پاکستان و افغانستان روز چهارشنبه پس از پنج روز درگیری خونین که در سال‌های اخیر بی‌سابقه بود و ده‌ها کشته و بیش از صد زخمی از دو طرف بر جای گذاشت، بر سر آتش‌بسی موقت توافق کردند.
آگهی
این درگیری‌ها شامل نبردهای زمینی و حملات هوایی در امتداد مرز پرتنش دو کشور بود و صلح شکننده‌ای را که پس از درگیری‌های آخر هفته برقرار شده بود، در هم شکست.
به گفته ناظران، این خونین‌ترین درگیری میان دو کشور اسلامی از زمان به قدرت رسیدن طالبان در کابل در سال ۲۰۲۱ بوده است. تنش اخیر پس از آن آغاز شد که اسلام‌آباد از دولت طالبان در افغانستان خواست تا علیه شبه‌نظامیانی که از پناهگاه‌هایشان در خاک افغانستان برای انجام حملات در پاکستان استفاده می‌کنند، اقدام کند.
طالبان این اتهام را رد کرد و در مقابل، ارتش پاکستان را متهم کرد که با انتشار اطلاعات نادرست درباره افغانستان، تحریک تنش‌های مرزی و پناه دادن به شبه‌نظامیان مرتبط با داعش، در پی تضعیف ثبات و حاکمیت این کشور است. ارتش پاکستان نیز این اتهامات را رد کرد.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
توافق بر سر آتش‌بس ۴۸ ساعته
وزارت امور خارجه پاکستان اعلام کرد که دو کشور توافق کرده‌اند آتش‌بسی موقت به مدت ۴۸ ساعت از ساعت ۱۳ به وقت گرینویچ در روز چهارشنبه برقرار کنند.
در بیانیه آمده است که این آتش‌بس به درخواست کابل برقرار می‌شود؛ با این وجود ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی دولت طالبان افغانستان نیز می‌گوید که آتش‌بس به «اصرار طرف پاکستانی» انجام شده است. او افزود که نیروهای افغان تنها در صورتی آتش‌بس را رعایت می‌کنند که طرف مقابل دست به تجاوز نزند.
حملات هوایی و تلفات گسترده
بامداد چهارشنبه، پاکستان در ولایت مرزی قندهار حملات هوایی انجام داد و به شهر اسپین بولدک حمله کرد. مقامات هر دو کشور وقوع حمله را تأیید کردند.
مقامات نظامی پاکستان گفتند که هدف، تیپ نیروهای طالبان افغانستان بوده و ده‌ها نفر کشته شده‌اند، اما شواهد مستقلی برای تأیید این ادعا ارائه نشد.
در مقابل، عنایت‌الله خوارزمی، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان اعلام کرد که مناطق مسکونی اسپین بولدک هدف حمله قرار گرفته‌اند. به گفته مقامات، پاکستان حمله‌ای هوایی نیز در کابل انجام داده که هدف آن روشن نیست.
در پی این حملات، مرکز جراحی سازمان امدادی EMERGENCY در کابل اعلام کرد که ۴۰ زخمی و پنج کشته دریافت کرده است.
دژان پانیک، مدیر این سازمان در افغانستان گفت: «آمبولانس‌های پر از مجروح به بیمارستان رسیدند و متوجه شدیم چند کیلومتر دورتر از اینجا انفجارهایی رخ داده است. قربانیان دارای زخم‌های ترکش، صدمات ناشی از ضربه و سوختگی هستند.» او افزود که حال ده نفر از زخمی‌ها وخیم است.
طالبان همچنین تأیید کرد که یک تانکر نفت در نزدیکی محل درگیری منفجر شده است. دو مقام نظامی پاکستان نیز به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفتند ارتش آن کشور مخفیگاه‌های شبه‌نظامیان را هدف قرار داده است. آنها به شرط ناشناس ماندن سخن گفتند زیرا مجاز به گفت‌وگو با رسانه‌ها نبودند.
