در حالی که کشورهای خاورمیانه از برقراری آتش‌بس میان اسرائیل و حماس در نوار غزه استقبال کرده‌اند، ایران خود را در یکی از ضعیف‌ترین وضعیت‌های سیاسی و منطقه‌ای از زمان انقلاب ۱۳۵۷ می‌بیند.
آگهی
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی به موضوع تبعات آتش‌بس در غزه و تاثیرات آن بر وضعیت ایران پرداخته است. در این مطلب تحلیلی آمده است: جمهوری اسلامی طی دهه‌های گذشته شبکه‌ای از گروه‌ها و دولت‌های همسو با خود را در قالب آنچه «محور مقاومت» می‌نامد، در برابر اسرائیل و آمریکا سازماندهی کرده بود.
اما در جریان جنگ اخیر غزه، اسرائیل نه‌تنها مواضع حماس را هدف گرفت، بلکه رهبران ارشد گروه‌های شبه‌نظامی در لبنان، سوریه، یمن و حتی چهره‌های بلندپایه نظامی و هسته‌ای ایران را نیز مورد حمله قرار داد — اقدامی که به گفته ناظران، توان پاسخ‌گویی این محور را به‌شدت تضعیف کرده است.
فشار آمریکا و انزوای ایران
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در آستانه سفر خود به خاورمیانه قرار دارد؛ سفری که انتظار می‌رود در آن از سوی اسرائیل و کشورهای عربی مورد استقبال قرار گیرد. اما ایران در این نشست‌ها جایی نخواهد داشت، زیرا هنوز در حال بازیابی خود از جنگ ۱۲ روزه ماه ژوئن است.
علی واعظ، مدیر بخش ایران در گروه بین‌المللی بحران، در این خصوص به آسوشیتدپرس گفت: «بی‌تردید این یکی از افتخارآمیزترین لحظات برای ایران نیست. شبکه ائتلافی‌اش در منطقه از هم پاشیده، اما این به معنی پایان محور مقاومت نیست.»
ادعای پیروزی و واقعیت ویرانی
رسانه‌های دولتی ایران تلاش کرده‌اند آتش‌بس غزه را «پیروزی حماس» معرفی کنند؛جنگی که در آن، ارتش اسرائيل بیش از ۶۷ هزار انسان در نوار غزه را کشت و بیشتر مناطق این باریکه را ویران کرد.
وزارت خارجه ایران نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد از «هر تصمیمی که به توقف نسل‌کشی مردم فلسطین بینجامد» استقبال می‌کند.
اما علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «آغاز آتش‌بس در غزه شاید پشت‌پرده پایان آتش‌بس در جای دیگری باشد!» او با اشاره به گروه‌های مورد حمایت ایران از جمله حزب‌الله لبنان، حوثی‌های یمن و شبه‌نظامیان عراقی، تلویحاً از احتمال ادامه درگیری‌ها در دیگر نقاط منطقه سخن گفت.
ترس از حملات بعدی و سکوت خامنه‌ای
به دنبال حملات هوایی اسرائیل در ماه ژوئن که بخش زیادی از سامانه‌های پدافند هوایی ایران را نابود کرد، نگرانی از احتمال حمله مجدد اسرائیل در میان مردم افزایش یافته است.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از آن زمان کمتر از قبل مراسم سخنرانی داشته و مراسم سالانه او که هر سال به مناسبت سالگرد پایان جنگ ایران و عراق برگزار می‌شد نیز بدون توضیح خاصی لغو شد.
در همین حال، اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌ها و کاهش قیمت جهانی انرژی بیش از پیش آسیب دیده است.
پایان نفوذ منطقه‌ای ایران؟
در دهه‌های نخست پس از انقلاب، جمهوری اسلامی در تلاش بود ایدئولوژی شیعی و ضدغربی خود را در خاورمیانه گسترش دهد. پس از جنگ هشت‌ساله با عراق، این سیاست به ایجاد بازدارندگی از طریق حمایت از گروه‌های نیابتی تغییر یافت.
اما اکنون نقشه منطقه دگرگون شده است: در سوریه، سقوط دولت بشار اسد و حملات اسرائیل به رهبران حزب‌الله و حماس، نفوذ ایران را تضعیف کرده؛ در عراق، گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به تهران عملاً به حاشیه رفته‌اند؛ و در یمن، حوثی‌ها زیر ضربات دقیق‌تر اسرائیل قرار گرفته‌اند.
جنگ ۱۲ روزه ماه ژوئن نیز به گفته منابع غربی، باعث شد ایران دیگر نتواند اورانیوم غنی‌سازی‌شده برای برنامه هسته‌ای خود تولید کند.
سقوط نفوذ و بی‌عملی چین و روسیه
علی فتح‌الله‌نژاد، رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه و نظم جهانی در برلین در اخصوص شرایط ایران در منطقه می‌گوید: «آتش‌بس بازتابی از فروپاشی نفوذ منطقه‌ای ایران است، پس از آن‌که محور مقاومت از سال ۲۰۲۴ از هم گسست. این آتش‌بس ظرفیت نظامی اسرائیل را آزاد می‌کند تا علیه منافع ایران؛ چه در لبنان و چه در داخل خاک ایران به کار گرفته شود.»
او افزود که برخلاف انتظار تهران، چین و روسیه حمایت جدی از ایران نشان نداده‌اند، هرچند ایران نفت ارزان به چین می‌فروشد و پهپادهایش را در اختیار مسکو گذاشته است.
ترامپ: پذیرش آتش‌بس توسط ایران «خبر بسیار خوبی است»
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از پذیرش آتش‌بس توسط ایران استقبال کرد و آن را «خبری عالی» خواند، اما تاکنون هیچ نشانه‌ای از ازسرگیری مذاکرات عمومی درباره برنامه هسته‌ای ایران دیده نمی‌شود.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
علی واعظ در این خصوص می‌گوید: «زمان به نفع ایران نیست، اما مشکل اینجاست که هیچ‌کس راه خروجی برایش در نظر نگرفته. البته هنوز مشخص نیست که اگر چنین راهی هم وجود داشته باشد، رهبران ایران مایل به استفاده از آن باشند یا نه.»