روز شنبه ۱۸ اکتبر میلیونها معترض آمریکایی از گروههای سنی مختلف برای مخالفت با آنچه گرایشهای اقتدارگرایانه و فساد افسارگسیخته دونالد ترامپ،رئيسجمهوری آمریکا میدانند،با شعار «نه به پادشاه» به خیابانها آمدند. به گزارش سیانان، حدود هفت میلیون نفر در سراسر ایالات متحده در این تظاهرات شرکت کردند.
«نه»گفتن به گفتن به پادشاه و پادشاهی در ایالات متحدۀ آمریکا و علیه دونالد ترامپ در حالی صورت گرفت که در ایران بخش قابل توجهی از مردم عادی و بعضا نخبگان سیاسی، اولا امیدوارند اقدامات دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی، موجب آزادی آنها از یوغ استبداد حکومت مذهبی شود، ثانیا طرفدار به قدرت رسیدن رضا پهلوی و احیاء نظام پادشاهی در ایران هستند.
اگرچه آمار دقیقی از طرفداران پادشاهی در ایران وجود ندارد، ولی وجود چنین گرایشی در ایران امروز قابل انکار نیست.
از سوی دیگر، به نظر میرسد که اکثریت نخبگان سیاسی و فرهنگی و نیز بخش قابل توجهی از مردم ایران، حتی اگر منکر خدمات حکومت پهلوی نباشند، با احیاء نظام پادشاهی و به قدرت رسیدن مجدد خاندان پهلوی مخالفاند.
البته این احتمال را نیز نباید از نظر دور داشت که برخی از نخبگان سیاسی و فرهنگی داخل، هزینۀ حمایت از رضا پهلوی را بالا میدانند و ترجیح میدهند دربارۀ بازگشت پادشاهی به ایران، آشکارا و صریحا سخنی از سر تأیید نگویند. با این حال در خارج کشور نیز اکثر ایرانیان دانشگاهی و روشنفکری که تا به حال دربارۀ این موضوع اظهار نظر کردهاند، در مخالفت با سلطنتطلبی سخن گفتهاند نه در موافقت با آن.
اینکه در ایران کنونی وزن اجتماعی کدام گروه بیشتر است، طرفداران یا مخالفان پادشاهی، چندان روشن نیست ولی شواهد و قرائن تا حدی نشان میدهد که افراد و اقشار تحصیلکردهتر، تمایل کمتری به احیاء نظام پادشاهی در ایران دارند. مثلا در حالی که شعار «رضاشاه روحت شاد» بارها در ورزشگاههای ایران شنیده شده، در اعتراضات سال ۱۴۰۱ که دانشجویان ۱۴۴ دانشگاه در سراسر ایران علیه جمهوری اسلامی شعارهای تند و رادیکال سر دادند، شعاری به سود خاندان پهلوی و نظام پادشاهی سر داده نشد.
از سوی دیگر در نخستین روز فروردین امسال، در تجمعات نوروزی در تخت جمشید و پاسارگاد و اماکن تاریخی شهرهای شیراز و مشهد و نیشابور، مردم شعارهایی نظیر «رضاشاه روحت شاد»، «جاوید شاه»، «این آخرین نبرده، پهلوی برمیگرده»، «ای شاه ایران، برگرد به ایران»، «ضحاک سرنگونه، شاه میاد به خونه» سر دادند.
هر چه هست، احتمال بازگشت نظام پادشاهی به ایران، در قالب حکمرانی مجدد خاندان پهلوی، احتمال قابل توجهی به نظر میرسد و به همین دلیل بسیاری از نخبگان سیاسی که هم با نظام پادشاهی و هم با حکومت پهلوی مخالفاند، دربارۀ پیشگیری از این «واقعۀ تاریخی ممکن» هشدار دادهاند.
مهدی نصیری، فعال سیاسی مقیم کانادا، از معدود نخبگان سیاسی ایران است که در دفاع از رضا پهلوی صراحت لهجه دارد. آقای نصیری که سالها قبل سردبیر روزنامۀ «کیهان» و مجلۀ «صبح» بود و دست کم تا اواسط دهۀ ۱۳۹۰ چهرهای «حزباللهی» محسوب میشد، در چند سال گذشته به شدت منتقد جمهوری اسلامی شده و از سقوط این حکومت دفاع میکند. او اگرچه لزوما سلطنتطلب نیست، ولی یکی از بلیغترین مدافعان کنونی رضا پهلوی است و مشکلی با بازگشت نظام پادشاهی به ایران ندارد.