اتهامات متقابل درباره آغاز حملات زمینی
هر دو طرف یکدیگر را به آغاز درگیری متهم کرده‌اند. طالبان اعلام کرد که در حملات نیروهای پاکستانی در اسپین بولدک بیش از دوازده غیرنظامی کشته و بیش از ۱۰۰ نفر زخمی شده‌اند. پاکستان ضمن رد این ادعا گفت چهار غیرنظامی پاکستانی در حملات «نیروهای طالبان» در ناحیه چمن، در سوی دیگر مرز، زخمی شده‌اند.
پاکستان می‌گوید که تنها به «حملات بی‌دلیل» پاسخ داده و هیچ‌گاه غیرنظامیان را هدف قرار نداده است. در همین حال، ساکنان شهر مرزی چمن در پاکستان گزارش دادند که در نزدیکی چند روستا خمپاره‌هایی فرود آمده است.
نجیب‌الله خان، یکی از ساکنان منطقه به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «مردمی که در نزدیکی مرز زندگی می‌کنند منطقه را ترک می‌کنند. دو کشور باید برای همیشه به جنگ پایان دهند.»
گسترش خشونت در مناطق مرزی و پیامدهای اقتصادی
درگیری‌ها فقط به مرز قندهار محدود نماند. به گفته دو مقام امنیتی، در منطقه مرزی اورکزی پاکستان نیز نبرد میان نیروهای دولتی و شبه‌نظامیان به کشته شدن شش سرباز و ۹ شورشی انجامید.
دو کشور از آخر هفته گذشته چند گذرگاه مرزی خود را بسته‌اند که باعث توقف کامل تجارت و سرگردانی ده‌ها کامیون حامل کالا شده است. پاکستان منبع اصلی تأمین مواد غذایی و کالاهای اساسی برای افغانستان فقیر و محصور در خشکی به شمار می‌رود.
واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
این آتش‌بس موقت پس از درخواست قدرت‌های منطقه‌ای مانند عربستان سعودی و قطر برقرار شد. این کشورها هشدار داده بودند که ادامه درگیری‌ها می‌تواند منطقه‌ای را که گروه‌هایی مانند داعش و القاعده در تلاش برای بازگشت به آن هستند، بیش از پیش بی‌ثبات کند.
در سطح بین‌المللی نیز چین، روسیه و آمریکا ابراز نگرانی کردند. چین خواستار تضمین امنیت شهروندان و سرمایه‌گذاری‌های خود شد، روسیه بر خویشتنداری دو طرف تأکید کرد و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که آماده است برای پایان دادن به این بحران میانجی‌گری کند.
زمینه تاریخی و هم‌زمانی با سفر وزیر خارجه طالبان به هند
درگیری‌های مرزی پاکستان و افغانستان سابقه‌ای طولانی دارد و از سال ۱۹۷۹، زمانی که پاکستان در جنگ تحت حمایت آمریکا علیه شوروی در افغانستان به خط مقدم تبدیل شد، خشونت در این مناطق ادامه داشته است.
به تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
عبدالله خان، تحلیلگر دفاعی و مدیر مؤسسه مطالعات منازعه و امنیت پاکستان به آسوشیتدپرس می‌گوید: «پس از حملات ۱۱ سپتامبر، نواحی قبیله‌ای پاکستان به هرج‌ومرج کشیده شد، زیرا طالبان افغانستان، القاعده و دیگر گروه‌ها از دو سوی مرز برای حمله به نیروهای ناتو و ارتش پاکستان فعالیت می‌کردند.»
هم‌زمان با این تنش‌ها، امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان افغانستان در نخستین سفر رسمی خود به هند، رقیب دیرینه پاکستان، با مقامات دهلی‌نو دیدار کرد. هند اعلام کرده که سفارت خود در کابل را بازگشایی خواهد کرد و طالبان نیز از اعزام دیپلمات‌های خود به هند خبر داده است.