بنژامن بری‌یر، گردشگر فرانسوی که در سال ۲۰۲۰ هنگام سفر با ون در ایران بازداشت شد، پس از سه سال حبس در زندان وکیل‌آباد مشهد سرانجام در ۱۲ مه ۲۰۲۳ آزادی خود را به دست آورد و به فرانسه بازگشت.
او در حالی ایران را ترک کرد که تجربه‌اش یکی از نمادین‌ترین موارد بازداشت اتباع خارجی در جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.
آقای بری‌یر در کتاب تازه‌اش با عنوان «آزادی؛ ۱۰۷۹ روز گروگان در جمهوری اسلامی ایران» که ۲۳ اکتبر منتشر شد، جزئیات زندگی خود در زندان و روند بازداشتش را روایت کرده است.
وی در گفت‌وگو با نشریه لوپوئن می‌گوید در آغاز بازداشت، تصور می‌کرد با یک سوءتفاهم ساده روبه‌رو شده است. اما چند ماه بعد، زمانی که به زندان مشهد منتقل شد، یکی از ماموران به او گفت: «تو اینجایی برای اسدی»؛ اشاره‌ای به اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی بازداشت‌شده در اروپا به اتهام طراحی عملیات تروریستی.
آقای بری‌یر می‌گوید: «آن‌جا بود که فهمیدم پای چیزی فراتر از یک اشتباه در میان است. کم‌کم همه‌چیز روشن شد، اما آن‌قدر غیرواقعی بود که نمی‌توانستم باور کنم.»
بازداشت و اتهام جاسوسی
بنژامن بری‌یر در مه ۲۰۲۰ هنگام به پرواز درآوردن یک پهپاد تفریحی در یک پارک طبیعی در شمال شرقی ایران بازداشت شد.
دادگاه انقلاب در ژانویه ۲۰۲۲ او را به هشت سال و هشت ماه زندان به اتهام «جاسوسی» و «تبلیغ علیه نظام» محکوم کرد، اما در فوریه ۲۰۲۳ دادگاه تجدیدنظر او را از تمامی اتهامات تبرئه کرد. هرچند سپاه پاسداران او را چند ماه دیگر در بازداشت نگه داشت تا سرانجام در بهار ۲۰۲۳ آزاد شد.
«لحظاتی که فکر می‌کردم در بیابان کشته می‌شوم»
بنژامن بری‌یر در بخشی از گفت‌وگو از شرایط دشوار انتقال بین زندان‌ها یاد می‌کند: «انتقال از زندان قوچان به مشهد هنوز در ذهنم مانده است. چشم‌بند زده بودند، دست و پاهایم بسته بود. با خودم گفتم الان در بیابان می‌ایستند و گلوله‌ای در سرم خالی می‌کنند.»
او اضافه می‌کند که سخت‌ترین بخش این دوران نه برای خودش بلکه برای خانواده‌اش بوده است: «در واقع، آنچه هنوز برایم دردناک است، تاثیر این ماجرا بر خانواده‌ام است، به‌ویژه خواهرم.»
نوشتن در دل زندان
بنژامن بری‌یر می‌گوید نوشتن کتابش را در همان دوران بازداشت آغاز کرده است: «یک روز دو نفر آمدند و گفتند باید بازجویی‌هایم را بنویسم. کاغذ و خودکار دادند. وقتی کار تمام شد، آن وسایل را نگه داشتم و هر روز شروع کردم به نوشتن. یادداشت‌هایم را زیر پتوها پنهان می‌کردم و بعدها توانستم بخشی از آن‌ها را به‌صورت قانونی از زندان بیرون بیاورم.»
او درباره چگونگی آزادی خود می‌گوید پاسخ‌های دقیقی ندارد، اما «برخی شواهد و هم‌زمانی‌ها چیزهایی را نشان می‌دهد».
دو هفته بعد از آزادی او بود که اسدالله اسدی از زندان بلژیک آزاد شد و به ایران بازگشت.
هشدار به گردشگران
بنژامن بری‌یر که پیش‌تر از توصیه به عدم سفر به ایران خودداری می‌کرد، اکنون صریح‌تر سخن می‌گوید: «در ابتدا نمی‌خواستم بگویم ‘به ایران نروید’، چون قلبم به آن کشور گره خورده بود. اما حالا با گذشت زمان می‌گویم، هرچند گفتنش برایم دردناک است: نروید. آن‌جا آزادی در دادگاه به دست نمی‌آید.»
او در اشاره به دیگر زندانیان فرانسوی افزود: «سسیل کولر و ژاک پاری هنوز در شرایطی بسیار سخت زندانی‌اند، و لنارت مونترلو خوشبختانه به‌تازگی تبرئه شد. اما بازداشت خارجی‌ها در ایران ادامه دارد.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
«ایران ۸۵ میلیون گروگان دارد»
بنژامن بری‌یر کتابش را به مردم ایران تقدیم کرده و می‌گوید هدفش تمایز قائل شدن میان مردم ایران و حکومت است: «نباید میان ایرانی‌ها و جمهوری اسلامی اشتباه گرفت. ایران کشوری با ۹۰ میلیون جمعیت است که ۸۵ میلیون از آن‌ها گروگان‌اند. تنها آرزویم این است که روزی ایرانیان بتوانند آزادانه سرنوشت خود را انتخاب کنند.»
کتاب «آزادی؛ ۱۰۷۹ روز گروگان در جمهوری اسلامی ایران» اکنون در فرانسه منتشر شده است و روایتی شخصی از یکی از پرحاشیه‌ترین پرونده‌های بازداشت اتباع خارجی در ایران ارائه می‌دهد.
روایتی که از نگاه نویسنده‌اش، هشداری است درباره بهای سنگین سفر به کشوری که «آزادی در آن مفهومی ناپایدار است».