بپرسند شما چه احساسی دارید یا به شما کمک کنند آن حس را درک کنید.
ممکن است جملاتی مانند این شنیده باشید: «تو خیلی حساسی»، «گریه نکن»، «همه چیز درست می‌شود». این نوع آموزه‌ها ممکن است کودک را به دفن احساساتش وادارد. با گذر زمان، این تبدیل به یک سبک زندگی می‌شود. شما یاد می‌گیرید به تنهایی از پس مشکلات برآیید، نیازهای عاطفی‌تان را نادیده بگیرید و احساسات واقعی خود را پنهان کنید.
به عنوان یک بزرگسال، ممکن است از بیرون مستقل و قوی به نظر برسید، اما در درون احساس جداافتادگی کنید. شاید برای نشان دادن محبت حتی وقتی آن را احساس می‌کنید، دچار مشکل شوید. ممکن است تمایل به نزدیک‌تر شدن داشته باشید، اما این احساس ناآشنا یا ناامن به نظر برسد.
چرا الکل میان‌بری به رابطه عاطفی است؟
الکل مغز را به گونه‌ای تحت تأثیر قرار می‌دهد که موقتاً حالت خاموشی عاطفی یادگرفته‌شده در کودکی را دور می‌زند. این می‌تواند حس قدرتمندی از امنیت، گرما و اتصال ایجاد کند. دلایل آن عبارتند از:
۱. کاهش بازدارندگی
قشر پیش‌پیشانی مغز مانند یک نگهبان داخلی عمل کرده و به شما کمک می‌کند رفتار و احساسات خود را کنترل کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که الکل فعالیت این بخش مغز را کاهش می‌دهد و بازدارندگی و خودکنترلی را کم می‌کند. (Abernathy, Chandler, & Woodward, 2010)
با کم شدن فعالیت این نگهبان، گفتن آنچه احساس می‌کنید و نشان دادن محبت آسان‌تر می‌شود. بدون فیلترهای معمول، احساس آرامش و قدرت ابراز بیشتری خواهید داشت.
۲. آرام کردن منتقد درونی
اگر در دوران کودکی حس کرده‌اید که ابراز احساساتتان اشتباه یا ناخواسته بوده است، اکنون ممکن است صدایی در درونتان داشته باشید که می‌گوید: «نیازمند نباش» یا «اگر خودت را نشان دهی، طرد می‌شوی».
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که الکل این صدای درونی را آرام می‌کند و اجازه می‌دهد احساسات واقعی شما راحت‌تر و آزادانه‌تر ظاهر شوند. (Kähkönen et al., 2003)
۳. افزایش هورمون‌های وابستگی و اتصال
الکل دوپامین، یعنی ماده شیمیایی عامل لذت بردن در مغز را افزایش می‌دهد و بر اکسی‌توسین نیز تأثیر می‌گذارد که به ما حس اتصال و اعتماد می‌دهد. این ترکیب باعث ایجاد احساس موقت نزدیکی و تعلق می‌شود، حتی اگر این احساسات هنگام هوشیاری سخت‌تر قابل دسترسی باشند. (King et al., 2020; Petersson et al., 2024)
۴. آرام کردن سیستم هشدار عاطفی
برای کسی که یاد گرفته از نزدیک شدن بترسد، الکل می‌تواند بخشی از سیستم عصبی که صمیمیت را خطرناک می‌بیند، خاموش کند (King et al., 2020). این باعث ایجاد حس نادرست امنیت عاطفی می‌شود که ارتباط را برای مدتی کوتاه ممکن می‌کند.
به این ترتیب، الکل نمایی از آنچه امنیت عاطفی واقعی باید باشد ارائه می‌دهد. نتیجه آن هم احساس موقت آزادی عاطفی است. ممکن است محبت‌آمیزتر و عاطفی‌تر و شبیه نسخه‌ای از خودتان بشوید که همیشه آرزو دارید باشید. اما این حس موقتی و شکننده است.
خطر اشتباه گرفتن الکل با صمیمیت واقعی
وقتی الکل تبدیل به راه اصلی شما برای تجربه گرما و ارتباط عاطفی شود، مغز شما عشق و صمیمیت را با مستی پیوند می‌دهد. در این حالت ممکن است فکر کنید: «من فقط در حالت مستی می‌توانم خودم را باز کنم و احساساتم را نشان دهم.»