مهدی نصیری معتقد است حداقل ۵۰ درصد و بلکه بیش از ۷۰ درصد مردم ایران طرفدار رضا پهلوی و تأسیس مجدد نظام پادشاهی در ایران هستند. این فعال سیاسی در گفتوگو با یورونیوز دربارۀ تظاهرات «نه به پادشاه» در ایالات متحدۀ آمریکا گفت: «اخیرا در آمریکا به دعوت دموکراتها راهپیماییای با عنوان «نه به پادشاه» علیه آقای ترامپ برگزار شد. برخی از مخالفان جریان پادشاهی در ایران، خواستند از این نمد کلاهی برای خودشان ببافند. من دقیقا نمیدانم دلیل این نامگذاری چیست. شاید ناظر به انقلاب آمریکا علیه حاکمیت پادشاهی بریتانیا، جرج سوم، بر سرزمین آمریکا در قرن هجدهم باشد که منجر به استقلال آمریکا از بریتانیا شد. البته اگر دلیل آن منفیبودن مطلق عنوان و نظام پادشاهی در ذهنیت دموکراتهای آمریکا باشد، برخلاف شواهد تاریخی و معاصر است. ما در تاریخ، پادشاهیهای باشکوهی در ایران، از جمله پادشاهی کوروش کبیر را داشتیم که منشور حقوق بشر و شیوۀ حکومت او، مورد ستایش توماس جفرسون، از بنیانگذاران آمریکا و از نویسندگان اعلامیۀ استقلال آمریکا قرار گرفت. همین الان چند تا از بهترین دموکراسیهای دنیا، از جمله خود بریتانیا، نظام پادشاهی دارند.»
آقای نصیری همچنین دربارۀ گرایش مردم ایران به پادشاهی و حکومت پهلوی گفت: «اگر اکثریت مردم ایران امروز در پی عبور از جمهوری اسلامی و استقرار یک نظام پادشاهی هستند، به این دلیل است که جدای از نمونۀ عالی پادشاهی کوروش و برخی دیگر از شاهان تاریخ ایران، عملکرد نظام پادشاهی پهلوی، که با شورش سیاه و تباه ۵۷ ساقط شد، امروز مورد بازخوانی و ستایش ایرانیان قرار گرفته و مردم ایران به شاهزاده رضا پهلوی به عنوان وارث و تداومبخش نظام پهلوی نگاه میکنند. پس این که مشکل دموکراتهای آمریکا با آقای ترامپ چیست، موضوعی بیربط به وضعیت امروز ایران است.»
این تحلیلگر سیاسی اکثریت مردم ایران را مدافع رویکرد دونالد ترامپ به جمهوری اسلامی دانست و گفت: «باید یادآور شوم که اکثریت مردم ایران با سیاست قاطع ترامپ در برابر جمهوری اسلامی و سیاستهای مخرب منطقهای این نظام موافقاند. مردم ما از اینکه آقای ترامپ به تاسیسات هستهای، که در پی ساخت بمب اتم برای نابودی اسرائیل بود و صدها میلیارد دلار ثروت مردم ایران را به فنا داد، حمله کرد و هیمنۀ حکومت دیکتاتوری خامنهای را شکست، خوشحالند. و این برخلاف سیاستهای سهلگیرانۀ دموکراتها بود که بازی جمهوری اسلامی را خوردند و نتوانستند برای برخورد جدی با این نظام مداخلهگر و مخرب در منطقه، تصمیم بگیرند. همچنین از اینکه آقای ترامپ با حمایت قاطع از اسرائیل، ارتشهای منطقهای ایران را سرکوب و تضعیف و بساط گروه تروریستی حماس را جمع کرد و سیاست امتگرایی آقای خامنهای را به شکست کشاند، و کلاً بیزینس و تجارت حمایت از فلسطین را در جهان، که دستاویز قدرتگیری و مانور چپها بود، به شدت تضعیف کرد، خوشحالند و آقای ترامپ را تحسین میکنند.»
مهدی نصیری نهایتا دربارۀ تاثیر تظاهرات اخیر آمریکاییها بر مردم ایران به یورونیوز گفت: «راهپیمایی دموکراتها علیه ترامپ، با عنوان "نه به پادشاهی"، هر دلیلی داشته باشد، تاثیری در موج رو به گسترش پادشاهیخواهی در ایران ندارد و از محبوبیت آقای ترامپ هم در میان ایرانیان نمیکاهد.»