این می‌تواند چرخه‌ای از وابستگی و اعتیاد آرام ایجاد کند. ممکن است هنگام هوشیاری، احساس دسترسی عاطفی کمتری داشته باشید. شریک زندگی شما ممکن است تفاوت بین نسخه «نسخه هنگام مستی» و «نسخه روزمره» شما را حس کند. ممکن است رفته رفته این حس به شما دست بدهد که صمیمیت واقعی و نزدیک شدن به دیگران هنگام هوشیاری، به سختی قابل دسترسی است.
در واقع الکل احساس جدیدی ایجاد نمی‌کند، فقط در را روی احساسات موجود باز می‌کند.
هدف این نیست که آن احساسات را از بین ببرید، بلکه هدف این است که راه‌هایی پیدا کنید تا بدون نوشیدن الکل هم بتوانید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
چگونه بدون الکل احساس نزدیکی عاطفی کنیم؟
برای محبت‌آمیز یا باز بودن نیازی به الکل ندارید. احساسات وجود دارند و ظرفیت آن‌ها در درون شما هست، فقط باید راه جدیدی برای ظهور پیدا کنند.
پنج گام خودمهربانانه برای شروع عبارتند از:
۱. احترام گذاشتن به احساسات خود را شروع کنید
به خودتان قول بدهید که مراقب احساسات مثبت خود نسبت به شریک یا دوستتان باشید. به بدن خود توجه کنید و وقتی شادی، گرما یا نزدیکی را احساس می‌کنید، آن را یادداشت کنید. بدون شک این احساسات را اغلب دارید، اما طوری آموزش دیده‌اید که آن‌ها را نادیده بگیرید. اکنون وقت آن است که احساساتتان را مهم بشمارید.
۲. الگو را بدون خودسرزنشگری نام ببرید
می‌توانید به خود یا شریکتان بگویید: «متوجه‌ام که هنگام مستی عاطفی‌تر می‌شوم. شاید چون کمک می‌کند کمتر محافظه‌کار باشم. می‌خواهم راه‌های دیگری برای زنده کردن این حس پیدا کنم، بدون الکل.»
آگاهی از این الگو به شما کمک می‌کند تغییر ایجاد کنید، بدون اینکه خودتان یا دیگران را سرزنش کنید.
۳. راهی بیابید که بتوانید احساساتتان را بدون ترس ابراز کنید
با قدم‌های کوچک، ابتدا احساسات خود را بشناسید و بپذیرید. روزانه با پرسش ساده‌ای مانند: «امروز چه چیزی خوب بود؟» یا «چه چیزی سخت بود؟» به خودتان نگاه کنید. این لحظات خُرد و خوشبختی‌های کوچک به دستگاه عصبی شما کمک می‌کند به ابراز عواطف به شکل امن و قابل مدیریت عادت کند.
۴. با کودک درون خود ارتباط برقرار کنید
بسیاری از جداافتادگی‌ها ناشی از بخشی از شماست که قبلا برای حس امنیت، احساسات دیگر را خاموش کرده است. نوشتن، مشاوره یا صحبت با خود با مهربانی می‌تواند به شما کمک کند احساسات خود را بهتر تحمل کنید. بکذارید احساسات سرکوب‌شده را تجربه کنید.
۵. اکسی‌توسین را به طور طبیعی افزایش دهید
لمس فیزیکی، نگاه کردن به چشم‌های هم، خنده مشترک و انجام فعالیت‌های جدید باعث افزایش اکسی‌توسین می‌شوند. این کارهای ساده، به مرور احساس امنیت واقعی ایجاد می‌کنند، بدون نیاز به شراب.
لازم نیست همه این کارها را یکجا انجام دهید. با یک گام کوچک و قابل مدیریت شروع کنید.
برای حضور عاشقانه و عاطفی نیازی به الکل نیست
اگر پس از نوشیدن الکل محبت‌آمیزتر می‌شوید، به این معنی نیست که آن احساسات واقعی نیستند. ممکن است تنها زیر سال‌ها سکوت عاطفی دفن شده باشند.
الکل ممکن است به شما نشان داده باشد که ارتباط عاطفی چگونه می‌تواند باشد، اما این تنها یک پیش‌نمایش است، آغاز مسیر یادگیری و تجربه واقعی است.
با تمرین و ایجاد شرایط مناسب، می‌توانید هر زمان احساسات خود را تجربه و ابراز کنید. می‌توانید صمیمیتی عاطفی بسازید که صبح روز بعد ناپدید نشود. و می‌توانید به این باور برسید: «من می‌توانم با طیب خاطر خودم را دوست بدارم و دیگران نیز مرا دوست داشته باشند.»